سلامت جو، صدیقه حنطوش زاده، استاد گروه پزشکی مادر و جنین دانشگاه علوم پزشکی تهران با حضور در نشست خبری با موضوع «موج دوم کمپین نفس» به تشریح تاثیرات موج اول این کمپین در کاهش تعداد سقط جنین در کشور پرداخت و گفت: بر اساس شواهد علمی، یک لحظه کامل وجود جنین از شکل انسان است و حتی یک جنین اولیه وجود دارد و حتی یک لحظه وجود دارد. می تواند به یک انسان کامل تبدیل شود. در بسیاری از جوامع دنیا از ابتدای شکل گیری جنین تمام حقوق بشر برای او در نظر گرفته شده است و در کشور ما نیز چنین دیدگاهی وجود دارد.
وی با تشریح دیدگاه علمی و شرعی در مورد حقوق جنین گفت: اگر ثابت شود که جنین یک روزه نیز تشکیل شده است، تمام حقوق شرعی و قانونی برای آن اعطا می شود. این موضوع محدود به جامعه ما نیست. در کشورهای مختلف دنیا از همان ابتدا جنین به عنوان موجودی زنده با حق حیات شناخته می شود.
حنطوش زاده افزود: وقتی می گوییم جنین از ابتدا حیات دارد و زندگی اش آغاز شده است در واقع به رسالتی اشاره می کنیم که خانواده ها باید آن را درک کنند. هر خانواده ای که تصمیم به بچه دار شدن دارد باید با آمادگی و آرامش وارد این مسیر شود. در فرهنگ ما توصیه هایی مانند خواندن سوره های خاص در ماه های مختلف بارداری وجود دارد. مانند سایر فرهنگ ها، توصیه هایی برای گفتگو، خواندن شعر یا موسیقی برای جنین از ماه های اولیه وجود دارد. این رفتارها نشان می دهد که ارتباط عاطفی و اخلاقی با جنین از همان ابتدا شکل گرفته و موثر است.
وی تصریح کرد: از نظر علمی همین سلول اول می تواند انسان کاملی را خلق کند. در روش های درمان ناباروری مانند IVF، حتی پس از 30 سال می توان از یک جنین شش سلولی یک انسان کامل به دست آورد. بنابراین در کامل بودن جنین از ابتدا شکی نیست.
به گفته حنطوش زاده، قلب جنین از حدود 4 تا 5 هفتگی زیر میکروسکوپ دیده می شود و در سونوگرافی هفته ششم یا هفتم نیز به وضوح دیده می شود. در هفته دوازدهم استخوان های جنین شروع به شکل گیری می کند و در هفته چهاردهم تا شانزدهم ساختار بدن جنین به وضوح قابل تشخیص است.
وی خاطرنشان کرد: از هفته چهاردهم تا شانزدهم به بعد احساس درد در جنین شروع می شود و بررسی ها نشان داده است که از هفته بیستم تا بیست و دوم، گیرنده های درد در بدن جنین به طور کامل فعال می شوند. به همین دلیل در حین مداخلات پزشکی، جنین نسبت به درد واکنش های رفتاری و حتی فیزیولوژیکی نشان می دهد.
حنزوش زاده گفت: در فیلم های گرفته شده از جنین در رحم، لبخند، گریه و واکنش صورت او به محرک های دردناک مشاهده شده است. این تصاویر نشان می دهد که جنین نه تنها قلب و استخوان دارد، بلکه احساسات و واکنش های انسانی از همان مراحل اولیه رشد را نیز دارد.
در ادامه این نشست، زهرا طوولی، فوق تخصص زنان و زایمان و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت: تفاهم نامه همکاری وزارت بهداشت و بسیج جامعه پزشکی موجب شد تا فعالیت های مربوط به حمایت از مادران باردار و پیشگیری از سقط جنین به صورت منسجم و هماهنگ پیگیری شود. با راه اندازی مراکز نفس در سراسر کشور، این طرح نظم و ساختار هدفمندتری به خود گرفت و موضوع لغو سقط جنین به طور جدی در دستور کار قرار گرفت.
تاولی اضافه کرد: نتایج این تلاش ها بسیار امیدوارکننده بوده است که تاکنون حدود 15 هزار جنین که احتمال به دنیا آمدن آنها وجود نداشت، اکنون در مرحله بارداری هستند که به زودی شاهد تولد بسیاری از آنها خواهیم بود. مشاهده این نوزادان در مراسم و جشن های نفس مربوط به تولدشان، احساس رضایت و امید عمیقی را در بین مادران و مسئولان این طرح ایجاد کرده است.
وی با اشاره به گسترش مراکز تنفسی در کشور گفت: تاکنون حدود 320 مرکز تنفسی در سراسر ایران راه اندازی شده است. فعالیت این مراکز در کنار آموزش و آگاهی بخشی به خانواده ها، نقش مهمی در کاهش آمار سقط جنین و افزایش آگاهی عمومی نسبت به ارزش و منزلت جنین داشته است.
تولی اذعان داشت: جنین از ابتدای پیدایش حیات و کرامت دارد و یکی از محورهای اصلی طرح نفس تبیین این موضوع در جامعه بوده است. در این راستا بسته های آموزشی و اطلاع رسانی متعددی به مراکز بهداشتی درمانی ارسال شده است تا راهکارهای عملی برای حفظ جان جنین و تشویق مادران به امتناع از سقط جنین در اختیار کارکنان قرار گیرد.
وی در ادامه بیان کرد: بسیاری از مادرانی که با مراجعه به مراکز خودمراقبتی اعلام کرده بودند قصد سقط جنین دارند پس از مشاوره و حمایت عاطفی و اجتماعی از تصمیم خود صرف نظر کردند. برخی از این مادران بارداری خود را به پایان رسانده اند و نوزادانشان به دنیا آمده است. روند افزایشی این آمار به ویژه در دو سال اخیر نشان دهنده موفقیت طرح ملی نفس در حفظ جان جنین و حمایت از مادران باردار است.
320 مرکز نفس در سراسر ایران راه اندازی شد
در ادامه این نشست، زهرا طوولی، فوق تخصص زنان و زایمان و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت: تفاهم نامه همکاری وزارت بهداشت و بسیج جامعه پزشکی موجب شد تا فعالیت های مربوط به حمایت از مادران باردار و پیشگیری از سقط جنین به صورت منسجم و هماهنگ پیگیری شود. با راه اندازی مراکز نفس در سراسر کشور، این طرح نظم و ساختار هدفمندتری به خود گرفت و موضوع لغو سقط جنین به طور جدی در دستور کار قرار گرفت.
تاولی اضافه کرد: نتایج این تلاش ها بسیار امیدوارکننده بوده است که تاکنون حدود 15 هزار جنین که احتمال به دنیا آمدن آنها وجود نداشت، اکنون در مرحله بارداری هستند که به زودی شاهد تولد بسیاری از آنها خواهیم بود. مشاهده این نوزادان در مراسم و جشن های نفس مربوط به تولدشان، احساس رضایت و امید عمیقی را در بین مادران و مسئولان این طرح ایجاد کرده است.
وی با اشاره به گسترش مراکز تنفسی در کشور گفت: تاکنون حدود 320 مرکز تنفسی در سراسر ایران راه اندازی شده است. فعالیت این مراکز در کنار آموزش و آگاهی بخشی به خانواده ها، نقش مهمی در کاهش آمار سقط جنین و افزایش آگاهی عمومی نسبت به ارزش و منزلت جنین داشته است.
تولی اذعان داشت: جنین از ابتدای پیدایش حیات و کرامت دارد و یکی از محورهای اصلی طرح نفس تبیین این موضوع در جامعه بوده است. در این راستا بسته های آموزشی و اطلاع رسانی متعددی به مراکز بهداشتی درمانی ارسال شده است تا راهکارهای عملی برای حفظ جان جنین و تشویق مادران به امتناع از سقط جنین در اختیار کارکنان قرار گیرد.
وی در ادامه بیان کرد: بسیاری از مادرانی که با مراجعه به مراکز خودمراقبتی اعلام کرده بودند قصد سقط جنین دارند پس از مشاوره و حمایت عاطفی و اجتماعی از تصمیم خود صرف نظر کردند. برخی از این مادران بارداری خود را به پایان رسانده اند و نوزادانشان به دنیا آمده است. روند افزایشی این آمار به ویژه در دو سال اخیر نشان دهنده موفقیت طرح ملی نفس در حفظ جان جنین و حمایت از مادران باردار است.
کاهش تعداد سقط جنین
طولی خاطرنشان کرد: بر اساس بررسی های انجام شده در حالی که تعداد سقط جنین بین 450 تا 530 هزار مورد در سال برآورد شده بود که این رقم اکنون به حدود 254 هزار مورد در سال کاهش یافته است. بر اساس همین آمار، تعداد سقط جنین روزانه از حدود 1000 مورد به 1200 مورد به نزدیک به 700 مورد در روز افزایش یافته است. کاهش قابل توجهی که بخشی از آن ناشی از اجرای طرح ملی عزت نفس و فعالیت های گسترده فرهنگی و اجتماعی در حمایت از مادران باردار است.
تولی تصریح کرد: اگرچه کشور همچنان با کاهش نرخ باروری روبه‌رو است و روند جمعیتی به کاهش تعداد موالید تمایل دارد، اما نسبت به سال گذشته سهم سقط جنین در این کاهش به‌طور چشمگیری کمتر است. به طور کلی تعداد زایمان ها کاهش یافته است اما درصد جنین هایی که به دنیا می آیند افزایش یافته است.
وی با اشاره به آمارهای تحقیقاتی گفت: در برخی مطالعات میزان باروری به ازای هر زن به 1.6 فرزند رسیده است اما تعداد جنین های سقط شده از 405 به 530 هزار مورد به 254 هزار مورد کاهش یافته است. این تفاوت فاحش تأثیر مثبت اقدامات فرهنگی و اجتماعی را در تغییر نگرش خانواده ها نسبت به حفظ جنین و ادامه بارداری نشان می دهد.
طولی افزود: طرح ملی نفس با همکاری وزارت بهداشت و بسیج جامعه پزشکی توانسته است با راه اندازی مراکز مشاوره، حمایت های روانی، معرفی منابع مالی و خیرین و همچنین تبیین مبانی دینی و اخلاقی نقش موثری در کناره گیری مادران از سقط جنین داشته باشد.
وی تصریح کرد: بسیاری از فعالان میدانی طرح نفس با جان ودل در این راستا فعالیت می کنند. گاهی اوقات مادری داوطلبانه برای مشاوره مراجعه می‌کند و تیم‌های محلی با تلاش شخصی یا با حمایت خیرین امکانات رفاهی و پزشکی را برای او فراهم می‌کنند تا بارداری او ادامه یابد.
طولی گفت: نتیجه این تلاش ها مشخص است; تعداد سقط جنین در کشور به میزان قابل توجهی کاهش یافته و هزاران جنینی که ممکن است هرگز متولد نشوند، اکنون در مسیر رشد و تولد قرار دارند. این موفقیت حاصل هم افزایی پزشکان، کارشناسان، فعالان فرهنگی و خانواده های معتقد به ارزش زندگی جنین است.
