به گزارش خبرگزاری ایمنا، سرما یکی از مهم ترین عوامل محیطی است که می تواند به طور مستقیم و غیرمستقیم بر بدن انسان تأثیر بگذارد. کاهش دما باعث انقباض عروق خونی می شود که جریان خون را کند می کند و اکسیژن رسانی به اندام ها را کاهش می دهد و نتیجه این فرآیند می تواند احساس خستگی، کاهش قدرت بدنی و حتی افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی باشد. بنابراین سرما فقط یک تغییر ساده آب و هوا نیست، بلکه یک عامل تهدید کننده برای سلامتی محسوب می شود.
یکی دیگر از اثرات مهم سرما، تضعیف سیستم ایمنی بدن است. در هوای سرد بدن برای حفظ گرما انرژی بیشتری مصرف می کند و این می تواند قدرت دفاعی بدن را کاهش دهد و به همین دلیل بیماری های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا در فصول سرد سال بیشتر دیده می شود و علاوه بر این خشکی هوا و کاهش رطوبت می تواند سیستم تنفسی را آسیب پذیرتر کرده و زمینه ورود عوامل بیماری زا را فراهم کند.
سرما نیز بر سلامت پوست و مفاصل تأثیر می گذارد. خشکی و ترک خوردگی پوست در فصل زمستان بسیار شایع است و می تواند منجر به التهاب و خارش شود و از طرفی افت دما باعث سفتی و درد مفاصل به خصوص در افراد مبتلا به آرتروز یا بیماری های مزمن می شود و این مشکلات نشان می دهد که بدن برای جلوگیری از آسیب های جدی نیاز به مراقبت ویژه در برابر سرما دارد.
اثرات روانی سرما را نیز نباید نادیده گرفت. کاهش نور خورشید و سرمای طولانی مدت می تواند منجر به افسردگی فصلی یا کاهش سطح انرژی ذهنی شود و بسیاری از افراد در زمستان احساس بی حالی، خواب آلودگی و انگیزه کمتری می کنند که نشان می دهد محافظت از بدن در برابر سرما فقط به جنبه های فیزیکی محدود نمی شود، بلکه سلامت روان به مدیریت صحیح شرایط محیطی نیز بستگی دارد.
لزوم محافظت از بدن در برابر هوای سرد یک اصل حیاتی است و پوشش مناسب، مصرف غذاهای گرم و مقوی، حفظ رطوبت پوست، تنظیم ساعات خواب و فعالیت بدنی، همگی راه حل هایی هستند که می توانند بدن را در برابر اثرات منفی سرما مقاوم کنند و بی توجهی به این اقدامات نه تنها سلامت جسمی را تهدید می کند، بلکه کیفیت مراقبت های جدی فرد را در طول فصل سرما کاهش می دهد. بدن
در مورد اثرات سرما به عنوان یک چالش مزاجی در طب سنتی، نقش غذاهای گرم در تغییر مکانیسم دفاعی بدن، خشکی پوست در فصل زمستان و ارتباط آن با اختلالات اختلاط، تأثیر جنسیت و رنگ لباس بر مزاج و سلامت، اهمیت تنظیم ساعت خواب و بیداری در فصل سرد، تغییر رژیم غذایی برای پیشگیری از بیماری های مزاجی زمستانی و خطرناک و بیماری زا از دیدگاه طب سنتی، از دیدگاه طب سنتی. بهنام یوسفیان، پزشک و متخصص طب سنتی گفتگویی داشتیم که در ادامه می خوانید.
ایمنا: چرا طب سنتی سرمای زمستان را نه تنها یک عامل طبیعی، بلکه چالش مزاجی جدی تری نسبت به تغییر فصول دیگر می داند؟
یوسفیان: طب سنتی مبتنی بر نظریه اختلاط ها و مزاج ها است، در این دیدگاه هر فصل با ویژگی های خاص خود می تواند تعادل طبیعی بدن را به هم بزند. به دلیل سردی و خشکی حاکم، زمستان بیش از سایر فصول، بدن را در معرض اختلال خلقی قرار می دهد و این تغییر نه تنها یک پدیده محیطی، بلکه تهدیدی برای تعادل درونی تلقی می شود.
