تضاد منافع در سازمان غذا و دارو از شبهه تا واقعیت – خبرگزاری مهر ایران و جهان

سلامت جو، امیرحسین تکیان استاد گروه سیاست گذاری و اقتصاد سلامت در نشست تخصصی «مدیریت تضاد منافع در سازمان غذا و دارو» با بیان اینکه تضاد منافع یک اصل انکارناپذیر است، گفت: این تضاد منافع یک اصل غیرقابل انکار است. این یک موضوع عملی نیست، اما تضاد منافع باید مدیریت شود. از 7 سال پیش، پژوهش اصلی و رشته تحقیقاتی من موضوع تضاد منافع است.

تکیان ادامه داد: باید تضاد منافع را مدیریت کنیم و اگر رئیس سازمان سهامدار شرکتی باشد مشکلی وجود ندارد. به شرط اینکه شفافیت حفظ شود و مطبوعات به عنوان یک رکن اساسی عمل کنند

وی تصریح کرد: تضاد منافع یک وضعیت خنثی است، می تواند تبدیل به فساد شود و می تواند به منافع تبدیل شود، تضاد منافع باید مدیریت شود.

استاد گروه سیاست گذاری و اقتصاد سلامت اذعان داشت: برخی افراد از تعارض منافع و تضاد منافع به اشتباه استفاده می کنند، این دو یکی نیستند. تضاد منافع یک کار موازی است و اتفاقا یکی از ابزارهای حکمرانی خوب است.

تکیان خاطرنشان کرد: مهم ترین موضوع ما آموزش است. ما برنامه ای برای آموزش مدیریت تضاد منافع در کشور نداریم. سیستم حاکمیتی باید سیستم حکمرانی دارو را اصلاح کند تا تضاد منافع را مدیریت کند.

استاد گروه اقتصاد و سازمان بهداشت و درمان افزود: سازمان غذا و دارو دارای تضاد منافع با اولویت بالایی است. سازمان غذا و دارو اختیارات زیادی دارد و بخشی از اختیارات آن قیمت گذاری و ارائه مجوز است، البته معتقدم اساسنامه آن باید اصلاح شود و ناپخته است.

وی بیان کرد: قیمت گذاری در هیچ کشوری در حیطه اختیارات این سازمان نیست اما در کشور ما اینگونه نیست. این موضوع منجر به تضاد منافع می شود

تکیان تصریح کرد: سازمان غذا و دارو دارای مغایرت ساختاری است و تعهدی به رعایت قوانین بین المللی ندارد. این سازمان با حاشیه سود دستوری و قیمت گذاری دستوری باعث ورشکستگی برخی شرکت ها می شود.

استاد گروه سیاست و اقتصاد سلامت تصریح کرد: یک حاکم خوب باید نهادینه شدن حکمرانی دارو را اصلاح کند، در بسیاری از کشورها این یک وظیفه است. موسسه داروسازی کاهش پرداخت از جیب و ایمنی داروها.

وی ادامه داد: همه روسای سازمان غذا و دارو و شرکت ها موافق حذف ارز هستند و شرکت ها باید در فضای رقابتی با بیمه ها وارد مذاکره شوند. راه حل این است که بیمه باید کارآمد شود، بیمه در همه دنیا تقویت می شود و بیمه پشتیبان مردم است اما امروز بیمه های ما همراهی نمی شود.

تکیان در پایان خاطرنشان کرد: سلامت باید محور سیاست گذاری باشد، آقای رئیس جمهور باید رئیس سلامت باشد تا شاهد موفقیت نظام سلامت در دولت چهاردهم باشیم.

ما دچار فروپاشی نهادی شده ایم

در ادامه، فروزان فرد، رئیس کمیسیون حاکمیت اتاق بازرگانی در نشست تخصصی «مدیریت تضاد منافع در سازمان غذا و دارو» گفت: مصداق تضاد منافع، بحث کیفیت و کنترل تولید است، ما تشدید کنترل به منظور افزایش کیفیت.

وی ادامه داد: امروز دچار از هم پاشیدگی نهادها هستیم و نهادهایی مانند بیمه و تامین اجتماعی و… کارکردی ندارند و نمی توانند از بیماران حمایت کنند و از مسیر آنها منحرف شده اند.

