تاثیر مخرب آلودگی محیط زیست در کاهش جمعیت کشور – خبرگزاری مهر ایران و جهان

به گزارش خبرگزاری مهر، یاسر نژادی دبیر کارگروه ملی توانمندسازی و هم افزایی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی طی یادداشتی به آلودگی محیط زیست و تاثیر مخرب آن بر جمعیت کشور اشاره کرد.

این یادداشت به شرح زیر است:

آلودگی هوا، آلودگی آب و خاک و تغییرات اقلیمی از جمله بحران های زیست محیطی هستند که به طور مستقیم بر سلامت عمومی و نرخ زاد و ولد در ایران تأثیر می گذارند. با توجه به افزایش آمار مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا و مشکلات اقتصادی ناشی از بحران های زیست محیطی، نیازمند تغییرات اساسی در سیاست ها و راهکارهای اجرایی برای مقابله با این تهدیدات هستیم.

نقش آلودگی محیط زیست در کاهش جمعیت یکی از مسائل حساس و مهم در ایران است که نیازمند بررسی دقیق علمی و اجتماعی و تغییر رویه های حاکمیتی است.

نقش آلودگی محیط زیست در کاهش جمعیت ایران

ایران به عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه در دهه های اخیر با چالش های زیست محیطی زیادی مواجه بوده است. رشد بی رویه شهرنشینی، صنعتی شدن سریع، افزایش مصرف سوخت های فسیلی و تخریب منابع طبیعی، بحران مدیریت از جمله عواملی هستند که به آلودگی محیط زیست دامن زده اند. این آلودگی ها تأثیر مستقیم و غیرمستقیم بر سلامت، کیفیت زندگی و در نهایت کاهش زاد و ولد و افزایش مرگ و میر افراد دارد.

آلودگی های محیطی و اثرات آن

آلودگی هوا

یکی از مهم ترین معضلات زیست محیطی در ایران آلودگی هوا است که به ویژه در شهرهای بزرگی مانند تهران، اصفهان، مشهد و اهواز مشاهده می شود.

• تاثیر بر سلامت باروری: تحقیقات نشان داده است که آلودگی هوا می تواند باعث کاهش کیفیت اسپرم، اختلالات هورمونی در زنان و کاهش نرخ باروری شود.

• افزایش بیماری ها: بیماری های تنفسی، قلبی عروقی و قلبی عروقی که ناشی از آلودگی هوا هستند منجر به کاهش سلامت عمومی و در نهایت کاهش امید به زندگی می شود.

آلودگی آب و خاک

منابع آب ایران به دلیل ورود فاضلاب های صنعتی، کشاورزی و شهری به شدت آلوده است.

• کاهش دسترسی به آب تمیز: کمبود آب تمیز می تواند منجر به بیماری های عفونی و کاهش نرخ بقا در میان کودکان و بزرگسالان شود.

• سموم کشاورزی: ​​استفاده بیش از حد از کودها و سموم شیمیایی باعث آلودگی خاک می شود و محصولات غذایی آلوده می تواند بر سلامت نسل های آینده تأثیر منفی بگذارد.

تغییر اقلیم و بیابان زایی

ایران یکی از کشورهایی است که به شدت تحت تاثیر تغییرات اقلیمی قرار گرفته است. کاهش بارندگی، افزایش دمای هوا و گسترش بیابان ها باعث تخریب زیستگاه ها و مهاجرت اجباری جوامع روستایی شده است.

• تخریب کشاورزی: ​​تخریب زمین های کشاورزی باعث کاهش منابع غذایی و افزایش ناامنی غذایی شده است که بر تصمیم خانواده ها برای بچه دار شدن تأثیر می گذارد.

آلودگی محیط زیست و کاهش زاد و ولد

استرس محیطی: زندگی در محیط های آلوده منجر به استرس روحی و جسمی می شود که می تواند بر تصمیم خانواده ها برای بچه دار شدن تأثیر بگذارد.

