سلامت جو، وقتی هوا آلوده است اولین توصیه به مردم این است که حتما مصرف لبنیات مانند شیر و ماست را افزایش دهند. گوشت سفید را به دلیل داشتن پروتئین و مصرف میوه برای ویتامینه کردن بدن توصیه می کنیم.
چنین توصیه های تغذیه ای را اغلب در برنامه های رسانه ملی می بینیم و می شنویم. در برنامه هایی که یک پای آن را پزشکان متخصص و کارشناسان تغذیه تشکیل می دهند و این پیام ها توسط آنها برای مردم ارسال می شود. اما نکته ای که مورد غفلت قرار می گیرد توجه به علل عدم دریافت پروتئین، ویتامین و … برای متابولیسم بدن است.
آمارها و نمودارهای رسمی نشان می دهد در سال گذشته روند افزایشی قیمت لبنیات، گوشت قرمز و سفید، مرغ و تخم مرغ و البته انواع میوه ها و … باعث شده است که تمایل به مصرف لبنیات، گوشت و … به شدت کاهش یابد و اکثر مردم این گونه مواد غذایی را جایگزین مواد غذایی و خوراکی های ناسالم کنند.
تمایل به خوردن سرطان
صاحب یک مغازه پروتئینی در جنوب تهران با اشاره به کیفیت مواد غذایی آماده که در مقایسه با گوشت و مرغ با قیمت بسیار بالایی به فروش می رسد، گفت: متاسفانه مردم حتی توانایی خرید سوسیس و کالباس با کیفیت را ندارند و مجبورند به سراغ محصولاتی بروند که قیمت ارزان تری دارند.
در این میان عوارض خطرناک مصرف سوسیس و کالباس بر همگان آشکار شده است. یعنی ما به خوبی می دانیم که مصرف بی رویه چنین محصولاتی نیز بی کیفیت است، چنین مواد غذایی ناسالمی. در دراز مدت، می تواند با افزایش سرطان ها همراه باشد.
به گفته متخصصان انکولوژی، یکی از عوامل خطر سرطان، پروتئین و چربی حیوانی باقیمانده مانند سوسیس و کالباس است که از عوامل خطر محسوب می شوند.
مطالعات انجام شده توسط صندوق جهانی تحقیقات سرطان نشان می دهد که رابطه آماری معنی داری بین مصرف سوسیس و کالباس و سرطان روده بزرگ وجود دارد. به عبارت دیگر، مصرف هر 3.5 اونس سوسیس در روز خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را تا 16 درصد افزایش می دهد. آژانس بین المللی تحقیقات سرطان نیز به این نتیجه رسیده است که خوردن حدود 1.8 اونس گوشت فرآوری شده خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را تا حدود 18 درصد افزایش می دهد.
افزودن نیترات به سوسیس و کالباس یک عامل سرطان زا در گوشت های فرآوری شده است زیرا در معده به “نیتروزامید” تبدیل می شود. علاوه بر این، مصرف بیش از حد سوسیس و کالباس با افزایش خطر ابتلا به سرطان همراه است، زیرا حاوی نمک و چربی زیادی هستند.
با توجه به قیمت گزاف کنسرو ماهی، این غذای آماده از سفره بسیاری از ایرانیان حذف شده و جای خود را به سوسیس و کالباس ارزان قیمت داده است. البته خوردن زیاد کنسرو ماهی هم مضر است اما بهتر از غذاهای آماده سرطان زا است.
افزایش بیش از حد گوشت قرمز و مرغ یکی دیگر از دلایل گرایش افراد به مصرف غذاهای آماده است. زیرا یک خانواده 4 نفره می توانند یک شام با دو سوسیس و چند عدد تخم مرغ تهیه کنند و هزینه آن زیاد سنگین نخواهد بود. در حالی که یک مرغ کوچک برای یک خانواده 4 نفره در دهک پایین جامعه بسیار گران است، آنها نمی توانند این محصول پروتئینی را در رژیم غذایی خود بگنجانند.
عواقب حذف لبنیات از رژیم غذایی
توصیه کارشناسان و متخصصان تغذیه به مصرف لبنیات در شرایطی که قیمت لبنیات هر روز در حال افزایش است؛ دهک های پایین جامعه را مجبور می کند که از خوردن شیر، ماست، دوغ و… منع کنند.
امروزه سرانه مصرف لبنیات در ایران 50 کیلوگرم است. در سال 1388 سرانه مصرف لبنیات در ایران به 130 کیلوگرم رسیده بود اما با افزایش شدید قیمت لبنیات دهک های 1 تا 5 یعنی حدود 40 تا 45 میلیون نفر از جامعه دیگر قدرت خرید لبنیات را ندارند.
با توجه به اینکه لبنیات منبع غنی کلسیم و پروتئین هستند و بدن به مقدار قابل توجهی کلسیم نیاز دارد، کاهش مصرف آن می تواند عواقب ناخوشایندی برای سلامتی فرد داشته باشد.
کودکان 4 تا 8 ساله باید روزانه 2 تا 3 وعده لبنیات مصرف کنند. اهمیت مصرف لبنیات در سنین مدرسه کاهش نمی یابد و به عنوان مثال نوجوانان 9 تا 18 ساله باید روزانه حدود 4 وعده لبنیات مصرف کنند. کلسیم بدن باید از تمام لبنیات مانند شیر، پنیر، ماست، کره، دوغ و … تامین شود، حال اگر اینها در دسترس نباشد، نیاز بدن به کلسیم و پروتئین باید از طریق سایر مواد غذایی و یا از طریق مکمل ها تامین شود و اگر جایگزین ها جدی گرفته نشود، این زنگ خطری برای سلامتی بدن محسوب نمی شود و شوخی نیست.
خوردن میوه ها مانند لبنیات است
مصرف میوه ها و سبزیجات مانند پروتئین ها برای سلامت بدن ما مهم است و نخوردن آنها می تواند با عوارض جدی همراه باشد که سلامت ما را به خطر می اندازد. وجود ویتامین C و B در بسیاری از میوه ها نشانه اهمیت مصرف آنهاست.
با توجه به گرانی میوه برای برخی از اقشار فقیر و محروم جامعه؛ می توان فرض کرد که خوردن میوه برای افراد کم درآمد و فقیر نیز ممنوع است.
حذف سلامتی از رژیم غذایی ایرانیان
در شرایط کنونی و در پی افزایش سرسام آور قیمت انواع مواد غذایی، خوراکی ها و… می توان پیش بینی کرد که «سلامت» از منوی اقشار کم درآمد و آسیب پذیر جامعه حذف شده است.
قطعا عواقب حذف غذای سالم از سفره در سال های آینده قابل مشاهده خواهد بود. افزایش بیماری های ناشی از کمبود پروتئین، ویتامین و … تهدیدی جدی برای سلامت کشور است.
آلودگی هوا 17 میلیارد دلار خسارت به نظام سلامت وارد می کند. درمان سرطان نیز هزینه زیادی بر دوش مردم و نظام سلامت دارد و همه اینها نشان می دهد که اگر همین هزینه ها را صرف سلامتی مردم کنیم; می توان بار سنگین هزینه های درمان بیماری های خطرناک را کاهش داد.
