افزایش 3 تا 5 برابری خودکشی در جامعه پزشکی چه عواملی باعث می شود پزشکان دست به خودکشی بزنند؟/ «هجرت پزشکان نوعی خودکشی است»

حمیدرضا 2024-06-07

0 0 خواندن این مطلب 4 دقیقه زمان میبرد

به گزارش خبرآنلاین، روند خودکشی در میان اعضای جامعه پزشکی این روزها بیشتر به یک اپیدمی شباهت دارد و متاسفانه حداقل هر چند ماه یکبار خبر غم انگیز خودکشی یکی از کادر پزشکی را می شنویم. پدیدهخودکشی پزشکانحدود پنج سال پیش با عناوین مختلفی مانند “مرگ ناگهانی” فلان پزشک شروع به انتشار کرد سال 1398 جسورتر شد از آن تاریخ تا به امروز، جامعه پزشکی دو موج مختلف خودکشی را پشت سر گذاشته است که موج دوم آن در سه سال گذشته اتفاق افتاد و طی آن 13 نفر از اهالی دست به خودکشی زدند. این تجربه دردناک، در دسامبر 1402، آن هم با خودکشی سه نفر ساکن در عرض یک هفته دوباره تکرار شد.

متاسفانه در ابتدای سال جاری زنجیره خودکشی کادر پزشکی با فوت یک پزشک جوان به نام قسمت پرستوکاردیولوژیست قلب در بیمارستان دلفان از سر گرفته شد. یک ماه پس از این حادثه، جامعه پزشکی با دو خودکشی دیگر مواجه شد. اولی فوت کرد خانم دکتر سمیرا السعیدیدانشیار روماتولوژی و عضو مرکز تحقیقات روماتولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران، اوایل اردیبهشت ماه بود و دومین موردی که یک هفته بعد اتفاق افتاد، خودکشی دکتر زهرا ملکی، پزشک جاسک بود.

خودکشی در جامعه پزشکی، دومینویی بی پایان

بر اساس بررسی های انجام شده، میزان خودکشی در جامعه پزشکی 3.1 است 5 برابر شده است. هادی یزدانیدکتر و دکترای حرفه پزشکی، خودکشی در جامعه پزشکی را با دومینو مقایسه می کند و معتقد است که دو مورد اخیر نیز متاثر از ماجرای خودکشی پرستوبختی است. وی در آخرین گفت و گوی خود با خبرآنلاین گفت: اگرچه در دو خودکشی اخیر به وضوح می توان احساس درماندگی، ناامیدی و یأس مطلق متاثر از این حادثه را دید، اما شواهد نشان می دهد. مرگ پرستو آغاز یک زنجیر است و می تواند منشا خودکشی های دیگر باشد. پدیده «خودکشی پزشکان» با پرونده دکتر بخشی آغاز نشد و در گذشته بارها شاهد این اتفاق تلخ بودیم، اما در این مورد استثنایی، بحث نقص سیستماتیک در وزارت بهداشت و قوانین موجود، از جمله به عنوان قانون طرح، نحوه توزیع نیروها، کمیسیون پرونده ها به ویژه دخالت نیروهای بومی در کار پزشک طرح و غیره آنقدر برجسته است که جای توجه بیشتری دارد».

مشکلات بی شماری که پزشکان را به سمت خودکشی سوق می دهد

ساعات کاری طاقت فرسا، شرایط تحقیرآمیز، عدم حمایت و روابط پادگانی بین اساتید و رزیدنت ها. مشکلات مهم این همان زمینه ای است که به طرق مختلف منجر به خودکشی های سریالی می شود و ماهیت این ماجرا برای جامعه پزشکی خطرناک است.

محمدرضا صبریمتخصص قلب کودکان و استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اخیرا در گفت و گو با خبرآنلاین گفت:برخی از رشته های پزشکی اغلب تا 15 شب در ماه کشیک هستنداز این رو چندین بار از سوی این وزارتخانه اعلام شد که حداکثر تعداد نگهبانان مقیم در طول ماه نباید بیش از 12 شب باشد. اما عموماً در برخی موارد از دستیاران کار بیشتری می گیرند و حتی روز بعد آنها را مرخص نمی کنند.» این مورد بار روانی مضاعفی را به فرد تحمیل می کند و با سلب آسایش و امنیت روانیممکن است باعث کاهش بهره وری و حتی بروز خطاهای پزشکی شود.

نازنین رحیم نژادیک متخصص چشم در گفتگو با خبرآنلاین با اشاره به مشکلات دیگر اعضای جامعه پزشکی گفت: بر اساس قوانین جدید، دستیار پزشک یا متخصص برنامه ریزی مجاز به تمرین در خارج از منطقه تعیین شده خود نیستند. در واقع او در این مرحله یک «دانشجو» محسوب می شود، اما وظایف سنگینی بر عهده دارد حقوق او لیاقت آنقدرها را ندارد. چنین قانونی در هیچ جای دنیا پذیرفته نیست; اینکه شخص نه می تواند در جای دیگری کار کند و نه در محل فعلی خود «شاغل» محسوب می شود. او با حجم سرسام آور فشار کاری و مسئولیت های فراوانی که دارد، تنها عنوان «دانشجو» را یدک می کشد.

شرایط نامناسب اجتماعی یکی دیگر از اهرم های فشار بر اعضای کادر درمان است. علاوه بر فشارهای مالی و عدم آرامش روحی در شرایط سخت کاری و شیفت های طولانی، روابط و شرایط اجتماعی در برخی موارد منجر به پرخاشگری و واکنش های عاطفی جبران ناپذیری می شود. با جدا شدن پرستو، قربانی این قضیه شد. به گفته هادی یزدانی، «پرستو بخشی نمادین از قربانیان این حادثه است ظلم و تحقیر سیستماتیک است. اگرچه او در زندگی خود با ضربه روحی مرگ پدر و مادرش مواجه شد، اما می‌توانست از این تاریکی نجات پیدا کند، اما می‌توانست کاری کرد تا امید به زندگی او به صفر نرسد. با استفاده از ظرفیت‌ها و بسترهای قانونی موجود از جمله کمیسیون پرونده‌های خاص در دوره طرح، می‌توان با او مهربان‌تر رفتار کرد.»

مهاجرت؛ سودا جاری و ساری در جامعه پزشکی

حجم کار زیاد، مسئولیت های زیاد، نداشتن حقوق مناسب و نبود امنیت شغلی مجموعه عواملی هستند که ممکن است انگیزه ادامه فعالیت را از اعضای کادر درمان سلب کنند. طبیعی است که مردم در این شرایط به فکر مهاجرت باشند. بر اساس آمار تایید شده توسط رصدخانه مهاجرت، 74 درصد پزشکان و پرستاران تا تابستان 1401 خواهان مهاجرت از کشور بودند.. مانند ۴ هزار دکتر پارسال از ایران مهاجرت کرد. این میزان به قدری قابل توجه است که در آخرین گزارش سازمان بهداشت جهانی به این موضوع اشاره شده است که با وجود ایران ۸ هزار جراحان ایرانی در آمریکا در بین پزشکان با ملیت های مختلف رتبه هفتم را دارند.

امروزه با جمعیت عظیمی از پزشکان مواجه هستیم که شغل خود را تغییر می دهند و طبابت نمی کنند. از سوی دیگر، پزشکانی هستند که مهاجرت را ترجیح می دهند. این مهاجرت اجباری نیز نوعی مرگ خودخواسته است.

بیشتر بخوانید: