به گزارش خبرنگار اجتماعی سلامت جو ، سی و یکم اردیبهشت ماه هر سال به عنوان روز ملی اهدای عضو نامگذاری شده است. تاریخچه این نام به زمانی برمی گردد که در 10 اردیبهشت 1368 اولین فتوای جایز بودن پیوند اعضا از افراد مرگ مغزی از سوی حضرت امام خمینی (ره) صادر شد که یکی از فتوای آن ها محسوب می شود. بزرگترین نقاط عطف تاریخ نظام سلامت، زیرا تا پیش از این فتوا، افرادی که نیاز به پیوند اعضا داشتند، پس از اعزام به کشورهای خارجی مجبور بودند چندین هزار دلار برای انجام عمل پیوند هزینه کنند، در حالی که در سال های اخیر و با خودکفایی ایران در پیوند اعضا، بیش از 70 هزار بیمار نیازمند پیوند زنده شد و حدود 250 هزار میلیارد تومان صرفه جویی ارزی در کشور شده است.
به مناسبت این روز با دکتر کتایون نجفی زاده; مدیرعامل انجمن اهدای عضو ایران گفتگویی داشتیم که مشروح آن را در ادامه می خوانید:
تسنیم: کدام بیماران کاندید پیوند عضو هستند؟
زمانی که در یکی از اعضای حیاتی بدن دچار مشکل می شویم این مشکل گاهی با درمان و دارو حل می شود اما گاهی اوقات عملکرد اندام به حالت عادی برنمی گردد و باید عضوی جایگزین شود و فرد نیاز دارد عضو پیوندی دریافت کنید
تسنیم: آیا در کشور ما اهدای عضو از یک فرد زنده انجام می شود؟
یک درصد از مردم به دلیل مرگ مغزی جان خود را از دست می دهند که اعضای بدنشان می تواند جان سایر بیماران را نجات دهد. در کشور ما همه اعضای بدن به جز کلیه که از انسان زنده قابل پیوند است، از افراد مرگ مغزی پیوند می شود. در عین حال در برخی از کشورهای دنیا به دلیل کم بودن موارد مرگ مغزی، پیوند اعضا برای افراد مبتلا به ایست قلبی انجام می شود.
تسنیم: با توجه به این موضوع آیا می توان گفت که آگهی های فروش برخی از اعضای بدن مانند قرنیه و کبد افراد زنده واقعی نیست؟
آگهی های فروش قرنیه و جگر واقعی نیست، نمی توان اعضا و بافت ها را از افراد زنده به شکلی که ارائه می کند برداشت کرد، زیرا حیات انسان های زنده به قرنیه، قلب و کبد و … بستگی دارد. آنچه در تبلیغات دیده می شود فقط برای تحریف چهره اهدای عضو در کشور است.
امکان اهدای 8 عضو و 53 بافت از هر فرد مرگ مغزی
تسنیم: در هر فرد مرگ مغزی چند عضو می توان اهدا کرد؟
هر فرد مرگ مغزی می تواند 8 عضو و 53 بافت از جمله قلب، دو ریه، دو کلیه، کبد، پانکراس، روده، قرنیه چشم، تاندون ها، پوست، دریچه قلب و استخوان را اهدا کند.
25000 نفر در صف دریافت پیوند هستند
تسنیم: چند بیمار در کشور در نوبت دریافت عضو هستند؟
در حال حاضر بیش از 25 هزار نفر در کشور نیازمند پیوند اعضای بدن هستند و این در حالی است که روزانه بیش از 10 نفر به دلیل کمبود اعضای پیوندی جان خود را از دست می دهند.
تسنیم: آیا زمان در تصمیم گیری برای اهدای عضو مهم است؟
هرچه خانواده ای دیرتر به اهدای عضو رضایت دهد، اندام های کمتری می تواند اهدا شود زیرا وقتی مرگ مغزی رخ می دهد، سلول های مغز می میرند و از هم می پاشند. هر بافت مرده ای موادی را از خود وارد خون می کند که منجر به از بین رفتن سلول های همه اعضای بدن می شود و بنابراین رضایت خانواده ها در اولین ساعات و روزهای تشخیص مرگ مغزی باعث می شود تا اعضای بیشتری از مغز خارج شوند. فرد مرده؛ فرد مرگ مغزی را می توان تا دو هفته با استفاده از تجهیزات و وسایل نگه داشت و زمان عامل مهمی در خارج کردن اعضای سالم از بدن این افراد است.
