از جمله مهم ترین بخش ها در طراحی و ساخت آزمایشگاه ها، سکو بندی و میز بندی آزمایشگاه می باشد که باید بر اساس قوانین و ضوابط ایمنی انجام شود. در این راستا نیز استاندارد سکوبندی آزمایشگاهی وجود دارد که طراحی محیط آزمایشگاه بر اساس این استانداردها انجام می شود. به صورت کلی استاندارد سکو بندی یا میز بندی آزمایشگاهی، سبب ارتقا سطح علمی کار آزمایشگاه ها خواهد شد و به همین دلیل است که از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد.
از جمله اهداف بسیار مهم طراحی و سکوبندی آزمایشگاهی، افزایش راحتی کارکنان و پرسنل آزمایشگاه ها و بهبود تحقیقات می باشد و بعلاوه یک سکو بندی مناسب و درست، حتی در کاهش خطاهای آزمایشگاهی موثر است. در این مطلب نیز قصد داریم تا به بررسی استاندارد سکوبندی آزمایشگاهی بپردازیم.
استاندارد های کلی سکو بندی آزمایشگاهی:
همان گونه که اشاره کرده ایم، یکی از مهم ترین بخش ها در طراحی و ساخت آزمایشگاه ها، سکو بندی و میزبندی آزمایشگاه ها می باشد. طراحان برای طراحی این گونه محیط ها از استاندارد سکو بندی آزمایشگاهی بهره می برند که می تواند سبب بهبود ایمنی و کاهش خطاهای آزمایشگاهی شود. از جمله استانداردهای کلی سکو بندی آزمایشگاهی به شرح زیر است:
- تمامی بخش های آزمایشگاه ها از جمله كف، ديوار و سقف آزمايشگاه باید از متریال قابل شستشو طراحی و ساخته شود.
- بخش های مختلف آزمایشگاهی باید قابل ضد عفونی نیز باشند و در برابر مواد شیمیایی نیز مقاومت بالایی داشته باشند.
- درب های به کار رفته در محیط های آزمایشگاه لازم است تا سطوحی کاملا صاف؛ غیر جاذب برخوردار بوده و همچنین قابل شستشو و ضد عفونی نیز باشند.
- میز بندی اهمیت بسیاری دارد و میزهای کار باید از وسعت مناسب برخوردار بوده و به امکانات و تجهیزات ویژه ای از جمله شیر خلاء، شیر گاز، شیر هوا، شیر آب سرد و گرم، فاضلاب و پريز برق ايمن مجهز شوند.
- سطوح میز های آزمایشگاهی در استاندارد سکو بندی آزمایشگاهی اهمیت دارد و باید کاملا صاف و یک پارچه بوده و از متریال قابل شستشو ساخته شده باشند.
- اتاق ها و محل كار در آزمایشگاه ها، بايد حداقل 3 متر از كف تا سقف ارتفاع داشته باشند
- فضاي مفید در محیط های کار آزمایشگاهی بايد براي هر نفر از 12 متر مکعب كمتر نباشد.
- نصب تجهیزات و يا قرار دادن اشیاء در آزمایشگاه ها نبايد هیچ گونه مزاحمتي براي عبور و مرور و فعالیت پرسنل آزمایشگاه ایجاد کند.
- در اطراف هر دستگاه بايد فضاي كافي براي انجام آزمايش و نظافت وجود داشته باشد.
- جنس لوله هاي فاضلاب آزمايشگاهي بايد از نوع مقاوم در برابر اسیدها و بازها باشند.
- براي هر اتاق دو درب خروجي تعبیه شود و همچنین درب ها باید به سمت بیرون باز شوند و بدون منفذ باشند.
بخش های مختلف سکو بندی در آزمایشگاه ها:
سکو بندی در آزمایشگاه ها شامل یک سری اجزای بسیار مختلف است که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:
1) سکو ها یا رویه کار
- بخش فوقانی سکوبندی آزمایشگاهی محسوب می شود که از آن برای سطح اصلی آزمایش ها و انجام آن ها استفاده خواهد شد.
- سکوها و یا میزهای آزمایشگاهی باید از متریال مناسب طراحی و ساخته شوند.
- سکو یا رویه کار به شکل مستقیم با مواد شیمیایی و اسیدی و سایر تجهیزات آزمایشگاهی در تماس است
- این بخش حتی با رطوبت نیز در تماس می باشد.
- سکوها باید از مقاومت بسیار بالایی برخوردار باشند و همچنین از سطحی صاف و بدون هیچ گونه تخلخل برخوردار بوده و به راحتی قابل تمیز کاری و ضد عفونی کردن نیز باشند.
- مواد رایجی که برای ساخت رویه کار مورد استفاده قرار می گیرند شامل اپوکسی رزین، فنولیک، سنگ مصنوعی و استیل ضد زنگ است.
- انتخاب نوع ماده برای سکوها و میزها به عوامل متفاوتی مانند نوع آزمایش ها، میزان حرارت و مواد شیمیایی مورد استفاده و بودجه بستگی خواهد داشت.
2) فریم یا اسکلت سکوها
- فریم ها بخش اصلی سکوهای آزمایشگاهی هستند.
- بخش های دیگر میزها یا سکو ها مانند رویه کار، کابینت ها و کشوها به فریم متصل می شود.
- متریال ساخت فریم معمولا فولاد ضد زنگ یا آلومینیوم است و از استحکام بسیار بالایی در برابر تغییر شکل و مواد شیمیایی برخوردار می باشد.
