نان به تنهایی نمی تواند تمام ریزمغذی های بدن را تامین کند – خبرگزاری مهر ایران و جهان

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از وبدا، در فرآیند غنی سازی نان معمولاً موادی مانند آهن، اسید فولیک، ویتامین های گروه B و گاهی روی به آرد اضافه می شود. این کار به پیشگیری از کم خونی، کاهش نقایص مادرزادی، تقویت سیستم عصبی و افزایش قدرت جسمی و روحی افراد کمک می کند. از آنجایی که نان به صورت روزانه مصرف می شود، غنی سازی آن راهی کم هزینه و موثر برای تامین مواد مغذی اقشار مختلف جامعه به ویژه کودکان و زنان باردار محسوب می شود.

در ایران نیز برنامه غنی سازی آرد با آهن و اسید فولیک با هدف ارتقای سطح سلامت جامعه، ارتقای سطح سلامت جامعه و بهبود کم خونی ناشی از فقر آهن از طریق تامین ریزمغذی های ضروری (آهن و اسید فولیک) انجام می شود. پیش بینی می شود با انجام این طرح 30 درصد نیاز روزانه جامعه به آهن و اسید فولیک نسبت به مقادیر توصیه شده تامین شود.

غنی سازی آرد گندم با آهن و اسید فولیک در تمام آردهای معمولی نانوایی جامعه به جز آرد سبوس دار (نان تافتون، لواش، بربری و سنگک) گنجانده شده است. طرح غنی سازی شامل آرد گندم برای صادرات یا ورود موقت نمی شود.

از آنجایی که کمبود آهن یکی از مهمترین مشکلات بهداشت عمومی در ایران بود، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سال 1380 مطالعات فنی و تجربی در این زمینه را آغاز کرد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده و اجماع مبنی بر اینکه نان، غذای اصلی ملی، وسیله‌ای ایده‌آل برای غنی‌سازی آهن است، یک مطالعه تجربی 6 ساله با آرد گندم غنی‌شده با 30 میلی‌گرم میلی‌گرم و 1 میلی‌گرم آرد گندم غنی‌شده با 30 میلی‌گرم میلی‌گرم آهن انجام شد. اسید فولیک در هر کیلوگرم در استان بوشهر در جنوب ایران. این مطالعه موفقیت آمیز بود. لذا این پروژه در سال 1386 به عنوان یک برنامه ملی در سراسر کشور گسترش یافت.

اولین ارزیابی این برنامه در سال 1381 در استان بوشهر به صورت آزمایشی میدانی برای ارزیابی اثربخشی آن انجام شد. جامعه هدف زنان 49-15 ساله و مردان 60-40 ساله بودند. یافته‌ها نشان داد که برنامه غنی‌سازی آهن در ایران تنها بر شاخص فریتین (کمبود آهن) زنان تأثیر مثبت داشته و در مردان به‌صورت افزایش سطح فریتین و هموگلوبین تأثیر منفی نداشته است.

همچنین یافته‌های ارزیابی دوم نشان داد که سطح فرتین زنان و مردان استان بوشهر در پایان مطالعه نسبت به ابتدا افزایش یافته است. تفاوت معنی داری در نمونه های پس آزمون در سال 2006 نسبت به نمونه های پیش آزمون در سال 2008 در مردان و زنان وجود داشت. علاوه بر این، دو بررسی مقطعی قبل از (2015) و بعد از غنی سازی آرد (1394) انجام شد.

داده ها از ایمنی غنی سازی آرد با 30 میلی گرم آهن بر کیلوگرم به عنوان سولفات آهن به عنوان یک رویکرد مبتنی بر جامعه برای کنترل کمبود آهن در مردان سالم غیر کم خون پشتیبانی نمی کند. نتایج دو نظرسنجی ملی 1 و 2 در خصوص وضعیت ریزمغذی های آهن، روی، ویتامین A و ویتامین D در سال های 1380 و 1391 حاکی از آن است که در یک دوره ده ساله، کم خونی و کمبود آهن در گروه های سنی مختلف 50 درصد کاهش یافته است. یکی از دلایل آن می تواند اجرای برنامه ملی غنی سازی آرد با آهن و اسید فولیک باشد.

علاوه بر مزایای فردی، غنی سازی نان از نظر اجتماعی و اقتصادی نیز حائز اهمیت است. کاهش شیوع بیماری های ناشی از کمبود ریزمغذی ها می تواند هزینه های درمان را کاهش دهد و بهره وری نیروی کار را افزایش دهد. بنابراین توجه به کیفیت آرد، نظارت بر فرآیند تولید و اطلاع رسانی به نانوایان و مصرف کنندگان از عوامل کلیدی موفقیت برنامه های غنی سازی نان است.