سال گذشته حدود 4000 تا 5000 عضو پیوندی از افراد مرگ مغزی اهدا شد. این در حالی است که سالانه 6 تا 8 هزار عضو قابل پیوند به دلیل عدم رضایت خانواده های افراد مرگ مغزی دفن می شود.
تسنیم: بیشترین اعضای پیوندی در ایران کدام اندام است؟
بیشترین عضو پیوندی در ایران کلیه است و بعد از کلیه، کبد و قلب بیشترین اعضایی هستند که مورد نیاز بیمارانی هستند که نیاز به پیوند دارند.
اهداکنندگان عضو در ایران بین 30 تا 40 سال سن دارند و متأسفانه اکثر آنها بر اثر تصادف و خونریزی مغزی دچار مرگ مغزی شده اند.
مرگ مغزی برگشت ناپذیر است
تسنیم: برخی از مردم فکر می کنند که یک فرد مرگ مغزی ممکن است دوباره زنده شود. آیا چنین چیزی امکان پذیر است؟
از سال 1964 که تعریف مرگ مغزی تعریف شد، حتی یک مورد مرگ مغزی به زندگی برنگشته است زیرا در مرگ مغزی، سلول های مغز متلاشی شده و می میرند. در مواردی که در برخی فیلم‌ها یا رویدادها دیده می‌شود، افرادی که به کما می‌روند ممکن است پس از چند دقیقه تا چند سال دوباره زنده شوند، اما افرادی که مرگ مغزی اعلام شده‌اند هرگز زنده نمی‌شوند.
از سوی دیگر حساسیت زیادی نسبت به اهدای عضو در کشور وجود دارد. در کشورهای دیگر 2 پزشک مرگ مغزی را تایید می کنند در حالی که در کشور ما به قطعیت تشخیص مرگ مغزی حساسیت بالاتری وجود دارد و متخصص مغز و اعصاب، جراح مغز و اعصاب، متخصص داخلی و بیهوشی مرگ مغزی را تایید می کنند. آنها این کار را انجام می دهند تا مطمئن شوند که فرد دچار مرگ مغزی شده و اشتباهی در تشخیص وجود ندارد. پس از تایید این 4 پزشک متخصص، مرگ مغزی باید به تایید نماینده و کارشناس پزشکی قانونی برسد و اطمینان حاصل شود که خانواده مرد مرگ مغزی برای اهدای اعضای بیمارشان تحت فشار قرار نگرفته اند. پس از احراز این شرایط رضایت خانواده فرد گرفته می شود و سپس اعضا به سایر بیماران پیوند زده می شوند.
تسنیم: آیا داشتن کارت اهدای عضو در تصمیم گیری خانواده ها برای اهدای اعضای عزیزانشان موثر است؟
اگر فردی دچار مرگ مغزی شود و خانواده او از رضایت فرد در مورد اهدای عضو اطلاعی نداشته باشند، تصمیم گیری برای موافقت با اهدای عضو برای خانواده بسیار دشوار می شود. بر اساس تحقیقات انجام شده، حدود 48 درصد از خانواده های مبتلایان به مرگ مغزی که کارت اهدای عضو ندارند، با برداشت اعضای قابل پیوند رضایت دارند و در نتیجه نداشتن کارت اهدای عضو باعث ایجاد بلاتکلیفی برای خانواده های مبتلایان به مرگ مغزی می شود. چنین شرایط سختی در عین حال تقریباً 100 درصد از خانواده های بیماران مرگ مغزی که کارت اهدای عضو دارند با این کار موافقت می کنند.
تسنیم: آیا صرف داشتن کارت اهدای عضو منجر به برداشت اعضای پیوندی از یک فرد مرگ مغزی می شود؟
کارت اهدای عضو به خودی خود مجوزی برای برداشتن اعضای فرد مرگ مغزی نیست و خانواده فرد مرگ مغزی باید با اهدای آن موافقت کنند. در واقع کارت اهدای عضو فقط به خانواده ها کمک می کند تا در صورت مرگ مغزی فردی خانواده راحت تر تصمیم بگیرند.
به همین منظور افراد می توانند برای دریافت کارت اهدای عضو به سایت ehdacenter.ir مراجعه و یا کد ملی خود را به شماره 3432 ارسال کنند. برای این افراد کارت اهدای عضو صادر می شود و افراد پس از دریافت کارت اهدا نیز می توانند از خود فیلم ضبط کرده و در سامانه بارگذاری کنند. این فیلم در «ابر اهدای عضو» ذخیره می شود و در صورت مرگ مغزی فرد متوفی می توان این فیلم را در اختیار خانواده وی قرار داد.
انتهای پیام
