پروژه “داریار”; مرگ تدریجی «تحول اقتصادی» در نظام دارویی – خبرگزاری مهر ایران و جهان

سلامت جو، طرحداروساز“، یادگاری دولت سیزدهم به دولت چهاردهم است که اکنون باید به اجرای آن بپردازد. زیرا این طرح به عنوان آغاز تحول در نظام اقتصادی پزشکی طی سه سال گذشته که از آن زمان می گذرد، به شمار می رود. اجرای آن با شوک های زیادی همراه بوده و در نتیجه شاهد کمبود و اختلال در زنجیره تامین دارو بوده ایم.

مانند داروساز از بامداد سوم تیر 1401 و بسیار آرام آغاز شد تا جایی که بسیاری از کارشناسان و فعالان حوزه پزشکی و البته رسانه ها نسبت به این اقدام غیرمنتظره وزارت بهداشت موضع منفی گرفتند. اما هر چه بود این پروژه آغاز شد تا شاهد تعاملاتی در زنجیره تامین داروی کشور باشیم.

اگرچه این طرح با شروع طوفانی آغاز شد و در اولین روزهای اجرا، پرداخت ها به داروخانه ها در اسرع وقت انجام شد. اما این فقط برای چند ماه اول بود و کم کم شاهد تاخیر در پرداخت به داروخانه ها بودیم تا جایی که پول نقد برای خرید دارو نداشتند و در نتیجه کمبود دارو تشدید شد.

در همان روزهای ابتدایی پروژه داروسازهدف اولیه این طرح جلوگیری از قاچاق دارو به خارج از کشور و واقعی سازی قیمت دارو برای تولیدکننده عنوان شد که هر دو در سایه حواشی اجرای ناقص آن قرار گرفت و امروز پس از گذشت 2.5 سال از اجرای آن طرح، همچنان ادامه دارد: شاهد شکایت صنعت از گرانی غیرواقعی دارو هستیم و داروهای ایرانی همچنان به صورت قاچاق در کشورهای همسایه به فروش می رسد.

دارو خوب نیست

سوالی که پس از گذشت سه سال هنوز پاسخ قانع کننده ای برای آن نداریم این است که چرا؟ داروساز ناموفق بوده و نتوانسته است انتظارات صنعت و مردم را برآورده کند. چرا که قرار بود با اجرای این طرح شاهد بهبود زنجیره تامین دارو باشیم و از طرفی مردم در تهیه دارو با مشکل و کمبود مواجه نشوند. اما این اتفاق نیفتاد و مشکلات همچنان پابرجاست.

حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس که از ابتدای اجرا شروع به کار کرده است. داروسازدر اواسط آذر 1401 در صحن علنی مجلس بر تامین منابع مالی طرح اصرار و تاکید کرد. نباید انجام شود و دولت باید به گونه ای گام بردارد که پرداخت از جیب مردم برای خدمات درمانی و هزینه های دارویی نسبت به شهریور 1400 افزایش پیدا نکند و در واقع مهم ترین اولویت ما تامین منافع و توجه به آن بوده است. تامین، تهیه و داروی مردم و موفقیت طرح.

همزمان و پس از سه سال اجرای پروژه داروسازسیدابراهیم هاشمی، رئیس هیئت مدیره انجمن پخش دارو و مکمل ایران، با عنوان این مطلب که وضعیت بازار دارویی ایران از ابتدا تا انتهای زنجیره خوب نیست، گفت: دلیل اصلی آن است. این است که ما در کشور علت را حل نمی کنیم، فقط دنبال یک مرحله کار هستیم. و به طور موقت مشکل را حل کند، به همین دلیل است که چالش های صنعت را نمی توان به راحتی حل کرد.

وی افزود: یکی از جاهایی که بیشترین آسیب را به صنعت وارد می کند مطالبات بخش دولتی است که دو قسمتی است که مجبوریم به دانشگاه های علوم پزشکی، بیمارستان ها و مراکز دولتی کالا بدهیم، آنها بدهی دارند. بیش از 14 و 16 ماه و مطالبات 25 پخش اول کشور از دانشگاه های علوم پزشکی بیش از 21 تلاش است و زنجیره تامین دارو را فلج کرده است.

هاشمی تصریح کرد: اگر مطالبات خود را از جمعیت هلال احمر، تامین اجتماعی، سایر نهادهای وابسته به دولت اعم از مراکز نظامی و نهادهای وابسته به دولت اضافه کنیم، حدود 40 مطالبه مستقیم از دولت داریم.

تازه! مابقی مطالبات شرکت های پخش دارو که بیش از 50 نفر است از داروخانه هاست اما مشکل داروخانه ها این است که بیشتر مطالبات آنها (داروخانه ها) از بیمه ها و طرح ها تامین می شود. داروساز از این 50 سهم، بیش از 30 سهم متعلق به بیمه ها و مجموعه هاست داروساز آنها مطالبه می کنند

رئیس هیئت مدیره انجمن پخش دارو و مکمل ایران تاکید کرد: بدهی های دولت از ابتدا تا انتها کمر صنعت و زنجیره را خرد می کند و مشکل امروز صنعت ماست؛ اینکه حالش خوب نیست. این به دلیل کمبود نقدینگی است که در این سی و چند سالی که وظیفه خود را انجام می دهم، این وضعیت کاملاً بی سابقه است، وضعیتی که دولت بدهی زیادی دارد. به حوزه دارو و مجتمع داروسازی، توزیع و تولید فشار می آورد و نمی دانیم در آینده چه خواهد شد!

هاشمی ادامه داد: وقتی تعرفه ها در همه ابعاد دانشگاه های علوم پزشکی نه تنها پزشکی درست پرداخت نمی شود و بیمارستان هزینه های خود را پرداخت نمی کند، دیگر پولی برای پرداخت دارو و سایر موارد باقی نمی ماند. به نام دارو از بهمن پارسال تا امرداد 1403 بیش از 42 همات پول گرفته اند اما یک ریال هم به ما نداده اند! هیچکس پاسخگو نیست، قرار بود در مهرماه 10 کار پاکسازی انجام شود، یک کار در حوزه تامین اجتماعی انجام شد و ما نفهمیدیم بقیه چه شد، اگر انجام شد برخی از مشکلات در این زمینه حل می شد. اگر به صنعتی که مایه افتخار ایران است رسیدگی نکنند آسیب جدی می بیند.

گلایه های رئیس جدید سازمان غذا و دارو

در ضمن مهدی پیرسلحی رئیس جدید سازمان غذا و دارو در همان ابتدای حضور در این سازمان با اشاره به مشکلات این طرح داروسازگفت: بودجه ای که برای این طرح دیده شد هرگز به طور کامل پرداخت نشد و درخواست ما از سازمان برنامه بودجه و مجلس این است که بودجه داروساز برای سال آینده به درستی تخصیص و پرداخت شود.

وی با اشاره به برنامه 6 ماهه ذخیره دارو در برنامه هفتم توسعه افزود: اجرای این برنامه مستلزم تامین منابع ارزی و ریالی است و قرار است وزارت بهداشت با سازمان برنامه و بودجه جلسه ای داشته باشد. در این راستا، زیرا در صورت عدم عرضه، قابلیت اجرا را نخواهد داشت

اگر داروساز اگر به حال خود رها شود و به «کما» برود، آن وقت است که کار سخت می شود و به «مرگ ابدی» می افتد. GLTD; اگر قرار باشد نظام پزشکی همچنان گرفتار کارهای روزمره و بی توجهی به مشکلات باشد، مشکلاتی که یکی یکی به وجود می آیند، این تعطیلی دور از انتظار نیست.