رئیس کمیسیون حاکمیت اتاق بازرگانی تصریح کرد: امروز برای غذا و دارو وظایفی محول شده که کارکرد نهادی خود را از دست داده است. ما باید دوباره به نهادها نگاه کنیم و جایگاه آنها را بازسازی کنیم، نباید به دنبال بزرگتر کردن دولت باشیم.

فروزان فرد در پایان خاطرنشان کرد: فروپاشی نهادی شماره یک سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان است. واقعیت ها تعیین می کنند که آیا چشم پوشی راه حلی برای مدیریت تضاد منافع است یا خیر.

ما نمی توانیم شکل و شمایل سازمان ها را تغییر دهیم

محمود نجفی عرب رئیس اتاق بازرگانی تهران در ادامه گفت: یکی از فجایع تاریخی بزرگی که در کشور داریم این است که نمی توانیم شکل و شمایل تشکل ها را تغییر دهیم. طرح کلی لازم بود و بعد انقلاب اجرا شد، اما هر چه تلاش کردیم نتوانستیم. برای اصلاح

وی افزود: وزارت بهداشت ما منحصر به فرد است، در این وزارتخانه شاهد اختلافاتی با وزارت علوم و بهداشت سابق بودیم که قرار بود پزشکان خارجی جایگزین پزشکان داخلی شوند و در نتیجه وزارت بهداشت، درمان و پزشکی به این سمت رفت. آموزش و پرورش شکل گرفت».

نجفی عرب: اصل این مسائل منجر به تضاد منافع می شود، پزشک یا داروساز که در رأس حاکمیت این سازمان قرار می گیرد باعث تضاد منافع می شود.

وی افزود: اگر بخواهیم به بحث تضاد منافع بپردازیم باید زیرساخت های کشور را مدیریت و بهبود دهیم. چطور ممکن است وزارتخانه هم تولیدکننده باشد، هم کنترل کننده باشد و هم نظارت کند و قیمت ها را تعیین کند، این غیر ممکن است. مدیریت تضاد منافع تا زمانی که امضاهای طلایی از سیستم حاکمیتی حذف نشود امکان پذیر نیست. در حوزه انرژی نیز شاهد تضاد منافع هستیم، امروز کسری برق داریم که این موضوع به دلیل حاکمیت نامطلوب وزارت نیرو است.

وی افزود: باید در این زمینه اقدام عملی و جدی صورت گیرد، امروز معاونان وزارت بهداشت حتی نمی دانند تعارض منافع چیست! و آنچه مجلس در این زمینه تعریف کرده 4 برگه است!

ضرورت ساختار وزارت بهداشت

محمد عبدوزاده رئیس اتحادیه تولید دارو در ادامه گفت: اگر بخواهیم به عنوان ذینفع وزارت بهداشت صحبت کنیم، ابتدا باید ببینیم چه ساختاری در وزارت بهداشت داریم و چه فردی با چه ویژگی هایی. نیاز به این ساختار ما رگولاتوری داریم که به دلیل وظایف متعدد اولویت های خود را فراموش کرده است. مثلا یک زمانی چون ساختار سنگین شده باید هزینه های سازمانی را از سایر هزینه ها جبران کند. قیمت گذاری، صرفه جویی ارز، واردات دارو، ریاست شورای عالی بیمه، خرید کالا به عنوان دانشگاه علوم پزشکی اینها همه از وظایف وزارت بهداشت است که در ساختار خود شاهد تضاد منافع و تضاد منافع است. مشکلات

وی افزود: رئیس سازمان غذا و دارو باید در حوزه اقتصاد نجیب باشد، قوانین را بداند و چطور کار اقتصادی نکرده است! این موضوع امکان پذیر نیست. بحث تضاد منافع نباید منجر به تخریب شود. امروز یک ساختار اداری در وزارت بهداشت و غذا و دارو داریم که باید اصلاح شود و ساختار سازمان از فضای اقتصادی و تجاری جدا شود. امروز نمی توان گفت فردی را به عنوان رئیس سازمان غذا و دارو انتخاب می کنیم که در جایی فعال نباشد، این امکان پذیر نیست، بلکه باید ساختار را اصلاح کنیم و تضاد منافع را مدیریت کنیم.