• افزایش هزینه های زندگی: هزینه های درمان بیماری های ناشی از آلودگی، افزایش فشار اقتصادی و در نتیجه کاهش تمایل به گسترش خانواده.

آلودگی و افزایش مهاجرت

تخریب محیط زیست و کاهش کیفیت زندگی و شرایط بحرانی آلودگی هوا باعث افزایش مهاجرت های داخلی و خارجی شده است. این مهاجرت ها منجر به کاهش تراکم جمعیت در برخی مناطق و در نهایت کاهش نرخ رشد جمعیت کشور می شود.

راهکارهایی برای کاهش اثرات آلودگی محیط زیست بر جمعیت

1. سیاست زیست محیطی

• تصویب قوانین سختگیرانه برای کاهش آلایندگی صنایع و خودروها.

• توسعه انرژی های تجدیدپذیر.

2. آموزش و آگاهی عمومی

• افزایش آگاهی مردم نسبت به آثار زیانبار آلودگی و راه های مقابله با آن.

3. سرمایه گذاری در زیرساخت ها

• بهبود مدیریت پسماند، سیستم های تصفیه فاضلاب و آب.

4. کنترل جمعیت و بهداشت عمومی

• ارتقای سلامت عمومی با توسعه خدمات بهداشتی در مناطق محروم.**

5: جلوگیری از عدم تعادل منابع و اخراج اتباع از کشور که به طور غیرقانونی از منابع محدود کشور استفاده کرده و جمعیت کاذب ایجاد کرده اند**

نتیجه گیری

آلودگی محیط زیست بر کاهش جمعیت ایران تأثیر مستقیم و غیرمستقیم دارد. مقابله با این بحران نیازمند اقدامات جدی در سطوح فردی، اجتماعی و دولتی است. تنها با برنامه ریزی دقیق و پایدار می توان آثار مخرب این پدیده را بر جامعه ایران کاهش داد و شرایط بهتری را برای نسل های آینده فراهم کرد.

بر اساس گزارش های موجود، تعداد مرگ و میرهای سالانه مرتبط با آلودگی هوا در ایران حدود 50 هزار نفر برآورد شده است. در این میان تنها شهر تهران سالانه حدود 7 هزار مرگ ناشی از آلودگی هوا دارد. این آمار شامل بیماری هایی مانند سکته های قلبی و مغزی، سرطان ها و بیماری های تنفسی است که ارتباط مستقیمی با آلودگی هوا دارند.

نقش خودروهای بنزینی و بی کیفیت

1. کیفیت سوخت: مصرف سوخت هایی مانند گازوئیل (در نیروگاه ها) و بنزین بی کیفیت یکی از عوامل اصلی آلودگی هوا در ایران است. نفت کوره به ویژه منجر به تولید دی اکسید گوگرد و ذرات معلق می شود که اثرات مضری بر سلامت انسان دارد.

2. خودروهای فرسوده: وجود بیش از 11 میلیون خودرو و موتورسیکلت فرسوده که استانداردهای لازم را ندارند سهم بالایی در انتشار ذرات معلق و آلودگی دارند. همچنین اجرای ناقص قانون هوای پاک و همکاری نکردن برخی دستگاه ها نیز بر وخامت این شرایط افزوده است.

برای کاهش آلودگی هوا باید به بهبود کیفیت سوخت، جایگزینی خودروهای فرسوده و استفاده از انرژی های تجدیدپذیر توجه جدی داشت. اجرای کامل قانون هوای پاک می تواند تاثیر بسزایی در کاهش این آمار داشته باشد. اگرچه برای نگارنده جای تعجب است اما چرا با وجود وسعت بیابان های ایران که روزها و ساعات آفتابی زیادی دارد، هنوز کار جدی برای ایجاد نیروگاه های خورشیدی در ایران انجام نشده است؟ هسته ای چقدر مثمر ثمر بوده است؟

کاهش آلودگی هوا مستلزم اجرای اقدامات کوتاه مدت و بلند مدت در ابعاد مختلف است. بهترین راهکارها بر اساس تجربیات جهانی و شرایط ایران عبارتند از:

1. بهبود کیفیت سوخت.

