به گزارش خبرگزاری سلامت به نقل از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، سال هاست که موانع بیولوژیکی محافظ مغز، ورود بسیاری از داروهای ضد سرطان را با مشکل مواجه کرده است و همین امر گلیوبلاستوما را به یکی از مقاوم ترین و کشنده ترین تومورهای انسانی تبدیل کرده است. اما یک تیم مشترک از دانشگاه واشنگتن و دانشگاه نورث وسترن نشان داده اند که می توان این مانع چند لایه را بدون جراحی دور زد. راه حل آنها یک مسیر کاملاً متفاوت است: نانودارو را از طریق بینی تحویل دهید و اعصاب صورت را سوار کنید تا مستقیماً به تومور برسد.
اساس اصلی این فناوری، نانوساختارهایی است که به «اسیدهای نوکلئیک کروی» یا اسیدهای نوکلئیک کروی (SNAs) معروف هستند. این نانوساختارها با هسته ای از طلا و پوششی متراکم از رشته های DNA طراحی شده اند. بر اساس توضیحات محققان، زمانی که این ذرات به عنوان قطره بینی تجویز می شوند، در یک حفره نمی مانند بلکه در طول عصب سه قلو و عصب بویایی حرکت می کنند و مانند یک پیام الکترونیکی از طریق مسیرهای عصبی بدن به بافت مغز منتقل می شوند.
این مسیر عصبی نه تنها مانعی مانند سد خونی مغزی ایجاد نمی کند، بلکه قرار گرفتن در معرض دارو را با بقیه بدن به حداقل می رساند. نویسنده اول مقاله، آکانکشا ماهاجان، محقق فوق دکترا در آزمایشگاه استاگ، بیان کرد که هدف گروه تحقیقاتی ایجاد یک روش درمانی کم تهاجمی برای بیمارانی است که به طور معمول باید مراحل دشوار درمان‌های تهاجمی را پشت سر بگذارند.
چالش اصلی درمان گلیوبلاستوما این است که این تومور یک نوع “سرد” در نظر گرفته می شود. این اصطلاح به تومورهایی اطلاق می شود که با سرکوب سیستم ایمنی موضعی از شناسایی و حمله به سلول های دفاعی بدن فرار می کنند. برای مقابله با این موضوع، مسیر مولکولی STING برای سال‌ها به عنوان یک سوئیچ فعال‌سازی ایمنی شناخته می‌شود. اما رساندن فعال‌کننده‌های STING به طور پایدار به مغز دشوار بوده است، زیرا این داروها به سرعت در جریان خون تجزیه می‌شوند و عبور از سد خونی مغزی معمولاً نیاز به تزریق مستقیم و پرخطر به بافت مغز دارد.
استفاده از اسیدهای نوکلئیک کروی این محدودیت را برطرف کرده است. وقتی این ذرات به مغز می رسند، مستقیما وارد ماکروفاژهایی می شوند که به طور معمول به تومور خدمت می کنند و به رشد آن کمک می کنند. پوشش DNA روی این ذرات به حسگر داخل سلولی cGAS متصل می شود و سیگنالی شبیه به ورود یک عامل خارجی ایجاد می کند. این فرآیند ماکروفاژها را وادار می کند تا یک پاسخ التهابی را آغاز کرده و به سلول های تومور حمله کنند.
تحقیقات روی حیوانات نشان داده است که این درمان به تنهایی موثر است، اما زمانی که قطره های بینی همراه با یک مهارکننده ایست بازرسی تجویز می شوند، اثربخشی درمان بیشتر می شود و تومورها به طور کامل حذف می شوند. علاوه بر این، سیستم ایمنی حیوان یک “حافظه ایمنی” پایدار ایجاد می کند که از بازگشت تومور در طولانی مدت جلوگیری می کند.
الکساندر استاگ، یکی از نویسندگان این مطالعه تاکید می کند که طراحی دقیق این نانوساختارها نشان داده است که می توان مسیرهای ایمنی قدرتمندی را در مغز، بدون نیاز به جراحی یا تزریق مستقیم، فعال کرد. به گفته او، پلتفرم SNA به دلیل ماهیت مدولار خود امکان تغییر توالی DNA را فراهم می کند و می توان آن را به گونه ای تغییر داد که به طور همزمان چندین مسیر مولکولی درگیر در توسعه سرطان را هدف قرار دهد. این ویژگی راه را برای درمان های چند هدفه از طریق چند قطره ساده بینی هموار می کند.
این تحقیق در ژورنال PNAS منتشر شد و نویسندگان امیدوارند که این دستاورد بتواند مسیر جدیدی را برای درمان غیرتهاجمی تومورهای انسانی که به سختی قابل درمان هستند باز کند.