- طراحی فریم سکو بندی یا میز بندی آزمایشگاهی به شکلی انجام می شود که امکان نصب آسان و ایمن تمامی اجزای میز آزمایشگاهی را فراهم خواهد کرد.
- فریم باید به صورتی طراحی گردد که بتوان آن را به راحتی به دیوار یا کف آزمایشگاه متصل کرد.
- انتخاب نوع و متریال ساخت فریم نیز به عوامل متعددی مانند ابعاد میز، نوع بار گذاری و محیط آزمایشگاه بستگی دارد.
3) کابینت ها
- از کابینت های مخصوص آزمایشگاهی برای نگهداری مواد شیمیایی آزمایشگاهی، تجهیزات، ظروف و سایر وسایل آزمایشگاهی استفاده می شود.
- کابینت های آزمایشگاهی در انواع مختلفی از جمله کابینت های دیواری، زمینی، زیر سینک و کابینت های مخصوص نگهداری مواد شیمیایی طراحی و تولید خواهند شد.
- ساخت و طراحی کابینت های آزمایشگاهی به شکلی است که علاوه بر ایجاد فضایی برای نگهداری وسایل، به حفظ ایمنی و نظم در آزمایشگاه نیز کمک شایانی می نماید.
- کابینت ها معمولاً از جنس فولاد ضد زنگ یا مواد کامپوزیتی مقاوم در برابر مواد شیمیایی طراحی و ساخته می شوند.
- کابینت ها دارای قفسه ها، کشوها یا محفظه هایی برای نگهداری انواع مختلف وسایل هستند.
4) سینک های مخصوص آزمایشگاهی:
- در استاندارد سکو بندی آزمایشگاهی وجود سینک های مناسب یک ضرورت محسوب می شود.
- از سینک ها در آزمایشگاه ها برای تمیز کردن و شستشو ظروف، تجهیزات و دفع ایمن مواد زائد مایع استفاده خواهد شد.
- بر اساس استاندارد سکو بندی یا میز بندی، متریال ساخت این سینک ها نیز باید از استیل ضد زنگ یا رزین اپوکسی باشد تا در برابر حرارت و خوردگی از خود مقاومت کافی نشان دهند
- سینک های آزمایشگاهی در اندازه ها و طرح های مختلفی طراحی و تولید خواهند شد و با توجه به نیاز آزمایشگاه انتخاب می گردند.
5) شیر آلات در آزمایشگاه ها
- این تجهیزات در استاندارد سکو بندی آزمایشگاهی، برای کنترل جریان آب، مواد شیمیایی و گاز مورد استفاده قرار می گیرند.
- شیرآلات نیز مانند سینک ها باید از متریال مقاوم مانند استیل ضد زنگ طراحی و ساخته شوند و با خوردگی مواجه نگردند.
- بر اساس استانداردها، شیر آلات نیز از طراحی خاص و منحصر به فردی برخوردار بوده که امکان کنترل دقیق جریان سیالات را فراهم می نماید.
- انواع شیر آلات مورد استفاده در محیط های آزمایشگاهی شامل شیرهای یک طرفه، دو طرفه، شیر آب آزمایشگاهی، شیر گاز و شیرهای خلا می باشند.
- هر کدام از انواع شیر آلات آزمایشگاهی باید بر اساس به نوع آزمایش و سیال مورد استفاده انتخاب شوند.
6) تاسیسات برقی و مکانیکی در آزمایشگاه ها:
- بر اساس استاندارد ها تاسیسات برقی شامل مجموعه ای از پریزها، کلیدها و سیم کشی های مختلف است و تاسیسات مکانیکی شامل سیستم های آبرسانی، گاز رسانی و تخلیه فاضلاب می باشد.
- از تاسیسات برقی بر اساس استاندارد سکو بندی آزمایشگاهی برای تامین برق تجهیزات آزمایشگاهی مانند دستگاه ها،هود آزمایشگاهی و روشنایی استفاده می کنند.
- از تاسیسات مکانیکی بر اساس استانداردها برای تامین آب مورد نیاز آزمایش ها، تأمین گازهای مورد نیاز تجهیزات و دفع ایمن مواد زائد مایع استفاده خواهند کرد.
- تمامی تاسیسات برقی در آزمایشگاه ها باید با توجه به استاندارد های ایمنی و با استفاده از تجهیزات مقاوم در برابر مواد شیمیایی و رطوبت طراحی و اجرا شوند تا از بروز حوادث جلوگیری گردد.
- تاسیسات مکانیکی در آزمایشگاه ها باید به گونه ای طراحی شوند که از نشتی و آلودگی جلوگیری کنند
- معمولا تاسیسات مکانیکی بر اساس استاندارد سکوبندی آزمایشگاهی از جنس مواد مقاوم در برابر خوردگی مانند استیل ضد زنگ یا PVC طراحی و ساخته می شوند.
7) تجهیزات جانبی:
- تجهیزات جانبی شامل میزهای ترازو، قفسه های نگهداری مواد شیمیایی، صندلی های آزمایشگاهی و سایر تجهیزات جانبی است
- استفاده از تجهیزات جانبی نیز بر اساس استاندارد سکو بندی آزمایشگاهی اهمیت بسزایی دارد و می تواند به بهبود عملکرد آزمایشگاه کمک خواهد کرد.
سخن پایانی:
در این مطلب سعی کردیم تا به بررسی استاندارد سکو بندی آزمایشگاهی بپردازیم و اطلاعاتی را در این خصوص در اختیار شما قرار دهیم. بنابراین برای کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت تک نوع خاورمیانه مراجعه کرده و با کارشناسان در این خصوص مشورت فرمایید.
