به گزارش خبرنگار اجتماعی سلامت جو ، شاید با مراجعه به کافی شاپ های تهران و چند شهر دیگر با وسیله ای به نام قلیان اکسیژنی برخورد کرده باشید. دستگاهی که اخیرا وزارت بهداشت به ارائه مجوز آن اعتراف کرد، جنجال زیادی در فضای رسانه ای کشور ایجاد کرده است.
ماه گذشته بود که در پی گزارش تسنیم مبنی بر بروز برخی عوارض در مصرف کنندگان قلیان تحت عنوان قلیان اکسیژن در برخی از سفره خانه های سطح شهر، وزارت بهداشت به تسنیم اعلام کرد که این دستگاه تاییدیه های سازمان غذا و دارو را دریافت کرده است. سازمان و در حال حاضر در حال بررسی اثربخشی آن از راه تحصیل در 10 استان کشور است!
با وجود این، تعداد زیادی از پزشکان متخصص نسبت به عوارض احتمالی آن هشدار دادند و مصرف قلیان اکسیژنی را خطرناک، دارای عوارض جانبی و بدون مبنای علمی دانستند.
با وجود این آخرین روز، معاون بهداشتی وزارت بهداشت بر اقدام وزارت بهداشت به عنوان یک مطالعه علمی تاکید کرد و مدعی شد: قلیان اکسیژنی وابستگی ایجاد نمی کند و کار جایگزین است! مطالعات را ادامه می دهیم و منتظر می مانیم تا مطالعه قلیان اکسیژنی به پایان برسد تا اگر به عنوان جایگزینی با خطرات کمتر شناخته شود، تایید و مجوز مصرف دریافت شود.
در این راستا به دکتر مصطفی قانعی; رئیس انجمن ریه ایران؛ دبیر هیئت متخصصین ریه ایران و دبیر ستاد توسعه اقتصاد سلامت علم محور رفتیم تا ابعاد این ماجرا را بررسی کنیم.
بخش اول این گفتگو را در ادامه می خوانید:
من رئیس انجمن ریه ایران و دبیر هیئت فوق تخصصی ریه هستم و انتظار می رفت حداقل طرح تحقیقاتی قلیان اکسیژن به ما برسد! چرا که باید این پروژه ها به عنوان بازوان علمی وزارت بهداشت به انجمن های علمی وابسته به وزارت بهداشت و کارشناسان برای بررسی کارشناسی ارجاع می شد، اما ما از این موضوع غافل بودیم!
تسنیم: اخبار ضد و نقیضی از گازهای به کار رفته در این قلیان از وزارت بهداشت به گوش می رسد; چه فکری در این باره دارید؟
در موضوع قلیان اکسیژن اخباری که داریم متناقض است و در آنچه اعلام شده گاهی گفته می شود که این قلیان ترکیبی از گاز اکسیژن و اکسید نیتروژن است و گاهی گفته می شود که انتونکس در آن استفاده شده است.
رئیس دبیرخانه ستاد ملی مبارزه با دخانیات وزارت بهداشت به سلامت جو از ثبت اختراع این دستگاه خبر داد. تاییدیه سازمان غذا و دارو را دریافت کرده است. باید مشخص شود که سازمان غذا و دارو این دستگاه را به چه نامی ثبت کرده است؟ همچنین مشخص نیست که استانداردها چگونه تعیین و تنظیم می شوند.
وی همچنین بیان کرد: در این دستگاه از ترکیب گاز N2O و اکسیژن و گاز N2O به عنوان گاز خنده استفاده شده است. در عین حال مجری این پروژه اعلام کرده است که گاز مصرفی در این دستگاه N2O نیست بلکه انتونکس است که در این قلیان استفاده می شود.
از سوی دیگر، این موضوع که می گویند دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی مجری این طرح است و منشور اخلاقی را اتخاذ کرده است. یک سوال وجود دارد چون من هم عضو کمیته ملی اخلاق هستم و کجا این سازمان منشور اخلاقی را گفته که خود مصرف کننده از قرار گرفتن در مطالعه اطلاعی ندارد. سوالاتی هم هست! رعایت اصول اخلاقی در مطالعه به این معناست که فرد می تواند هر زمان که بخواهد از مطالعه خارج شود و آثار آن در فرد پیگیری و ثبت شود.
