به گزارش خبرگزاری سلامت، آلودگی هوا زمانی رخ می دهد که مقدار زیادی ذرات یا مواد مضر مانند گازها، ذرات و زیست مولکول ها وارد جو زمین شود و این آلودگی مخلوطی از ذرات معلق و گازهایی است که غلظت آن به محدوده مضر برای انسان رسیده و باعث افزایش بیماری ها در انسان و همچنین گرم شدن کره زمین می شود.
سازمان بهداشت جهانی آلودگی هوا را بزرگترین خطر بهداشت محیطی نامیده است و در سال 2012، 7 میلیون نفر بر اثر استنشاق هوای آلوده و بیماری های ناشی از آن به ویژه بیماری های ریوی و تنفسی جان خود را از دست دادند.
مطالعات ملی همچنین نشان می دهد که زندگی در شهرهای آلوده در مقایسه با زندگی در شهری با هوای پاک باعث افزایش 16 درصدی مرگ و میر، افزایش 27 درصدی مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی عروقی و افزایش 28 درصدی مرگ و میر ناشی از سرطان ریه می شود.
با توجه به اینکه موضوع آلودگی هوا و بیماری های مرتبط با آن موضوع جدیدی نیست و بارها کارشناسان بهداشت نسبت به وقوع مرگ و میرهای زودرس با تنفس هوای آلوده هشدار می دهند، هنوز راه حل های اساسی برای این معضل بزرگ جهانی اندیشیده نشده است و مردم باید مراقب خود باشند و نسبت به آثار زیانبار آلاینده های هوا آگاه باشند و به اقدامات پیشگیرانه توجه کنند.
عباس شاهسونی، عضو هیأت علمی گروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این باره گفت: سالانه بیش از 20 هزار نفر از ساکنان 27 استان کشور بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می دهند.
وی تصریح کرد: با توجه به اینکه در فصل سرما به ویژه در کلانشهرهای تهران، مشهد، اصفهان و اهواز شاهد آلودگی بیشتر هوا هستیم، وزارت بهداشت با هدف ارتقای سطح بهداشت عمومی از طریق کنترل آلاینده‌های هوا و جلوگیری از بروز بیماری‌های مرتبط، کمیته اضطراری تشکیل می‌دهد و زمانی که شاخص آلاینده‌ها از وضعیت اضطراری برای سلامت مردم خارج می‌شود.
شاهسونی ادامه داد: خس خس سینه، سرفه، خشکی دهان و محدودیت در فعالیت ها شایع ترین علائم بالینی بیماری های تنفسی ناشی از آلودگی هوا است، افزایش مرگ و میر ناشی از سرطان ریه و بیماری های قلبی که ناشی از آلاینده های هوا است، یکی از دلایل اصلی کاهش امید به زندگی است.
وی بیان کرد: خس خس سینه، سرفه، خشکی دهان و محدودیت در فعالیت ها شایع ترین علائم بالینی بیماری های تنفسی ناشی از آلودگی هوا است، افزایش مرگ و میر ناشی از سرطان ریه و بیماری های قلبی یکی از دلایل اصلی کاهش امید به زندگی است. استو تصریح کرد: زمانی که هوای آلوده تنفس می کنید، ذرات و سایر آلاینده ها به داخل ریه ها نفوذ کرده و آنها را ملتهب می کنند. این امر منجر به بیماری های تنفسی مانند برونشیت مزمن، سرطان ریه، آسم، خس خس سینه، سرفه و تنگی نفس می شود.
عضو هیأت علمی گروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه ذرات آلاینده قابل تنفس ممکن است باعث بیماری، بستری شدن در بیمارستان و مرگ زودرس شود، گفت: مرگ زودرس ناشی از تنفس این ذرات طی یک تا دو ماه پس از مواجهه می تواند رخ دهد.
شاهسونی با اشاره به اینکه وجود گرد و غبار در هوا می تواند پیامدهای قابل توجهی برای سلامت انسان داشته باشد، تصریح کرد: یکی از عوامل مهمی که میزان این خطر را تعیین می کند، اندازه ذرات گرد و غبار است.
V- افرود: ذرات معلق بزرگتر از 10 میکرون نمی توانند وارد دستگاه تنفسی شوند، اما ذرات کمتر از 2.5 میکرون قسمت پایینی دستگاه تنفسی را درگیر می کنند. اندازه ذرات گرد و غبار تابستانی معمولاً بالای 10 میکرون است. ذرات قابل استنشاق کوچکتر از 10 میکرومتر هستند که بیشتر در بینی، دهان و دستگاه تنفسی فوقانی باقی می‌مانند، بنابراین می‌توانند با اختلالات تنفسی مانند آسم، ذات‌الریه، رینیت آلرژیک (التهاب مخاط بینی) و سیلیکوزیس (بیماری ریوی ناشی از سیلیسیوز) همراه باشند.
شاهسونی ادامه داد: ذرات بزرگتر از 10 میکرومتر قابل تنفس نیستند بنابراین فقط به قسمت های خارجی بدن آسیب وارد می کنند که عمدتا حساسیت به عفونت چشم، تحریک پوست، چشم و ملتحمه را افزایش می دهد. با این حال، ذرات کوچکتر ممکن است به دستگاه تنفسی تحتانی نفوذ کرده و وارد جریان خون شوند و بنابراین می توانند بر تمام اندام های داخلی تأثیر بگذارند و باعث نارسایی قلبی عروقی شوند.
دکترای تخصصی در مهندسی بهداشت محیط بیان کرد: تنفس گرد و غبار ناشی از طوفان گرد و غبار می تواند باعث حملات آسم، واکنش های آلرژیک، مشکل در تنفس یا مشکلات قلبی شود. هر چه فرد مدت طولانی تری در معرض گرد و غبار قرار گیرد، بیشتر تحت تاثیر اثرات آن قرار می گیرد. ذرات معلق قابل تنفس ممکن است باعث بیماری، بستری شدن در بیمارستان و مرگ زودرس شوند. قرار گرفتن کوتاه مدت در معرض آلودگی ذرات معلق می تواند منجر به مرگ شود.
یکی از اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه حداکثر غلظت ذرات می تواند از چند ساعت تا چند روز ادامه داشته باشد، گفت: مرگ زودرس ناشی از تنفس این ذرات از روزی که سطح ذرات به یک تا دو ماه پس از آن افزایش می یابد، رخ می دهد. آلودگی ذرات نیز اثرات مضر زیادی دارد، تحقیقات نشان می دهد که افزایش کوتاه مدت غلظت ذرات می تواند منجر به عوارضی مانند افزایش مرگ و میر در نوزادان، افزایش بستری شدن در بیمارستان به دلیل بیماری های قلبی عروقی، حملات قلبی و بیماری ایسکمیک قلبی، افزایش بستری شدن در بیمارستان به دلیل بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) و افزایش بستری شدن در بیمارستان به دلیل آسم در کودکان یا افزایش حملات آسم در کودکان شود.
وی تاکید کرد: استفاده از وسایل حفاظت فردی از جمله ماسک تنفسی که سطح تماس در آن بسیار بالا است مفید است. اولین توصیه بهداشتی در هنگام طوفان گرد و غبار این است که در خانه بمانید. اگر فردی به دلیل شرایط کاری مجبور است مدت زیادی در فضای باز بماند، باید از ماسک های تنفسی مناسب استفاده کند. طبق پروتکل های جهانی بهترین ماسک برای مقابله با ریزگردها در بزرگسالان ماسک های N95 و FFP2 هستند.
