محمدرضا صالحی، دانشیار گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفتگو با خبرنگار مهر، در خصوص پیشگیری از زخم پای دیابتی و مراقبت‌های لازم برای پیشگیری از قطع عضو در زخم پای دیابتی توضیح داد: زخم پای دیابتی یکی از شایع‌ترین و خطرناک‌ترین عارضه‌های دیابت است که می‌تواند منجر به عفونت شدید دیابت شود. کنترل دقیق قند خون، انتخاب کفش مناسب و مراقبت روزانه از پا نقش تعیین کننده ای در پیشگیری از این امر دارد. عوارض دارد.
اختلالات ایمنی و عروقی، زخم پای دیابتی زمینه ای
صالحی اذعان داشت: بیماران دیابتی معمولا پس از گذشت چند سال از بیماری دچار اختلالات ایمنی می شوند. این اختلالات عملکرد سیستم دفاعی بدن را کاهش می دهد و در نتیجه احتمال عفونت های پوستی و زخم های عمیق در پاها افزایش می یابد. این عفونت ها در بیماران دیابتی معمولاً شدیدتر از افراد عادی است و درمان آنها دشوارتر است.
وی افزود: اختلالات عروقی یکی دیگر از مشکلات شایع در بیماران دیابتی است که به دلیل کاهش خون رسانی به پاها از خشکی، سنگینی و یا ناتوانی در راه رفتن شکایت دارند و این کاهش جریان خون می تواند باعث ایجاد زخم های دیر ترمیم در پا شود.
نوروپاتی دیابتی و بدشکلی پا
این دانشیار گروه بیماری های عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران تصریح کرد: یکی از عوارض جدی دیابت، نوروپاتی دیابتی است که به تدریج باعث از بین رفتن حس در پاها می شود. در این حالت بیمار دیگر احساس درد و فشار نمی کند و ممکن است به دلیل تماس طولانی مدت با کفش های نامناسب یا فشار مکرر دچار تغییر شکل پا شود.
وی خاطرنشان کرد: این تغییرات همراه با کم خونی و عفونت موضعی می تواند در نهایت منجر به زخم های عمیق و پیشرونده در ساق پا شود و در موارد شدید حتی خطر قطع انگشت یا پا را به همراه داشته باشد.
اصول پیشگیری از زخم پای دیابتی
صالحی تصریح کرد: برای پیشگیری از زخم پای دیابتی چند اصل کلیدی از جمله کنترل منظم قند خون وجود دارد: بیماران باید به طور منظم به پزشک مراجعه کنند، رژیم غذایی مناسب داشته باشند و سطح قند خون خود را در حد نرمال نگه دارند، پرهیز از چاقی، سیگار و قلیان از مهم ترین اقداماتی است که می تواند خطر ابتلا به زخم را کاهش دهد، بیماران دیابتی باید از کفش های راحت با پنجه های گشاد و کفش های ایمن استفاده کنند. در صورت استفاده از کفش های جدید توصیه می شود ابتدا 20 تا 30 دقیقه با آن راه بروید و سپس پاها را چک کنید و در نهایت در صورت مشاهده تغییر رنگ، قرمزی یا تاول در پاها بلافاصله پوشیدن آن کفش ها را قطع کنید.
وی ادامه داد: همچنین بیماران باید روزی یک بار پاهای خود را با آب ولرم و شامپو بچه بشویند و به ویژه بین انگشتان پا به خوبی خشک کنند، مشاهده هرگونه قرمزی، زخم سطحی، ترشح یا تغییر رنگ پوست باید جدی گرفته شود و با پزشک مشورت شود. استفاده از مرطوب کننده یا پماد نرم کننده بعد از شستشو از ترک خوردگی و خشکی پوست جلوگیری می کند. در صورت گزگز، درد شدید یا بی حسی، بیمار باید توسط متخصص جراحی عروق معاینه شود تا از وجود تنگی یا انسداد رگ های خونی اطمینان حاصل شود و در صورت وجود زخم فعال استراحت کند: اگر ناحیه ای از ساق پا قرمز یا ترشح می کند و در حال انبساط است، بیمار نباید راه برود و باید بلافاصله به مرکز درمانی مراجعه کند.
کنترل قند خون؛ اولین قدم برای پیشگیری از عفونت های دیابتی
صالحی خاطرنشان کرد: کنترل دقیق قند خون مهمترین اقدام برای پیشگیری از عوارض دیابت است. بی توجهی به این موضوع، بیماران را در معرض عفونت های پوستی، ریوی و ادراری قرار می دهد و شروع مراقبت از امروز می تواند اولین و حیاتی ترین قدم برای حفظ سلامت و پیشگیری از زخم پای دیابتی باشد.
