سلامت جو، بوتولیسم نوع بسیار خطرناکی از مسمومیت غذایی است که توسط سم تولید شده توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم ایجاد می شود. این باکتری می تواند در محیط های بی هوازی مانند قوطی های بسته بندی شده خانگی رشد کند و به سرعت سموم کشنده ای تولید کند که برای سلامتی انسان خطرناک است.
نسرین خرقانی مقدم معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی نیشابور با اشاره به افزایش تولید خانگی محصولات غذایی در فصل پاییز و زمستان گفت: رعایت نکردن اصول بهداشتی و استانداردهای لازم در تهیه کنسروهای خانگی زمینه ساز رشد باکتری ها و تولید سموم بوتولینوم شدید و ایجاد سموم زنده بوتولینوم است.
بر اساس آمار وزارت بهداشت در سال 1402، 227 مورد مشکوک به بوتولیسم در کشور شناسایی شد. آماری که با آغاز فصل کنسروهای خانگی لزوم توجه جدی به اصول ایمنی مواد غذایی را دو چندان می کند.
خرقانی مقدم با بیان اینکه بوتولیسم یکی از خطرناک ترین انواع مسمومیت های غذایی است افزود: این بیماری در اثر سم تولید شده توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم ایجاد می شود. باکتری که در محیط های بی هوازی مانند قوطی های بسته رشد می کند و سم بسیار قوی و کشنده ای تولید می کند.
استان گیلان طی پنج سال گذشته با 90 مورد بیشترین موارد بوتولیسم را داشته است. این موارد عمدتاً ناشی از مصرف محصولات خانگی مانند «اشبال شور»، «کشک»، «پنیر تازه» و «غذاهای دریایی» بوده است. از سوی دیگر استان آذربایجان غربی تنها با چهار مورد کمترین آمار ابتلا را به خود اختصاص داده است.
خرقانی مقدم افزود: دوبینی، افتادگی پلک، ضعف عضلانی، مشکل در بلع و مشکلات تنفسی از علائم بوتولیسم است و در صورت مشاهده این علائم باید سریعا به مرکز درمانی مراجعه کرد.
قوطی ها و شیشه های بسته بندی شده باید کاملاً تا دمای کافی گرم شوند تا باکتری ها و سموم احتمالی از بین بروند. همچنین در صورت مشاهده هرگونه تغییر مانند نفخ، نشتی یا بوی نامطبوع در کنسروها از مصرف آن خودداری کنید.
با توجه به توصیه کارشناسان تغذیه، برای پیشگیری از مسمومیت بوتولیسم باید غذا را در دمای مناسب و با رعایت اصول بهداشتی نگهداری کرد و تا حد امکان از مصرف مواد غذایی مشکوک خودداری کرد.
در عین حال سلامت کنسروهای کارخانه ای نیز باید مورد توجه خریداران این گونه مواد غذایی باشد. به طوری که مهم ترین نشانه بصری فساد کنسروها، تورم قوطی های آنهاست، بنابراین توجه به ظاهر قوطی ها باید در اولویت قرار گیرد.
تورم کنسروها در مورد کنسروهایی که بیش از یک سال از عمر آنها می گذرد مربوط به تولید گاز هیدروژن و در نتیجه واکنش بین غذا و فلز قوطی (خوردگی قوطی) یا تولید گاز دی اکسید کربن در نتیجه رشد میکروب ها در داخل قوطی ها می باشد. بنابراین لازم است قوطی ها را قبل از مصرف حداقل 20 دقیقه در آب بجوشانید تا سم احتمالی خطرناک بوتولیسم موجود در تمام کنسروها از جمله لوبیا، ذرت و … از بین برود.
از آنجایی که نمی توان انتظار داشت که مصرف کنندگان تفاوت بین انواع تورم ایجاد شده در قوطی ها را تشخیص دهند، برای اطمینان از سلامت محصول، از مصرف قوطی هایی که مشکوک به آلودگی، فرورفتگی، برآمدگی یا هرگونه تغییر ظاهری هستند خودداری کنید.