تسنیم: وزارت بهداشت مدعی است قلیان اکسیژن وسیله ای بی خطر برای سلامت انسان است، اما کارشناسان این ادعا را تکذیب می کنند. شواهد و مطالعات در مورد این دستگاه و گازهای به کار رفته در آن چه می گویند؟
با وجود این تناقضات، هم گاز N2O و هم انتونوکس هر کدام دارای عوارضی هستند زیرا در پزشکی هیچ دارو یا ماده ای نداریم که فقط فایده داشته باشد و هیچ عارضه ای نداشته باشد.
انتونکس دارویی است که 200 سال قدمت دارد و برای انجام برخی اقدامات پزشکی بدون درد استفاده شده است. در واقع انتونکس به عنوان مسکن استفاده می شود و برای آندوسکوپی و غیره قابل استفاده است که به هر حال عوارضی دارد.
در مورد گاز اکسید نیتروژن نیز شرایطی در استفاده از آن وجود دارد از جمله اینکه گوش فرد مشکلی نداشته باشد. در صورت وجود ضربه به سر و خونریزی مطابق با اثرات این گاز بر گشاد شدن رگ های خونی بسیار خطرناک است.
برخی از افراد مانند غواصان نمی توانند از این گاز استفاده کنند. در حین استفاده، باید از فرد پرسیده شود که آیا جراحی چشم یا مشکلات ریوی داشته است. همچنین اگر سطح B12 فرد پایین باشد، استفاده از این ماده باعث تشدید آن می شود و بنابراین اگر قرار است طرح مطالعاتی انجام شود، ابتدا باید تمام این موارد بررسی شود و یکی یکی از این موارد پرسیده شود. فرد قبل از مصرف و سپس اجازه استفاده از قلیان حاوی این گاز را به او داده شود.
همچنین در صورت استفاده از گاز انتونکس در این قلیان; لازم به ذکر است که سرگیجه یکی از عوارض انتونکس است. حال تصور کنید فردی برای تفریح از قلیان اکسیژن استفاده کرده و سپس می خواهد رانندگی کند. از این گاز استفاده کنید رانندگی خطرناک خواهد بود زیرا باعث سرگیجه می شود.
این گاز در هر سنی قابل استفاده نیست و افراد مسن پس از مصرف این گاز باید آن را حمل کنند تا تعادل خود را از دست ندهند.
یکی دیگر از عوارض این گاز سفتی و اسپاسم عضلات است تهوع و استفراغ همچنین در صورت استفاده از انتونکس، فرد باید 30 دقیقه قبل از رانندگی صبر کند.
اگر فردی برای مدت طولانی از این گاز استفاده کرده باشد، استفاده کرده است کم خونی مگالوبلاستیک این اتفاق می افتد که گلبول های قرمز خون بزرگ می شوند.
همچنین افرادی که از این گاز استفاده کرده اند به دلیل کاهش هوشیاری اجازه انجام کارهای پیچیده را ندارند.
نکته دیگر این است که این گاز نباید در زنان باردار استفاده شود. از آنجایی که بسیاری از زنان ممکن است در ماه های اولیه از بارداری خود آگاه نباشند، این گاز باید در زنان با احتیاط مصرف شود زیرا بیشتر آسیب به جنین زنان باردار همچنین در سه ماهه اول بارداری رخ می دهد.
از طرفی مصرف برخی داروها با این گاز تداخل دارد، مثلاً در افرادی که آمیودارون مصرف می کنند یا به دلیل عفونت ادراری از نیتروفورانتوئین استفاده می کنند، ممکن است شاهد تداخل دارویی باشیم زیرا این داروها با این گاز و گاز ذکر شده در این قلیان اثربخشی این داروها را تغییر می دهد.
تسنیم: آقای دکتر یکی دیگر از مواد تشکیل دهنده این قلیان اکسیژن است. آیا می توان استفاده از اکسیژن را بی خطر دانست؟
یک جمله رایج در بین پزشکان این است که “مصرف اکسیژن یک شمشیر دولبه است” ; هم بیماری و هم بیمار را از بین می برد، بنابراین مصرف بیش از حد اکسیژن نیز عوارض جانبی دارد. حتی برای اینکه زیاده روی در مصرف آن عوارضی نداشته باشد ما به بیمارانی که به اکسیژن متصل هستند، پالس اکسی متر می دهیم تا بتوانند سطح اکسیژن خون خود را اندازه گیری کنند تا برای کسی اکسیژن بیش از حد تجویز نشود.
انتهای پیام/