• حذف تدریجی سوخت های آلاینده مانند گازوئیل و بنزین بی کیفیت.

• جایگزینی بنزین و گازوئیل با سوخت های پاک تر مانند گاز طبیعی یا انرژی های تجدیدپذیر.

2. کاهش استفاده از خودروهای شخصی و گسترش حمل و نقل عمومی.

• توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی شامل مترو، اتوبوس های برقی و خودروهای هیبریدی.

• اجرای سیاست های محدودکننده برای استفاده از خودروهای شخصی مانند افزایش هزینه های ترافیکی در نقاط پرتردد.

3. نوسازی و حذف خودروهای دست دوم.

• جایگزینی خودروهای قدیمی با مدل های جدیدتر و کم آلاینده تر.

• اعطای تسهیلات مالی یا وام کم بهره به شهروندان برای خرید خودروهای هیبریدی یا برقی. و حذف کامل هرگونه مالیات یا گمرکی از این خودروها

4. کنترل آلودگی صنایع و نیروگاهها.

• نصب فیلترهای پیشرفته برای کاهش آلاینده ها در صنایع و نیروگاه ها.

• ممنوعیت استفاده از سوخت های آلاینده در نیروگاه های نزدیک به مناطق مسکونی.

5. درختکاری و توسعه فضای سبز شهری.

• افزایش فضای سبز شهری که به جذب دی اکسید کربن و تولید اکسیژن کمک می کند.

• ایجاد کمربندهای سبز در اطراف شهرهای بزرگ.

6. آموزش و آگاهی عمومی;

• اطلاع رسانی به شهروندان از نقش آنها در کاهش آلودگی، مانند استفاده کمتر از خودروهای شخصی و صرفه جویی در مصرف انرژی.

• ترویج فرهنگ پیاده روی، دوچرخه سواری و استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی.

7. اجرای کامل قانون هوای پاک.

• این قانون وظایف مشخصی را برای نهادهای مختلف دولتی در نظر گرفته است، اما بسیاری از آنها به درستی اجرا نشده است.

8. سیاست شهری و اقتصادی;

• طراحی شهری با رویکرد کاهش ترافیک و بهبود جریان هوای شهری.

• ارائه مشوق های اقتصادی برای استفاده از وسایل نقلیه برقی و انرژی پاک.

9: نگاه ویژه دولت به موضوع نیروگاه های خورشیدی و از آنجایی که در سال های اخیر مزارع ارزهای رمزنگاری شده جزو مکان های پر مصرف برق قرار گرفته اند، بهترین راه حل ایجاد این مزارع در کنار نیروگاه های با استفاده از باتری خورشیدی است.

نتیجه گیری

اجرای این اقدامات به صورت هماهنگ و مستمر می تواند به کاهش آلودگی هوا و بهبود کیفیت زندگی شهروندان کمک کند. کشورهای توسعه یافته ای مانند آلمان، ژاپن و سوئد موفقیت های چشمگیری در این زمینه کسب کرده اند و ایران نیز می تواند با پیروی از این تجربیات گام های موثری بردارد.

الگوی جهانی کاهش آلودگی هوا برای ایران الگوبرداری از کشورهایی است که تجربه موفقی در مدیریت بحران آلودگی هوا داشته اند. بر اساس شرایط اقتصادی، زیست محیطی و زیرساختی ایران، کشورهای زیر می توانند الگوهای مناسبی باشند:

1. چین و تجربه مقابله با بحران شدید آلودگی هوا.

اقدامات کلیدی چین:

• جایگزینی گسترده نیروگاه های زغال سنگ با انرژی های تجدیدپذیر (مانند خورشیدی و بادی).

• محدودیت صنایع سنگین در شهرهای آلوده و انتقال آنها به مناطق کم جمعیت.

