به گزارش خبرگزاری مهر، نازی ملایری روانشناس و مشاور خانواده افسردگی فصلی را سندرمی دانست که با ورود به فصول کم نور بویژه پاییز و زمستان در بخشی از جامعه ظاهر می شود و تاکید کرد: زمانی می توان گفت فردی دچار افسردگی فصلی شده است که علائم افسردگی در هر روز حداقل دو سال متوالی با کاهش عملکرد روزانه تکرار شود.
وی افزود: افسردگی فصلی با کاهش نور خورشید، افزایش ترشح ملاتونین و کاهش ترشح سروتونین در بدن تشدید می شود. این تغییرات باعث اختلال در ریتم شبانه روزی، کاهش تمرکز، کاهش انرژی و بی حوصلگی می شود. اما این تنها عامل نیست، بلکه سبک زندگی، کم تحرکی، انزوای اجتماعی و حتی فضای مجازی نقش مهمی در تشدید این وضعیت دارد.
این کارشناس در پاسخ به سوالی مبنی بر مرز تشخیص افسردگی با خستگی و بی حالی روزانه اذعان داشت: افسردگی فقط یک حالت زودگذر یا یک واکنش عاطفی به موقعیت نیست؛ بلکه یک عکس العمل احساسی به موقعیت است. بلکه یک سندرم چند وجهی است که شامل مجموعه ای از علائم جسمی و روانی است. برخی تصور می کنند؛ آنها افسرده هستند زیرا اشتها ندارند یا بی حوصله هستند یا از معاشرت اجتناب می کنند. در حالی که برخی از افراد دیگر که واقعاً افسرده هستند ممکن است به نظر پرانرژی و اجتماعی باشند. معمولاً خود را غرق در کار می کنند تا با ناراحتی درونی مواجه نشوند.
ملایری با اشاره به آمارهای جهانی تاکید کرد: زنان چهار تا پنج برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به افسردگی فصلی هستند. وی علت احتمالی این تفاوت را نوسانات هورمونی و عوامل ژنتیکی دانست، البته خاطرنشان کرد: هنوز دلیل علمی قطعی برای این تفاوت کشف نشده است.
وی درباره شباهت علائم افسردگی فصلی با علائم سندرم پیش از قاعدگی توضیح داد: این دو گروه از علائم در مواردی شبیه هم هستند اما باید با انجام تست های روانشناسی و ارزیابی دقیق آنها را از یکدیگر تشخیص داد. بی خوابی مداوم، پرخوری عصبی، تحریک پذیری شدید، اضطراب زیاد و ناتوانی در حضور در اجتماعات از جمله علائم قابل تشخیص هستند.
این روانشناس و مشاور خانواده با اشاره به تجربه کشورهای شمالی مانند سوئد که در بیشتر روزهای سال نور خورشید کمتری دارند، گفت: در چنین کشورهایی میزان افسردگی فصلی بیشتر است. عدم دریافت کافی ویتامین D و کاهش ترشح سروتونین باعث افت شدید خلق و خو و افزایش میل به گوشه گیری می شود.
وی تفاوت افسردگی فصلی و افسردگی مزمن را در طول مدت علائم دانست و افزود: در افسردگی فصلی علائم محدود به ماه های خاصی از سال است و معمولا با شروع بهار کمتر می شود. در حالی که افسردگی مزمن دوره طولانی مدت دارد و درمان آن پیچیده تر است.
ملایری با تاکید بر امکان درمان قطعی افسردگی فصلی ادامه داد: اولین قدم تشخیص صحیح از طریق تست های روانشناسی است. البته تست های آزمایشگاهی نیز برای بررسی سطح ویتامین D، امگا 3 و سایر شاخص های فیزیکی مفید است، اما تشخیص نهایی باید توسط روان درمانگر انجام شود.
این روانشناس و مشاور خانواده اضافه کرد: درمان افسردگی یک فرآیند دو طرفه است. حدود 40 درصد آن به درمانگر و 60 درصد به اراده و همکاری خود فرد بستگی دارد. اگر بیمار داروهای تجویز شده را به طور منظم مصرف کند، در فعالیت های اجتماعی و گروهی شرکت کند، ورزش هوازی انجام دهد و خود را در معرض نور طبیعی خورشید قرار دهد، نتیجه درمان بسیار سریعتر به دست می آید.
وی راهکارهای موثر برای پیشگیری از افسردگی فصلی را داشتن سبک زندگی فعال، ورزش منظم، پیاده روی در هوای آزاد، قرار گرفتن روزانه در معرض آفتاب، موسیقی درمانی، مطالعه کتاب، حفظ ارتباطات اجتماعی و مراجعه دوره ای به مشاور دانست. وی تاکید کرد: تنها بودن مهم ترین عامل تشدید افسردگی است و صحبت با درمانگر می تواند 70 تا 80 درصد بار روانی فرد را کاهش دهد.
این روانشناس و مشاور خانواده همچنین در بخشی دیگر از این برنامه درباره تاثیر فضای مجازی بر سلامت روان گفت: دیدن تصاویر شاد و باشکوه از زندگی دیگران در شبکه های اجتماعی باعث مقایسه و کاهش عزت نفس در افراد می شود، واقعیت این است که بسیاری از این تصاویر نمایشی هستند و با زندگی واقعی متفاوت هستند، هرکسی که این موضوع را نداند به تدریج احساس شکست می کند.
به گفته ملایری، در چنین شرایطی لازم است مردم در استفاده از فضای مجازی با هوشیاری و هوشیاری رفتار کنند و بدانند که آرمان های بصری آفرینش ذهن تولیدکنندگان محتواست نه واقعیت زندگی روزمره.
این روانشناس و مشاور خانواده در گفتگو با رادیو گفتگو خاطرنشان کرد: اگرچه علائم افسردگی در افراد مختلف ممکن است متفاوت باشد، اما هر فردی باید نسبت به علائم جسمی و روحی خود حساس باشد. اگر این علائم برای چند هفته ادامه یابد، مراجعه به روانشناس یا درمانگر ضروری است. خوشبختانه، افسردگی فصلی کاملاً قابل درمان است، اما به شرطی که فرد بخواهد و در واقع اقداماتی را برای تغییر انجام دهد.
