اگر هنگام نشستن احساس بی‌حسی در پا دارید، این موضوع را جدی بگیرید!
اگر هنگام نشستن احساس بی‌حسی در پا دارید این موضوع را جدی بگیرید چون این احساس فقط یک واکنش ساده به تغییر وضعیت نیست و گاهی نشانه بیماری‌های جدی‌تر است خیلی از افراد وقتی به طور مکرر یا حتی گه‌گاه این گزگز و بی‌حسی را تجربه می‌کنند به آن بی‌اعتنا هستند اما بدن با این علامت ساده گاهی دارد اخطار می‌دهد که مشکلی مهم‌تر مثل فشار به عصب سیاتیک دیسک کمر مشکلات خونرسانی یا حتی بیماری‌هایی مثل دیابت در حال شکل‌گیری یا پیشرفت است. اگر این بی‌حسی با نشانه‌هایی مثل درد شدید ضعف تورم یا بی اختیاری همراه باشد خطر آسیب عصبی یا حرکتی واقعی وجود دارد و نیاز به معاینه فوری خواهد بود. نادیده گرفتن این نشانه می‌تواند در آینده باعث ضعف مزمن اختلال حرکتی یا حتی آسیب دائمی به پا شود. پس مثل بسیاری از تجربه‌های ساده روزمره از کنار بی‌حسی پا در حالت نشسته به راحتی نگذرید و همین حالا دلایل احتمالی و بهترین راه‌های مراقبت و پیشگیری را در ادامه مقاله بخوانید.
علل اصلی بی‌حسی پا هنگام نشستن
بی‌حسی پاها معمولا نشانه اختلال در عملکرد اعصاب یا کاهش جریان خون است که در بسیاری موارد بر اثر فشار مستقیم به عصب یا عروق اتفاق می‌افتد. تشخیص علت دقیق فقط با معاینه فیزیکی و در مواردی آزمایش و تصویربرداری مثل MRI امکان‌پذیر است و نباید نسبت به آن بی‌تفاوت بود. در ادامه فهرستی از بیماری‌هایی که بی‌حسی پا می‌تواند نشانه آن‌ها باشد آورده شده است:
دیسک کمر و آسیب عصب سیاتیک: بیرون‌زدگی دیسک یا فشار روی عصب سیاتیک باعث گزگز یا بی‌حسی پا به‌ویژه در ناحیه پشت ران و ساق می‌شود.
دیابت و نوروپاتی دیابتی: قند خون بالا به مرور عصب‌های محیطی را تخریب می‌کند و حس پاها را کم می‌کند تا مرحله‌ای که فرد حتی زخم پا را احساس نمی‌کند.
اختلال در گردش خون: لخته یا تنگی عروق باعث کاهش خونرسانی به اندام‌ها و در نتیجه بی‌حسی و سردی پاها می‌شود.
فشار به اعصاب بر اثر نشستن طولانی یا کفش تنگ: از موارد موقتی ولی شایع است که در صورت تکرار مداوم می‌تواند به آسیب دائم عصب منجر شود.
کمبود ویتامین‌های گروه B به ویژه B12: این کمبود روی سلامت اعصاب تأثیر مستقیم دارد و غالباً با بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن پاها همراه است.
مولتیپل اسکلروزیس (MS): در بیماری ام‌اس دستگاه ایمنی به غلاف اعصاب حمله می‌کند و از علائم اولیه آن بی‌حسی اندام‌ها به‌خصوص پاهاست.
بیماری‌های ستون فقرات مانند تنگی کانال نخاعی: این تنگی باعث فشار به اعصاب نخاعی می‌شود و علامت آن بی‌حسی متناوب یا مداوم پاهاست.
اختلالات کلیوی یا تیروئیدی: این بیماری‌ها با بالا بردن مواد سمی در خون یا تغییر متابولیسم بدن می‌توانند سبب آسیب عصب‌های پا شوند.
حوادث و آسیب‌های فیزیکی به پا یا ستون فقرات: هر نوع شکستگی یا ضربه شدید ممکن است اعصاب را درگیر کند و به کاهش دائمی حس پا منجر شود.
عوارض نادیده گرفتن بی‌حسی پا در طولانی مدت
اگر بی‌حسی پاها را جدی نگیرید و علت آن را درمان نکنید ممکن است به مرور دچار عوارض جدی مثل آسیب دائمی عصب، ضعف یا فلج پاها و حتی نیاز به جراحی شوید. عوارض آن بصورت کلی شامل موارد زیر است:
ضعف عضلات پا: در طول زمان بی‌حسی باعث کاهش قدرت عضلات پا شده و حرکت روزمره را مختل می‌کند.
آسیب عصبی دائمی: بی‌توجهی به بی‌حسی پا می‌تواند به تخریب همیشگی اعصاب منجر شود و درد یا بی‌حسی غیرقابل درمان ایجاد کند.
زخم و آسیب پوستی: بی‌حسی طولانی معمولا باعث بی‌توجهی به زخم‌های کوچک شده و خطر عفونت یا زخم باز را بالا میبرد.