از دیدگاه حکیمان سنتی، سرمای زمستان جریان خون و انرژی حیاتی را کند می کند که می تواند منجر به بیماری هایی مانند افسردگی، ضعف ایمنی و مشکلات گوارشی شود، بنابراین زمستان فقط تغییر آب و هوا نیست، بلکه یک حمله مزاجی است که بدن باید از آن دفاع کند.
این دیدگاه باعث شده است که طب سنتی نسخه های خاصی را برای فصل زمستان ارائه کند که می تواند شامل غذاهای گرم و تغییر سبک زندگی باشد و هدف اصلی آن بازگرداندن تعادل و جلوگیری از غلبه سرما بر بدن است و فصل زمستان در طب سنتی فصل حساسی محسوب می شود که برای حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماری ها تدابیر ویژه ای را می طلبد.
ایمنا: آیا مصرف غذاهای گرم مکانیسم دفاعی بدن را تغییر می دهد؟
یوسفیان: غذاهای گرم مانند زنجبیل، دارچین، عسل و خرما در طب سنتی جایگاه ویژه ای دارند و این مواد نه تنها احساس گرما را ایجاد می کنند، بلکه جریان خون و انرژی بدن را فعال تر می کنند.
از دیدگاه علمی، بسیاری از این غذاها دارای ترکیبات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی هستند. این خواص می تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و مقاومت در برابر بیماری های زمستانی را افزایش دهد، بنابراین تأثیر آنها فراتر از یک احساس لحظه ای است.
مصرف غذاهای گرم مزاج بدن را در مقابل سرمای شدید متعادل نگه می دارد و به عبارتی این غذاها نقش تنظیمی دارند و از سرد شدن بدن جلوگیری می کنند و در واقع می توان گفت که غذاهای گرم نه تنها باعث ایجاد احساس گرما در بدن می شود، بلکه مکانیسم دفاعی بدن را نیز تغییر داده و مقاومت بدن را بیشتر می کند.
ایمنا: خشکی پوست در فصل زمستان نشانه اختلال در تعادل مخلوط است یا فقط یک واکنش محیطی است؟
یوسفیان: از نظر طب سنتی، پوست آینه ای از حالات درونی بدن است و خشکی و ترک خوردن پوست در فصل زمستان نه تنها یک واکنش محیطی است، بلکه نشانه غلبه سردی و خشکی در مزاج است.
این دیدگاه معتقد است که سرمای زمستان جریان رطوبت طبیعی بدن را کاهش می دهد و زمانی که رطوبت کم است، پوست اولین جایی است که نشانه های آن را نشان می دهد، بنابراین خشکی پوست زنگ هشدار عدم تعادل است.
نقش محیط را نمی توان نادیده گرفت و هوای سرد و کاهش رطوبت محیط روی پوست تاثیر می گذارد، اما طب سنتی تاکید دارد که اگر بدن از درون متعادل باشد، آسیب های محیطی کمتر خواهد بود.
خشکی پوست در فصل زمستان ترکیبی از هر دو عامل است و هم واکنش محیطی و هم از علائم اختلال خلقی است و درمان آن باید همزمان داخلی و خارجی باشد و اصلاح رژیم غذایی و سبک زندگی و مراقبت موضعی از پوست مورد توجه قرار گیرد.
ایمنا: انتخاب جنس و رنگ لباس در روزهای سرد چه تاثیری بر روحیه و سلامتی دارد؟
یوسفیان: در طب سنتی به غیر از غذا به پوشاک نیز توجه ویژه ای شده است و نوع پارچه و حتی رنگ لباس می تواند در روحیه تاثیرگذار باشد، مثلاً پارچه های پشمی و نخی به دلیل خاصیت گرم کنندگی در زمستان توصیه می شود.
