به گزارش گروه سلامت و درمان خبرگزاری سلامت (تابنا)، «زخم سیاه» بیماری ناشی از باکتری به نام «آنتراسیس باسیلوس» است، این باکتری باعث ایجاد «اسپور» می شود. اسپورها باکتری هایی هستند که در یک پوسته محافظ قرار دارند و می توانند برای مدت طولانی در خاک زندگی کنند. اگر این باکتری وارد بدن شود، فرد مبتلا به سیاه زخم می شود. به طور طبیعی این باکتری ها در خاک وجود دارند و می توانند سال ها غیر فعال بمانند تا زمانی که میزبان مورد نظر خود را پیدا کنند و از طریق آن وارد بدن میزبان شوند.
بیشتر اوقات افرادی که گوشت خام می خورند یا با حیوانات آلوده در تماس هستند به این بیماری مبتلا می شوند.
روش های انتقال سیاه زخم
پوست: از طریق تماس و دستکاری مواد حیوانی آلوده (پشم، پوست، گوشت، پودر استخوان خام و غیره) منقبض می شود. میکروب از طریق خراش های کوچک روی پوست وارد بدن انسان می شود.
تنفسی: انتقال استنشاق توسط گرد و غبار آلوده به ندرت دیده می شود (در کارخانه های پشمی و کارخانه های شستشو).
دستگاه گوارش: انتقال خوراکی از طریق گوشت خام یا نیم پز، شیر خام و غیره امکان پذیر است. انتقال از فرد به فرد بسیار نادر است.
علائم سیاه زخم
در نوع پوست (شایع ترین شکل) شروع عفونت شبیه نیش حشره همراه با خارش و تورم پوست است. اما در عرض یک تا دو روز به جراحات تاول مانند و سپس به زخمی بدون درد به قطر حدود یک تا سه سانتی متر و با نکروز سیاه در مرکز زخم تبدیل می شود. ایجاد اسکار پس از بهبودی معمول است. مرگ و میر پوستی در صورت عدم درمان حدود 20 درصد است.
سیاه زخم تنفسی ممکن است علائمی شبیه آنفولانزا داشته باشد. سیاه زخم گوارشی نیز 3 تا 5 روز پس از مصرف گوشت خام یا نیم پز یا شیر خام دیگر با درد شکم، تهوع، استفراغ، تب و اسهال شروع می شود.
راه تشخیص سیاه زخم چیست؟
آزمایش خون روشی برای تشخیص آزمایشگاهی بیماری است. تشخیص با نمونه برداری از ضایعات پوستی و مایعات آلوده بدن امکان پذیر است.
آخرین وضعیت بیماری سیاه زخم در کشور
دکتر محبوبه خاتون قنبری; کارشناس گروه بیماری های دام به انسان درباره آخرین وضعیت سیاه زخم در کشور گفت: در سال های اخیر به دلیل واکسیناسیون دام توسط سازمان دامپزشکی تعداد این بیماری کاهش یافته و کمتر از 2000 نفر به این بیماری مبتلا شده اند. این بیماری در سال . بیشتر این افراد کسانی بودند که با دام سر و کار داشتند و ساکنان شهرها کمتر به این بیماری مبتلا شدند.
وی افزود: در سال 1402 بیشترین موارد ابتلا از استان های اصفهان، آذربایجان غربی، چهار محال، بختیاری و کرمانشاه گزارش شده است.
قنبری ادامه داد: بیشترین موارد گزارش شده در اواخر بهار و تابستان بوده است. با توجه به اینکه این بیماری بیشتر در رابطه با کار بروز می کند، شیوع آن در کودکان کمتر از بزرگسالان است. بیشترین تعداد در مردان و بیشترین موارد ابتلا در دامداران و کشاورزان و زنان خانه دار مشاهده شد.
آیا سیاه زخم قابل درمان است؟
استفاده و شروع سریع درمان با آنتی بیوتیک هایی مانند پنی سیلین، داکسی سایکلین و سیپروفلوکساسین مفید است. در سیاه زخم تنفسی، پس از ظهور علائم بیماری، درمان تقریباً بی اثر است.
راه پیشگیری از سیاه زخم چیست؟
مصرف آنتی بیوتیک در پیشگیری از بیماری موثر است. در ایران از این واکسن فقط برای دام استفاده می شود. اگر لباس ها و وسایل آلوده به سیاه زخم باشند، باید سوزانده شوند. بهترین راه پیشگیری رعایت استانداردهای بهداشت فردی در برخورد با محصولات حیوانی مانند پشم، پوست و استخوان است.