اختلال گردش خون: بی‌حسی پا اغلب نشانه مشکل در جریان خون است که به مرور باعث آسیب سلولی و ضعیف شدن بافت‌ها می‌شود.
افزایش احتمال فلج: نادیده گرفتن بی‌حسی ممکن است پیشرفت بیماری عصبی را تسریع کرده و در نهایت به فلج پا بیانجامد.
تشدید بیماری زمینه‌ای: بی‌حسی مکرر پا معمولا نشانه بیماری‌هایی مثل دیابت یا مشکلات ستون فقرات است که با بی‌توجهی شدیدتر می‌شوند.
روش‌های تشخیص و اقدامات اولیه پزشکی
شرح حال و معاینه: پزشک سوال و معاینه پایه جهت یافتن علت اصلی بی‌حسی انجام می‌دهد.
آزمایش خون و ویتامین‌ها: قند و B12 برای رد دیابت و کمبود بررسی می‌شوند.
نوار عصب و عضله: EMG-NCV شدت و محل آسیب عصبی را دقیق مشخص می‌کند.
تصویربرداری (MRI/CT): در آسیب یا فشار مشکوک MRI یا سی‌تی‌اسکن تجویز می‌شود.
درمان علامتی و ارجاع: تا جواب نهایی استراحت و دارو داده و به متخصص ارجاع می‌شود.
روش‌های درمان بی حسی پا
تغییر سبک نشستن: وضعیت بدن را اصلاح کنید و با صندلی مناسب و راه رفتن دوره‌ای فشار عصب و اختلال خونرسانی پا را کاهش دهید.
فیزیوتراپی و ورزش درمانی: تمرینات کششی و تقویتی مخصوص کمر و پا باعث کاهش فشار روی عصب سیاتیک و بهبود حس پا می‌شود. این حرکات را زیر نظر فیزیوتراپیست انجام دهید.
کایروپراکتیک برای سیاتیک: درمان دستی با اصلاح مهره‌ها توسط متخصص کایروپراکتیک، فشار روی عصب سیاتیک را کاهش داده و بی‌حسی پا را به طور قابل توجهی کم می‌کند مخصوصا اگر منشا مشکل کمر باشد. درمان سیاتیک با کایروپراکتیک زیر نظر دکتر مهدی براتی مهوار برای خیلی از بیماران که دچار بی‌حسی پا یا درد عصب سیاتیک در نشستن می‌شوند به عنوان یک راهکار ایمن و غیرتهاجمی توصیه می‌شود. این تکنیک زمانی بهترین نتیجه را می‌دهد که به صورت ترکیبی با تمرینات فیزیوتراپی و اصلاح سبک زندگی انجام شود.
مصرف داروهای ضدالتهاب: داروهای مسکن و ضدالتهاب مثل ایبوپروفن، التهاب عصبی را کم کرده و درد و بی‌حسی پا را برای مدت کوتاه کاهش می‌دهند ولی باید زیر نظر پزشک مصرف شوند.
جراحی دیسک یا رفع فشار عصب: اگر ضعف یا بی‌حسی شدید و دائمی شد و با درمان‌های دیگر بهتر نشد، جراحی توسط متخصص ستون فقرات آخرین راه حل است.
بهترین راه‌های پیشگیری و مراقبت
اصلاح شیوه نشستن: هر نیم ساعت جا عوض کنید و با صندلی استاندارد کار کنید تا از فشار بر پا جلوگیری شود.
کنترل وزن: با حفظ وزن سالم، ریسک آسیب اعصاب پا و کمر را به حداقل برسانید.
حرکات کششی روزانه: تمرینات کششی ملایم برای کمر و پاها انجام دهید تا عضلات و اعصاب تقویت شوند.
پرهیز از نشستن طولانی با پاهای خم: پاها را آزاد و صاف نگه دارید تا عصب‌ها تحت فشار نباشند.
مصرف کافی ویتامین B12: ویتامین B12 کافی دریافت کنید تا سلامت اعصاب حفظ شود.
کنترل بیماری‌های زمینه‌ای: دیابت و فشار خون را با آزمایش‌های دوره‌ای زیر نظر بگیرید تا آسیب عصبی ایجاد نشود.
توصیه پایانی
بی‌حسی پا در نشستن یک هشدار جدی از بدن است و می‌تواند نشانه فشار به عصب سیاتیک دیسک کمر اختلال خونرسانی دیابت یا کمبود ویتامین باشد اگر همراه با درد تورم یا ضعف باشد باید سریع معاینه شوید وگرنه خطر آسیب عصبی دائمی و اختلال در حرکت وجود دارد. تشخیص دقیق با معاینه و آزمایش و MRI انجام می‌شود. درمان با اصلاح نشستن ورزش فیزیوتراپی درمان دستی کایروپراکتیک دارو یا در موارد شدید جراحی و پیشگیری هم با تغییر سبک زندگی وزن سالم حرکات کششی تغذیه مناسب و کنترل بیماری‌ها ممکن است. بی‌حسی پا را جدی بگیرید تا عوارض و هزینه‌های بعدی پیشگیری شود.