تضاد منافع یک مشکل در حوزه حکومتی ما است

در ادامه جلسه مهدی مختاری پژوهشگر حوزه سیاست گذاری سلامت با تاکید بر اینکه هر آنچه در این جلسه بیان می کنم موضع شخصی است و سازمانی نیست، گفت: در سال 1395 کارهای تحقیقاتی در این زمینه انجام شد و باید گفت همه جا تضاد منافع وجود دارد. . در مورد تعارض منافع باید گفت که حل این مشکل مستلزم رعایت دو نکته است، اول اینکه تعارض منافع اجتماعی شده و باید با سازوکار اجتماعی حل شود. ما نباید با سازوکار گذشته و عقب ماندگی به این موضوع نگاه کنیم.

وی افزود: این موضوع باید با مشارکت همه بازیگران اصلاح شود. تضاد منافع در حوزه حاکمیتی ما مشکل است و تنها به بحث دارو و سازمان غذا و دارو ختم نمی شود. اگر قانونی بود که همه رعایت می کردند و فقط رشته پزشکی رعایت نمی کرد، نقد می شد. برای حل مشکلات تضاد منافع، سرمایه آن منطقه نباید از بین برود. اگر بخواهیم تضاد منافع را حل کنیم باید از اقدامات مخرب پرهیز کنیم و نگاهمان تک بعدی نباشد. تضاد منافع اساساً یک مشکل پیچیده است و وقتی مطرح می شود، سیاست گذار باید برنامه ریزی مناسبی برای حل این مشکل داشته باشد.

تضاد منافع باید به قانون تبدیل شود

احمد آتش رئیس کمیسیون حقوقی اتاق بازرگانی ایران گفت: تعارض منافع باید قانون شود، قانون یا لایحه و طرح مدیریت تعارض منافع به دلیل تعارض منافع مسکوت مانده است! امروز قانون تعارض منافع در کشور نداریم که قوانین آن را مشخص کند و امروز در مجلس طرح و لایحه داریم.

وی گفت: موضوع تصویب قانون تعارض منافع باید پیگیری شود تا مردم تکلیف خود را بدانند و مواردی که منجر به فساد می شود در این قانون مشخص شود. حل تعارض منافع اصطلاح درستی نیست، تضاد منافع در حکمرانی خوب، در عصر مسئولیت شخصی، غیرقابل انکار است. قطع تضاد منافع به طور کلی محروم کردن خود از خدمات مردم است.

از تجربیات بین المللی استفاده کنید

عباس کبریایی زاده رئیس فدراسیون اقتصاد سلامت گفت: علم مدیریت توسط کشورهای غربی ساماندهی شد، امروز می گویند مدیریت یعنی استفاده بهینه از منابع. بنابراین بهتر است به مفاهیم بین المللی رجوع شود

وی بیان کرد: آنچه امروز در حوزه سلامت مطرح می شود از سوی سازمان جهانی بهداشت تبدیل به یک رویه و توصیه شده است و باید برای مدیریت تضاد منافع به آن رجوع شود. سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که حکمرانی خوب باید در بستری بدون فساد ایجاد شود، حکمرانی سلامت زمانی می تواند کارآمد باشد که نظام اجتماعی، سیاسی و فناوری آن کارآمد باشد. وقتی دولت اعلام می کند به دستگاهی ارز نمی دهد و اجازه کار با کیفیت را نمی دهد، یعنی فاتحه پیشرفت را خوانده است.

وی افزود: ما دچار کج اندیشی شده ایم که در کل نظام سلامت ما را تحت تاثیر قرار داده است، امروز ادبیات علمی شکل گرفت و امیدوارم این موضوع ادامه داشته باشد. این لکوموتیو را تا حد زیادی هل داده ایم، انتقادی که در این جلسه مطرح شد مبنی بر اینکه حوزه تجهیزات پزشکی مغفول مانده است درست است. امروزه حوزه غذا رها شده است و بسیاری از حوزه هایی که از پزشکی موثرتر هستند رها شده است.