به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از وبدا، محمدرضا شالبافان وی در مقاله ای به مناسبت روز ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی اظهار داشت: در روزهای اول پس از زلزله تمرکز اصلی بر مدیریت آسیب های زیست محیطی و فیزیکی است، اما پس از ساماندهی اولیه، موجی از روانی ایجاد شد. مشکلات و اختلالات روانی آغاز می شود. اگر برای آن آمادگی نداشته باشیم، خسارت بیشتری نسبت به خود حادثه ایجاد می کند.
وی افزود: اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) یکی از شایع ترین پیامدهای روانی این حوادث است. افرادی که این اختلال را تجربه می کنند با خاطرات ناخوشایند مکرر حادثه، کابوس های شبانه، احساس ناامنی و اضطراب شدید مواجه می شوند. اگر این اختلال به موقع درمان نشود، می تواند منجر به افسردگی، انزوای اجتماعی و کاهش کیفیت زندگی شود.
شالبافان با تاکید بر اهمیت توجه به سلامت روان امدادگران و نیروهای خط مقدم گفت: پزشکان، پرستاران، نیروهای امداد و نجات، آتش نشانان، پلیس و سایرین که در خط مقدم امداد هستند با صحنه های استرس زا و تکان دهنده مواجه می شوند، این افراد در علاوه بر فشار کار سنگین، پیامدهای روانی شدیدی دارد که گاهی نادیده گرفته می شود.
وی افزود: بسیاری از امدادگران پس از عمل با مشکلاتی مانند استرس مزمن، فرسودگی شغلی و حتی اختلال استرس پس از سانحه مواجه می شوند. توجه به سلامت روان این افراد بسیار مهم است و باید برنامه های حمایتی و خدمات مشاوره ای ویژه ای برای آنها طراحی شود.
شالبافان با اشاره به نقش تاب آوری در کاهش آسیب های روانی بلایا گفت: تاب آوری به معنای توانایی افراد و جوامع برای سازگاری با شرایط بحرانی و بازگشت به حالت عادی است. آموزش مهارت های تاب آوری و مدیریت استرس می تواند به افراد کمک کند تا بهتر با عواقب زلزله و سایر بلایای طبیعی کنار بیایند.
وی ادامه داد: ارتقای سواد سلامت روان از طریق آموزش عمومی به ویژه در مدارس و دانشگاه ها می تواند تاثیر بسزایی در آمادگی مردم برای مقابله با حوادث داشته باشد و موسسات آموزشی نیز می توانند برنامه هایی در زمینه مدیریت استرس، کمک های اولیه روانی و مهارت های مقابله ای ارائه دهند. تاب آوری جامعه را افزایش دهید.
رئیس دفتر سلامت روان وزارت بهداشت خاطرنشان کرد: افزایش سواد سلامت به ویژه در زمینه آمادگی در حوادث باعث می شود افراد در مواقع بحرانی احساس تسلط بیشتری داشته باشند و بتوانند تصمیمات صحیحی اتخاذ کنند. این امر نه تنها به حفظ سلامت فردی کمک می کند، بلکه منجر به ایجاد جوامع انعطاف پذیرتر و پایدارتر در برابر بلایای طبیعی می شود.
رئیس دفتر سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت گفت: مدارس و دانشگاه ها به عنوان نهادهای آموزشی می توانند نقش مهمی در ارتقای آگاهی عمومی در خصوص پیشگیری از بلایای طبیعی و کاهش اثرات آن داشته باشند. این موسسات علاوه بر آموزش مباحث علمی و مهارت‌های زندگی، می‌توانند ابزاری موثر برای انتقال مفاهیم بهداشت روان و ایمنی در برابر بحران باشند.
شالبافان گفت: مدارس و دانشگاه ها می توانند با آموزش های هدفمند و برنامه ریزی شده دانش آموزان را با اهمیت آمادگی در برابر بلایای طبیعی، مدیریت استرس و سلامت روان آشنا کنند. این آموزش ها نه تنها به افراد در مواقع بحران کمک می کند، بلکه به عنوان سفیران آگاهی به خانواده ها و جامعه به آنها کمک می کند.
وی افزود: آموزش های مدرسه ای و دانشگاهی می تواند شامل مهارت های پیشگیری از آسیب های روانی پس از بلایای طبیعی، راهکارهای مدیریت اضطراب و نحوه پاسخگویی به بحران باشد، در این راه افراد نه تنها از نظر جسمی، بلکه از نظر روحی نیز برای مقابله با حوادث آماده می شوند. .
رئیس دفتر سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت بر لزوم توسعه خدمات سلامت روان در کشور تاکید کرد و خاطرنشان کرد: در حال حاضر بیش از 3 هزار روانشناس در مراکز جامع سلامت کشور خدمات روانشناسی ارائه می کنند، اما با توجه به گستردگی جغرافیایی کشور و تعداد افرادی که به این خدمات نیاز دارند، لازم است دسترسی به خدمات مشاوره روانشناسی و سلامت روان در تمامی مناطق کشور گسترش یابد.
وی ادامه داد: وجود تیم های روانشناسی در مناطق زلزله زده منجر به شناسایی سریعتر آسیب دیدگان روانی و امدادرسانی به موقع می شود، این خدمات می تواند از شیوع اختلالات روانی و پیامدهای درازمدت آن جلوگیری کند.
شالبافان تاکید کرد: با وجود تلاش های انجام شده برای کاهش اثرات بلایای طبیعی، همچنان باید به پیامدهای روانی این حوادث به ویژه در بازماندگان و امدادگران توجه شود، موج اختلالات روانی پس از بحران می تواند مخرب تر از به همین دلیل، تدوین برنامه‌های پیشگیری، آموزش عمومی و توسعه خدمات سلامت روان از اولویت‌های وزارت بهداشت است.
