به گزارش خبرنگار اجتماعی سلامت جو ، دستیابی به مرجعیت علمی در بیانات مقام معظم رهبری، اسناد بالادستی و قوانین توسعه کشور به انحاء مختلف مورد تاکید قرار گرفته است.
با وجود این، ایران دیگر به عنوان اولین کشور منطقه در تعداد مقالات و استنادات علمی شناخته نمی شود. بر اساس آخرین آمار معاونت پژوهشی وزارت بهداشت، رتبه جهانی تولید علم کشور از رتبه پانزدهم به رتبه هفدهم سقوط کرده است، این در حالی است که در گذشته ایران از نظر استنادهای علمی در رتبه چهاردهم جهان قرار داشت.
بر اساس برنامه هفتم توسعه، ایران باید به رتبه چهاردهم تولید علم در جهان و رتبه اول منطقه برسد. یکی از مهمترین ارکان دستیابی به این اهداف، آموزش پژوهشگران حرفه ای است. برای اینکه محققان ایرانی بتوانند در سطح جهانی به رقابت بپردازند، باید زمینه های لازم برای دستیابی به آخرین منابع پژوهشی فراهم شود. از سوی دیگر ایجاد و تقویت قطب های تحقیقاتی در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی پزشکی و سلامت و حمایت از پارک های علم و فناوری باید از دیگر اولویت های وزارت بهداشت برای تسریع در این روند باشد.
دستیابی به این اهداف و اقتدار علمی در منطقه نیازمند اقدامات اساسی در زمینه نوسازی، بازسازی و تجهیز زیرساخت های تحقیقاتی و جذب و نگهداری نیروی انسانی است، اما یکی از چالش های اساسی در این زمینه مهاجرت نیروی انسانی نخبه از کشور است. .
افزایش مهاجرت نخبگان باعث کاهش تولید علمی می شود!
در همین رابطه علیرضا زالی در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی سلامت جو ، با اشاره به کاهش تولید مقالات علمی به دلیل مهاجرت نیروی انسانی، اظهار داشت: آمار بسیار دقیقی از مهاجرت نیروی انسانی در رشته علوم پزشکی در دسترس نیست زیرا برخی مهاجرت ها ممکن است در قالب هایی مانند فرصت تحصیلی یا ترک تحصیلی باشد، اما به طور کلی می توان گفت که در سال های اخیر سیل نخبگان جوان از کشور و به ویژه در حوزه تحصیلی افزایش یافته است. پزشکی، شاهد افزایش سرعت مهاجرت هستیم و طبیعتا باید برای حفظ نیروی انسانی، جذب نخبگان و ماندگاری آنها در کشور برنامه ریزی دقیقی انجام شود.
سرمایه گذاری اندک ایران در حوزه پژوهش طی سال های گذشته
زالی ادامه داد: یکی از عوامل موثر در این امر، سرمایه گذاری اندکی است که در سال های اخیر در حوزه پژوهشی انجام شده است. بودجه ای که برای پژوهش در کشور اختصاص می دهیم مقدار بسیار کمی از درآمد ناخالص داخلی است و برای رقابت در سطح جهانی رقم بسیار پایینی به حساب می آید، بنابراین شاید یکی از دلایل اصلی این وضعیت نزول ما باشد. حرکت در حوزه پژوهش به ویژه در بخش دانشگاهی.
وی گفت: مراکز تحقیقاتی ما بودجه مناسبی ندارند و به دلیل گرانی تجهیزات و امکانات، زمینه های جدید تحقیقاتی در اختیار پژوهشگران قرار نمی گیرد. برای مثال دانشجوی دکتری که می خواهد تحقیق کند با چالش های مالی مواجه است و هیچ حمایت مالی در این زمینه وجود ندارد.
سهم اندک بودجه تحقیق از درآمد ناخالص داخلی
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اولین گام برای ارتقای جایگاه مقالات را ارتقای سهم بودجه کشور در حوزه پژوهش عنوان کرد. سهم بودجه پژوهشی کشور از درآمد ناخالص داخلی تا پایان سال 1404 باید به 4 درصد برسد که نشان دهنده فاصله عمیق ما با این هدف است و بعید است بودجه سال آینده به اصلاح این روند کمک کند در حالی که بخش بیشتر اعتبارات اختصاص داده شده به حوزه پژوهشی در کشور اساساً با پروژه های دانشگاهی همسو نیست و در راه هایی هزینه می شود که لزوماً منجر به پژوهش های اصیل دانشگاهی نمی شود.
اکثر دانشگاه ها بودجه تحقیقاتی را در جای دیگری خرج می کنند
آخوندزاده معاون پژوهش و فناوری وزارت بهداشت نیز در خصوص کمبود بودجه تحقیقاتی می گوید: اکثر دانشگاه ها به دلیل مشکلاتی که داشته اند یک درصد از بودجه تحقیقاتی خود را در جاهای دیگر هزینه کرده اند! پایان نامه ها و پروژه های تحقیقاتی نیز باید قابلیت استفاده از بودجه آموزشی را داشته باشند وگرنه به پروژه های کوچک تحقیقاتی تبدیل می شوند.
وی درباره راهبرد هدفمندی بودجه پژوهشی می افزاید: از سال آینده موضوع هزینه کرد بودجه پژوهشی به عنوان یک آیتم مهم در ارزیابی علمی دانشگاه ها مورد توجه قرار می گیرد.
به گفته وی، برای دستیابی به اهداف پیش بینی شده در برنامه هفتم توسعه، لازم است علاوه بر افزایش بودجه پژوهشی، سیاست های موثری برای جذب و حفظ نخبگان به ویژه در حوزه علوم پزشکی اتخاذ شود.
انتهای پیام
