مهاجرت پزشکان؛ بیماری مزمن نظام سلامت یا عارضه قابل درمان؟ – خبرگزاری مهر اخبار ایران و جهان

خبرگزاری مهر _ گروه سلامت: جراحان عمومی به عنوان رکن اصلی نظام درمانی، نقش حیاتی در مدیریت اورژانس ها، تروماها و مدیریت بیمارستان های مناطق محروم دارند و در حوادثی مانند تصادفات و صدمات شدید، این پزشکان اولین گروهی هستند که مسئولیت نجات جان بیماران و مدیریت شرایط بحرانی را بر عهده می گیرند. اما این دسته از پزشکان نیز با چالش ها و مشکلات زیادی روبرو هستند.

از این رو با «فرزاد پناهی، دبیر جامعه جراحان عمومی ایران، عضو هیئت مدیره جامعه جراحان ایران» صحبت کردیم؛

به عنوان اولین سوال از نقش جراحان عمومی بگویید؟

در تمام دنیا تاریخچه جراحی نشان می دهد که همه تخصص ها از جراحی عمومی منشعب شده اند و اصول اولیه جراحی از جمله نحوه کنترل بافت و زخم ابتدا در جراحی عمومی آموزش داده می شود و حتی متخصصان رشته های دیگر مانند مغز و اعصاب یا زنان نیز این دوره ها را می گذرانند تا مهارت های اولیه را قبل از ورود به تخصص خود بیاموزند.

چالش های جایگاه جراحان عمومی چیست؟

در سال‌های اخیر با افزایش رشته‌های تخصصی، جایگاه جراحان عمومی در برخی زمینه‌ها تضعیف شده است، در حالی که در مناطق دوردست، نبود متخصص دیگر، جراح عمومی را به وظایف گسترده‌تری برمی‌دارد. از بخیه زدن تاندون گرفته تا جراحی سزارین یا مجاری ادراری، فرصتی برای انتظار نیست و جراح عمومی باید مسئولیت کامل درمان را بر عهده بگیرد.

جراحی زیبایی؛ زمینه مشترک، نه انحصاری

جراحی زیبایی رشته ای مستقل و انحصاری نیست و در آموزش بسیاری از تخصص ها از جمله جراحی عمومی، زنان، گوش و حلق و بینی و جراحی چشم جایگاه خاصی دارد. در سال های اخیر شکل گیری انحصار در این زمینه مشکلاتی را به همراه داشته و همزمان با درگیری گروه های تخصصی، افراد غیرمتخصص با گذراندن دوره های کوتاه مدت و همکاری محدود با برخی پزشکان وارد این عرصه شده و سلامت بیماران را تهدید می کنند.

مهاجرت جراحان عمومی؛ نشانه بی توجهی به ارزش ها

روند مهاجرت جراحان عمومی در سال های اخیر رو به افزایش است. فشارهای شغلی، تعرفه های پایین، محدودیت های قانونی و عدم حمایت کافی از مهم ترین دلایل این مهاجرت هاست. جراحان عمومی بار سنگین ترین بخش های پزشکی کشور را به دوش می کشند اما وضعیت حرفه ای و معیشتی آنها به درستی دیده نمی شود.

ضرورت بازنگری در سیاست های سلامت

بازتعریف جایگاه جراحان عمومی در نظام سلامت یک ضرورت مبرم است. بی توجهی به این موضوع می تواند منجر به کمبود نیروی متخصص در مناطق کم برخوردار و افزایش آسیب های ناشی از کمبود جراحان مجرب شود و اصلاح سیاست های تعرفه ای، آموزشی و حمایتی شرط اصلی حفظ این قشر حیاتی در ساختار درمانی کشور است.

چالش مهاجرت پزشکان و از دست دادن حیثیت حرفه ای

در سال های اخیر جامعه پزشکی کشور با چندین بحران جدی مواجه بوده است. یکی از مهمترین مشکلات کاهش جایگاه و منزلت اجتماعی پزشکان است. در فضای رسانه ای و شبکه های اجتماعی، گاه با بزرگ نمایی برخی تخلفات پزشکی، چهره منفی این قشر نمایان می شود و این رویکرد موجب تضعیف اعتماد عمومی به پزشکان شده است، ضمن اینکه حفظ شأن و جایگاه آنان برای تداوم اعتماد مردم به نظام درمانی ضروری است.

