به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از و به نظر می رسیدحسین نوری نیا، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی در اولین کرسی آزاد اندیشی وزارت بهداشت با موضوع سلامت روان و پدیده خودکشی در حوزه سلامت، با بیان اینکه خودکشی است. وی با نیت و اراده خود و ظاهراً بدون دخالت مستقیم دیگران و یا دیگران، افزود: ما پدیده خودکشی را عمدتاً به عنوان یک امر فردی می بینیم و گاه نیز چنین است. در ذهن و قلم عده ای به مرگ خودساخته تقلیل یافته و مسئولیت بر دوش قربانی گذاشته می شود».
وی با اشاره به اهمیت عوامل فردی در پدیده خودکشی گفت: عوامل فردی فاقد کفایت نظری در تحلیل و تبیین خودکشی هستند زیرا همه افرادی که دارای اختلالات روانی هستند دست به خودکشی نمی زنند و یا همه افرادی که اقدام به خودکشی می کنند لزوماً دارای اختلالات روانی هستند. نیستند و عوامل دیگری را می توان برای آن فهرست کرد. خودکشی عمدتاً ناشی از مجموعه ای از عوامل بیرونی و ساختاری و فشار آن بر فرد است که فرد را در دوراهی انتخاب مرگ و زندگی قرار می دهد.
نوری نیا خاطرنشان کرد: تنها تاکید بر انگیزه های فردی در خودکشی، بی توجهی به تأثیر ساخت اجتماعی یا جایگاه فرد در نظام اجتماعی است. خودکشی در جوامع بشری رایج است و در همه جوامع و دوره های مختلف تاریخی دیده می شود. اگرچه گفته می شود که خودکشی ارتباط تنگاتنگی با عوامل اجتماعی و محیطی دارد، اما همیشه به عنوان یک معضل اجتماعی و در هر موقعیتی ظاهر نمی شود.
وی میزان خودکشی و احساس عمومی نسبت به شیوع و گرایش به خودکشی و همچنین تفاوت اقشار اجتماعی را از عوامل شناخت اجتماعی خودکشی عنوان کرد و گفت: میزان خودکشی بازتابی از کیفیت و ضعف روابط اجتماعی در جامعه است. جمعیت، که می تواند نرخ را دستکاری کند.
یکی از اعضای هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و اجتماعی گفت: درست است که آمار خودکشی خود را نشان می‌دهد، اما برخورد مکرر با مصادیق خودکشی، درک و تصور عمومی را به سمت موضوع خودکشی منحرف می‌کند. این پدیده نوعی ترس اجتماعی است که باعث تغییر در افراد اطراف ما نمی شود در مورد گرفتن
اشاره نوری نیا به خودکشی در شرایط آنومیک در نگاه دورکیمیکی از جامعه شناسان بزرگ یادآور شد: خودکشی مانند یک ویروس، یک پدیده است مسری و مسری است که در این شرایط اگر نقاب حمایت اجتماعی نداشته باشیم مستعد فکر خودکشی و حتی ارتکاب آن هستیم.
وی تصریح کرد: وقتی یکی از اعضای کادر بهداشت و درمان را که از بیرون شغلی با موقعیت اجتماعی نسبتاً بالایی دارد و در زندگی شخصی خود فردی موفق و در محیط خود موثر است ارزیابی می کنیم، برای ما که خارج از کار هستیم دست به خودکشی می زند. و فضای ارتباطی آن شخص. عجیب به نظر می رسد اما در جامعه پزشکان ممکن است خودکشی به عنوان راهی برای رهایی از فشارهای محیطی و کاری وارد ذهن و روان آنها شود.
به گفته نوری نیا در میان جامعه شناسان، امیل دورکیم به طور مشخص به بررسی خودکشی پرداخت و سعی کرد آن را به عنوان یک معضل اجتماعی نشان دهد و نسبت میزان خودکشی را با انسجام و نظم اجتماعی توضیح دهد. به نظر او، استحکام پیوند اجتماعی هر جامعه با میزان خودکشی مرتبط است.
وی ادامه داد: چون هنجارهای اجتماعی محیط کار کادر بهداشتی بیش از حد است فارسا و غیر قابل انعطاف است.
این جامعه شناس تاثیر حمایت اجتماعی در کاهش پدیده خودکشی را مهم ارزیابی کرد و افزود: حمایت اجتماعی از فرد می آنها معتقدند اینکه خودش است و فقط کار نیست تخصص او مهم و قابل احترام است و در این زمینه حمایت اجتماعی ادراک شده بسیار مهم است.
نوری نیا سرمایه اجتماعی فرد را یکی از نقاب های مهم اجتماعی و محافظ در برابر استرس، حوادث و از دست دادن ظرفیت ها و توانایی های فردی برای مقابله با هجوم مسائل محیطی دانست و گفت: عوامل استرس زا زا عمدتاً عوامل بیرونی هستند، مانند فشار مافوق، درآمد کم، سختی و سختی کار و رفتار تحقیرآمیز مافوق، موجب تحلیل منابع اجتماعی فرد و افزایش تنش روانی او می شود.
وی خودکشی را تابعی از عوامل اجتماعی عنوان کرد و گفت: کیفیت اجتماعی با کیفیت زندگی متفاوت است. خودکشی بهورزان نیز در این چارچوب قابل توضیح است. کیفیت اجتماعی محصول تعامل دو گروه از نیروهای اجتماعی است. از یک سو رابطه و تعامل فرآیندهای مربوط به جامعه یعنی تغییرات اجتماعی با فرآیندهای مربوط به زندگی فرد یعنی تغییرات فردی و از سوی دیگر رابطه و تعامل قواعد هنجاری و ارزشی. در سازمان ها رسمی مانند بیمارستان و دانشگاه با قوانین ارزشی و هنجاری موجود در سیستم های غیررسمی مانند اجتماعات، خانواده ها، کمپین های اجتماعی.
نوری نیا با بیان اینکه رابطه تحولات اجتماعی و نظام های غیررسمی موجب همبستگی اجتماعی می شود، افزود: پایه های همبستگی در درون خانواده و جنبش های اجتماعی مانند جوامع محلی و سازمان های مردم نهاد نهفته است. اگر در گذشته خانواده در این زمینه نقش آفرینی می کرد اما امروزه سازمان های مردم نهاد می توانند این ظرفیت ها را فراهم کنند.
