به گزارش خبرگزاری مهر، ابراهیم محمدی به مناسبت هفته پیشگیری از مسمومیت ها اظهار داشت: اتانول و متانول دارای خواص شیمیایی و اثرات زیادی بر بدن هستند و در پزشکی و سم شناسی از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. اتانول به الکل پزشکی معروف است و مصرف آن منجر به مسمومیت می شود.
وی بیان کرد: متانول و اتانول هر دو الکل هستند اما تفاوت های شیمیایی دارند. متانول که ساده ترین الکل تک کربنی است به الکل چوب معروف است در حالی که اتانول که یک الکل دو کربنه است به الکل پزشکی معروف است. این دو ترکیب در صنایع مختلف کاربرد فراوانی دارند. متانول به عنوان حلال در رنگ ها، پولیش در لاک ها، مایعات در حال توسعه و حتی به عنوان ضد یخ استفاده می شود. اما اتانول کاربرد بیشتری دارد. از جمله به عنوان ضدعفونی کننده در سلامتی، ضدعفونی کننده و پادزهر در بالین و حلال داروها در داروسازی استفاده می شود.
محمدی به تفاوت های اصلی این دو ماده اشاره کرد و گفت: از متانول در کنار بالین استفاده نمی شود در حالی که اتانول به دلیل مصارف پزشکی به الکل طبی معروف است.
علائم مسمومیت با متانول چیست؟
وی به علائم مسمومیت با متانول اشاره کرد و گفت: مسمومیت با متانول علائم بالینی مختلفی دارد که ناشی از خود متانول و متابولیت های آن است. متانول، به عنوان یک الکل، می تواند به عنوان یک سیستم عصبی مرکزی (CNS) مضعف عمل کند و علائم خفیف مسمومیت مشابه آنچه در مسمومیت با اتانول مشاهده می شود ایجاد کند. این علائم می تواند شامل یک حالت مسمومیت خفیف و گذرا باشد که ممکن است فرد را گمراه کند و ممکن است تشخیص ندهد که ماده ای غیر از اتانول مصرف کرده است.
وی افزود: یکی از اصلی ترین خطرات مصرف متانول این است که ممکن است فرد در مراحل اولیه مسمومیت علائم واضحی را مشاهده نکند. متانول در بدن به یک متابولیت خطرناک به نام اسید فرمیک تبدیل می شود که می تواند منجر به اسیدوز لاکتیک شود. این وضعیت می تواند اثرات مخربی بر روی سلول های شبکیه و دیسک بینایی داشته باشد.
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی کردستان تصریح کرد: با افزایش سطح اسیدوز، شدت این عوارض نیز افزایش می یابد و می تواند منجر به اختلال بینایی شود که به آن «دید میدان برفی» می گویند. در این حالت ممکن است فرد تاری دید داشته باشد.
ابراهیم محمدی ادامه داد: مسمومیت با متانول علائمی دارد که به تدریج ظاهر می شود و شامل علائم چشمی، درد شکم، مشکلات گوارشی، سردرد و گاهی درد قفسه سینه است. اگر درمان نشود، ممکن است منجر به کما، ایست تنفسی و مرگ شود. معمولا بین 12 تا 24 ساعت طول می کشد تا علائم مسمومیت ظاهر شود. در این مدت متانول به متابولیت اصلی خود یعنی اسید فرمیک تبدیل شده و منجر به اختلالات بینایی می شود که در صورت عدم درمان منجر به نابینایی می شود.
وی درباره زمان طلایی درمان این مسمومیت گفت: هر چه زودتر تشخیص و درمان انجام شود نتیجه بهتری حاصل می شود. اما مشکل اینجاست که بسیاری از افراد مسموم زمانی به اورژانس مراجعه می کنند که متانول به محصول خود (اسید فرمیک) تبدیل شده و آسیب بیشتری به سلول های چشمی وارد شده است.
درمان مسمومیت با متانول چیست؟
وی درمان مسمومیت با متانول را برشمرد و افزود: این درمان شامل تامین مایعات برای تعادل وضعیت اسید و باز (اصلاح اسیدوز) و تجویز پادزهر و همودیالیز است. پادزهر اصلی این مسمومیت اتانول (اتیل الکل) است که به صورت داخل وریدی تجویز می شود. اتانول با درگیر کردن آنزیم های متابولیزه کننده متانول، سرعت اکسیداسیون خود را کاهش می دهد و هر چه اتانول سریعتر تجویز شود، اثر درمانی آن بهتر خواهد بود.
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی کردستان متانول را ماده ای بسیار سمی دانست و افزود: این ماده می تواند انسان را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. دوز کشنده متانول برای انسان بسته به عواملی مانند توده بدن، جنسیت، سن و ظرفیت متابولیک بین 60 تا 240 میلی لیتر متغیر است. حتی یک دوز 10 میلی لیتری که تقریباً معادل دو قاشق چایخوری است، یک دوز سمی در نظر گرفته می شود که نشان دهنده سمیت بسیار بالاتر متانول نسبت به سایر الکل ها مانند اتانول است.