فشار معیشتی و ناامنی اقتصادی در حرفه پزشکی

افزایش هزینه های مدیریت مطب، اجاره بها بالا، استهلاک تجهیزات و پرداخت حقوق پرسنل شرایطی را ایجاد کرده است که بسیاری از پزشکان حتی برای سرپا نگه داشتن مطب خود با مشکل مواجه می شوند، در حالی که در کشورهای منطقه و جهان پزشکان از موقعیت اقتصادی مناسبی برخوردارند، در ایران بسیاری از آنها مجبورند چندین شیفت کار کنند و یا از فعالیت های مستقل برای تامین هزینه ها صرف نظر کنند و این وضعیت به تدریج باعث نارضایتی شغلی و در نهایت نارضایتی شغلی می شود.

وقتی درآمد پزشک جوابگوی هزینه های حرفه ای نباشد، دیگر گزینه ای وجود ندارد. یا تعطیلی دفتر و تغییر شغل و یا ورود ناخواسته در مسیر تخلف. فقدان مکانیسم های حمایتی و تعرفه های معقول می تواند محیط حرفه ای را به سمتی سوق دهد که پزشک به جای تمرکز بر درمان، درگیر دغدغه های مالی شود.

یکی دیگر از عوامل مهم مهاجرت، برخورد قضایی با پزشکان است و در مواردی که درمان با عارضه همراه باشد، حتی اگر پزشک به قصد احسان و کمک اقدام کرده باشد، گاهی به عنوان مرتکب جنایت غیرعمد رفتار می شود. موارد متعددی که منجر به دستگیری یا محکومیت پزشکان شده است، احساس ناامنی شغلی را در جامعه پزشکی افزایش داده است.

آینده جراحی عمومی و معرفی فناوری های جدید

در آینده فناوری های پیشرفته ای مانند جراحی رباتیک و هوش مصنوعی می توانند تحول بزرگی در پزشکی ایجاد کنند اما گرانی تجهیزات و نبود زیرساخت های اقتصادی مناسب مانع از گسترش عمومی آنها در کشور می شود. دستگاه‌های جراحی رباتیک چند میلیارد تومانی فقط در مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی خاصی استفاده می‌شوند، اما هوش مصنوعی ظرفیت وسیع‌تری برای کمک به تشخیص دقیق‌تر، کاهش خطاها و بهبود کیفیت درمان دارد.

نیاز به بازسازی اعتماد و حمایت از پزشکان

به منظور جلوگیری از مهاجرت گسترده و حفظ نیروهای متخصص، سه حوزه کلیدی افزایش امنیت شغلی و قانونی پزشکان، بهبود شرایط معیشتی و احیای منزلت اجتماعی حرفه پزشکی باید به طور همزمان مورد بازنگری قرار گیرد. تنها با انجام این اصلاحات می توان به آینده ای امیدوار بود که پزشکان در داخل کشور بمانند و با آرامش بهترین خدمات پزشکی را به بیماران ارائه دهند.

نقش انسان در کنار هوش مصنوعی و محدودیت های فناوری

با وجود پیشرفت روزافزون هوش مصنوعی در پزشکی، انسان ها همچنان راهنما و مداخله گر اصلی هستند و پزشکان نحوه استفاده از این فناوری ها را تعیین می کنند و تصمیم نهایی هنوز به عهده انسان است. بنابراین حتی با وجود هوش مصنوعی، نقش جراحان و متخصصان در مدیریت درمان ها و هدایت فناوری ضروری است و انسان را نمی توان حذف کرد.

اولویت بودجه و چالش پیشرفت پزشکی

در دهه‌های گذشته بخش زیادی از بودجه‌های دولت به پیشرفت پزشکی و ارتقای سلامت عمومی اختصاص می‌یابد، اما امروزه تمرکز بسیاری از کشورها به سمت توسعه تسلیحات و مسائل نظامی معطوف شده است. این تغییر در اولویت ها رشد فناوری های پزشکی را کند کرده و دسترسی عمومی به برخی از امکانات جدید را محدود کرده است.