• اجرای طرح های دقیق کنترل ترافیک و تشویق به استفاده از وسایل نقلیه برقی.

• بهبود استانداردهای کیفیت سوخت.

دلیل انتخاب چین:

چین از نظر صنعتی شدن سریع و تراکم جمعیت شرایطی مشابه ایران دارد. تجربه چین نشان می دهد که می توان توسعه اقتصادی و کاهش آلودگی را به طور همزمان مدیریت کرد.

2. آلمان، رهبر انرژی پاک:

اقدامات کلیدی آلمان:

• توسعه گسترده زیرساخت های حمل و نقل عمومی، از جمله مترو و قطارهای الکتریکی.

• تشویق شهروندان به استفاده از دوچرخه با طراحی مسیرهای ایمن.

• سرمایه گذاری در وسایل نقلیه الکتریکی و زیرساخت های شارژ.

• اجرای سیاست هایی مانند مالیات کربن و جریمه های سنگین برای صنایع آلاینده.

دلیل انتخاب آلمان:

آلمان با برنامه ریزی های گسترده برای حذف تدریجی سوخت های فسیلی (Energiewende) یک نمونه پیشرو در توسعه پایدار است. این رویکرد می تواند الهام بخش ایران به خصوص در حوزه انرژی های تجدیدپذیر باشد.

3. ژاپن; مدیریت هوای پاک در شهرهای متراکم:

اقدامات کلیدی ژاپن:

• استفاده گسترده از فناوری های نوآورانه برای کاهش آلاینده ها در صنایع.

• محدودیت تردد خودروها در ساعات اوج ترافیک و استفاده از قطارهای تندرو.

• تشویق مردم به زندگی در نزدیکی محل کار برای کاهش نیاز به رفت و آمد.

دلیل انتخاب ژاپن:

تراکم بالای جمعیت در ژاپن شباهت هایی با شهرهای بزرگی مانند تهران دارد. ایران می تواند از تجربه ژاپن در استفاده از فناوری های پاک و هوشمندسازی حمل و نقل استفاده کند.

4. کره جنوبی; سرمایه گذاری در آموزش و فناوری عمومی:

اقدامات کلیدی کره جنوبی:

• ایجاد سیستم های آنلاین پایش کیفیت هوا و اطلاع رسانی به شهروندان.

• تشویق به کاشت درخت در شهرها برای جذب آلودگی.

• آموزش عمومی در مورد نقش مردم در کاهش آلودگی، مانند استفاده کمتر از خودروهای شخصی.

دلیل انتخاب کره جنوبی:

فرهنگ مشارکتی و سرمایه گذاری در آموزش همگانی از نقاط قوتی است که می تواند به نتایج موثری در ایران منجر شود.

نحوه پیاده سازی الگوها در ایران:

• تمرکز بر حمل و نقل عمومی: مدل چین و ژاپن را می توان در توسعه قطارها و اتوبوس های برقی پیاده سازی کرد.

• جایگزینی سوخت های پاک: استفاده از انرژی خورشیدی و بادی مانند آلمان.

• فناوری و آموزش: استفاده از تجربه کره جنوبی برای ارتقاء آگاهی عمومی و فناوری های پاک.

نتیجه گیری

با ترکیب این الگوها و در نظر گرفتن شرایط خاص ایران می توان آلودگی هوا را کاهش داد و کیفیت زندگی در کلانشهرها را ارتقا داد.

در پایان حتی اگر نظر کارشناسی اهالی کوچه و بازار نیز مد نظر قرار گیرد و واردات خودروهای کم مصرف و به ویژه هیبریدی ها، ارتقای سطح ناوگان عمومی شهر از طبقه بندی خودروهای پرمصرف بدون آلایندگی خارج شود. کیت و سپس قیمت آزاد بنزین بی کیفیت با جایگزینی آن با قیمت واقعی بنزین با کیفیت، گام بزرگی برای حل این بحران برداشته می شود.