به گزارش خبرگزاری سلامت به نقل از روابط عمومی سازمان انتقال خون، دکتر بابک یکتا پرست ذخایر خونی کل کشور را به طور میانگین 4.7 روز اعلام کرد و گفت: با توجه به اینکه سطح ذخایر باید 8 روز باشد، این میزان یک هشدار نارنجی محسوب می شود.
دکتر یکتاپرست افزود: در حال حاضر روزانه 7 هزار و 478 واحد خون اهدا می کنیم و روزانه 7 هزار و 468 واحد خون مصرف می کنیم که نزدیک به هم هستند و نیاز مراکز درمانی را تامین می کنند، اما در روزهایی که اهداها کمتر است مجبور به استفاده از ذخایر هستیم که باعث کاهش ذخایر خونی می شود. بروز بیماری های فصلی، مشکلات ترافیکی ناشی از شرایط اقلیمی و فصلی، آلودگی هوا و تعطیلات و در نتیجه کاهش ترافیک از جمله عوامل کاهش اهدای خون در این فصل است.
وی تاکید کرد: در برخی استان ها که شرایط خاصی دارند وضعیت نگران کننده تر است. به عنوان مثال در حال حاضر میزان ذخیره در تهران 3.5 (سه و نیم) روز، در مازندران 3 روز و در سیستان و بلوچستان تقریبا 2 روز است. دلایل آن نیز به ویژگی های فرهنگی و محلی و اقلیم بستگی دارد. به عنوان مثال در سیستان و بلوچستان 3500 بیمار تالاسمی در ماه 7000 واحد خون مصرف می کنند که رقم بسیار بالایی است. در تهران با چند برابر جمعیت، بیماران تالاسمی ۱۰۰۰ واحد خون مصرف می کنند.
دکتر یکتا پرست تصادفات پر ترافیک در استان سیستان و بلوچستان را عامل مهمی در مصرف خون دانست و گفت: سال گذشته این تصادفات 20 هزار کشته برجای گذاشت و بی شک تعداد زیادی مجروح و نیازمند به خون هستند. اگر ذخایر کاهش یابد، ممکن است سلامت بیماران خاص و مصرف کنندگان منظم خون و فرآورده ها در خطر باشد. 20 هزار بیمار تالاسمی در کشور ماهیانه 1 تا 2 واحد خون دریافت نمی کنند و تعداد زیادی از زایمان ها نیازمند تامین خون هستند.
وی در خصوص باورهای غلط در مورد اهدای خون به ویژه ذهنیت زنان گفت: اهدای خون نه تنها برای اهداکننده خطرناک است، بلکه باعث تولید خون جدید نیز می شود.
دکتر یکتاپرست تاکید کرد: تامین خون سالم و کافی مورد نیاز بیماران و حفظ سلامت اهداکنندگان دو اولویت اصلی ماست. عزیزترین فردی که در سازمان انتقال خون باید مورد تقدیر قرار گیرد اهدایی است که بخشی از زندگی خود را برای نجات جان مردم به ما می دهد. اهداکنندگان را از نظر کم خونی آزمایش می کنیم و اگر کم خون باشند از چرخه اهدا حذف می شوند. اهداکنندگان در اتاق پزشک اهدایی مشاوره و معاینه میشوند و بیماران تنفسی و کسانی که سابقه بیماریهای تشنجی و هر عاملی که بر سلامت اهداکننده یا مصرفکننده تأثیر بگذارد بررسی میشوند و در صورت وجود عوامل ذکر شده، فرد از اهدا منع میشود.
وی درباره عوامل کاهش ذخایر خونی گفت: از نظر فرهنگی مشکل چندانی وجود ندارد اما فرهنگ سازی برای اهدای خون باید عمیق تر انجام شود. باورهای غلطی که وجود دارد باید اصلاح شود، زیرساخت های سازمان تقویت شود. در سالهای اخیر شاهد رشد چشمگیر مراکز درمانی بودهایم، اما مراکز انتقال خون بر این اساس توسعه نیافتهاند. برای تامین نیاز این مراکز درمانی به فضا، تجهیزات و نیروی انسانی نیاز است و اینها اولویت های سازمان انتقال خون است.
رئیس معاونت اجتماعی سازمان تاکید کرد: در سال های اخیر 50 درصد پرسنل خود را از دست داده ایم زیرا درآمد کارکنان این سازمان یک سوم سایر همکاران کادر پزشکی است. بسیاری جذب بخش خصوصی و بیمارستان ها شده اند. در پایگاه تهران همکارانی هستند که 20 روز کار می کنند و پنجشنبه و جمعه استراحت می کنند. کارمندی که این شرایط را دارد خسته است و ممکن است نتواند آنطور که باید از اهداکننده استقبال کند. اگر اهداکننده مورد استقبال قرار نگیرد، ناراحت می شود و حق دارد.
دکتر یکتاپرست درباره راهکارهایی که برای برون رفت از این مشکلات وجود دارد گفت: می توان از داوطلبان و اهداکنندگان کمک گرفت و استفاده از اتوبوس های خونگیری در مناطق صعب العبور می تواند ظرفیت اهداکنندگان روستاهای دوردست را به شبکه اهدای خون افزایش دهد. امکان سنجی باید بر اساس ویژگی های محلی، منطقه ای و جغرافیایی ارزیابی شود تا ظرفیت اهدای خون افزایش یابد.
وی در خصوص محرمانه بودن اطلاعات اهداکنندگان خون گفت: بحث محرمانه بودن اهدای خون در مراکز اهدای خون همیشه مورد توجه است و محرمانه بودن و حفظ حریم خصوصی اهداکنندگان خون مشکلی ندارد و این همیشه جزو خطوط قرمز ماست. مشاوره قبل از اهدای خون در یک اتاق دربسته انجام می شود و حتی اگر مواردی در رابطه با رفتار پرخطر وجود داشته باشد که اهداکننده از مطرح کردن آن خجالت می کشد، بخشی از برگه اهدا را دارد که مربوط به خود طرد محرمانه است و اگر پاسخ های او در ابتدای مشاوره صادقانه نباشد، می تواند آن قسمت را در کادر محرمانه self-ex قرار دهد. این قسمت فقط بر اساس بارکد است و نام شخص درج نشده است. او تمام شده است.
وی درباره امکان استفاده از هوش مصنوعی در فرآیند اهدای خون نیز گفت: این فناوری در زمینه های مختلفی کاربرد دارد. و در حال طراحی سیستمی برای مانیتورینگ ورید به ورید یعنی از ورید اهداکننده تا ورید بیمار هستیم تا مشخص شود خون و فرآورده های آن در کدام بیمارستان ها به چه بیمارانی تزریق می شود و سرنوشت این خون چه خواهد شد و قرار است این روند به عنوان یک برنامه ملی با کمک هوش مصنوعی پایش شود. نوبت دهی الکترونیکی نیز در سایت سازمان موجود است و کسانی که قصد اهدای خون دارند می توانند ساعت و تاریخ مورد نظر خود را که البته سیستم قدیمی است را مشخص کنند.
دکتر یکتاپرست در پایان با اشاره به فراخوان خیرین گفت: این کار اکنون توسط انسان انجام می شود و گاهی اشتباهاتی در دعوت از خیرینی که هنوز نوبت آنها نرسیده رخ می دهد که از خیرین عذرخواهی می کنیم و اگر این سامانه نیز هوشمند شود این مشکل حل می شود.