رنگ لباس نیز در این منظر بی‌تأثیر نیست و رنگ‌های گرم مانند قرمز و نارنجی می‌توانند احساس گرما و نشاط را ایجاد کنند، در حالی که رنگ‌های سرد ممکن است احساس سردی را در فرد ایجاد کند که این نکته در رسانه‌ها نیز جذاب است.
از دیدگاه حکیم، لباس نه تنها پوششی برای بدن است، بلکه یک عامل تنظیم کننده خلق و خو است و انتخاب صحیح لباس می تواند بدن را در برابر سرمای شدید مقاوم کند و توجه به جنس و رنگ لباس در فصل زمستان توصیه سطحی نیست، بلکه راهکاری جدی برای حفظ سلامت در طب سنتی است.
ایمنا: چرا طب سنتی بر تنظیم ساعات خواب و بیداری به عنوان سپر اصلی در برابر سرما تاکید دارد؟
یوسفیان: در طب سنتی خواب یکی از ارکان اصلی سلامتی است و در زمستان بدن برای مقابله با سرمای شدید به استراحت بیشتری نیاز دارد و به همین دلیل تنظیم ساعت خواب و بیداری اهمیت ویژه ای پیدا می کند.
حکیمان سنتی معتقدند که خواب کافی گرمای درونی بدن را حفظ می کند و کمبود خواب یا خواب نامنظم می تواند انرژی حیاتی را کاهش دهد و بدن را آسیب پذیرتر کند.
از طرفی بیدار ماندن طولانی مدت در شب های سرد زمستان می تواند منجر به سردی و خشکی شود که زمینه ساز بیماری هایی مانند افسردگی و ضعف ایمنی است و خواب منظم و کافی در فصل زمستان نه تنها یک توصیه کلی است، بلکه از دیدگاه طب سنتی سپر دفاعی جدی در برابر سرما می باشد.
ایمنا: تغییر رژیم غذایی در فصل سرما چگونه می تواند از بروز بیماری های مزاجی مانند افسردگی یا ضعف ایمنی جلوگیری کند؟
یوسفیان: طب سنتی معتقد است که رژیم غذایی باید متناسب با فصل باشد و در زمستان مصرف غذاهای گرم و گرم مقوی مانند سوپ، سوپ، خرما و عسل توصیه می شود و این غذاها می توانند بدن را در برابر بیماری های مزاج مقاوم کنند.
افسردگی زمستانی یکی از مشکلات رایج است و اعتقاد بر این است که مصرف غذاهای گرم و نشاط آور می تواند از این مشکل جلوگیری کند، به عنوان مثال زعفران و عسل به عنوان غذاهای نشاط آور شناخته می شوند.
مصونیت در فصل زمستان نیز رایج است و رژیم غذایی مناسب می تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و بدن را در برابر بیماری ها مقاوم کند و این موضوع به عنوان راهکاری عملی در رسانه ها نیز مطرح می شود و به طور کلی تغییر رژیم غذایی در فصل زمستان یک ضرورت است که می تواند سلامت جسم و روان را تضمین کند.
ایمنا: کدام عادات روزانه به ظاهر بی ضرر از نظر طب سنتی در زمستان خطرناک و بیماری زا هستند؟
یوسفیان: طب سنتی هشدار می دهد که برخی از عادات روزانه در فصل زمستان می تواند خطرناک باشد، به عنوان مثال، نوشیدن آب سرد یا خوردن زیاد میوه های سرد مزاج مانند خیار و هندوانه می تواند بدن را ضعیف کند.
بیدار ماندن طولانی مدت در شب های سرد یا نشستن طولانی مدت در محیط های سرد بدون حرکت از نظر طب سنتی مضر است و این عادات می تواند منجر به سردی و خشکی شود.
یکی دیگر از عادت های خطرناک، عدم توجه به پوشش مناسب است و حتی اگر انسان احساس گرما کند، بدن در معرض سرمای شدید قرار می گیرد و این امر می تواند منجر به بیماری شود.
طب سنتی تاکید می کند که عادات کوچک و به ظاهر بی ضرر در فصل زمستان می تواند تاثیرات زیادی بر سلامت داشته باشد و از این رو اصلاح سبک زندگی در این فصل از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
