خوددرمانی و استفاده از مسکن ها؛ عادت خطرناک ایرانیان – خبرگزاری مهر اخبار ایران و جهان

به گزارش خبرگزاری مهر، سید هادی احمدی عضو هیات مدیره سازمان نظام پزشکی و انجمن داروسازان ایران با تاکید بر تغییر نگاه جامعه به دارو و درد، گفت: درد یک بیماری نیست، بلکه نشانه یک بیماری است. این احساس یکی از سیستم های دفاعی طبیعی بدن است که به ما هشدار می دهد که مشکلی در بدن وجود دارد و برای درمان آن باید به سراغ منبع مشکل برویم.

احمدی تصریح کرد: در بسیاری از موارد افراد با مشاهده سردرد، کمردرد یا دندان درد سریعاً به مسکن مراجعه می کنند، در حالی که مسکن ها به طور موقت درد را تسکین می دهند و هیچ تاثیری بر عامل اصلی بیماری ندارند. استفاده طولانی مدت از مسکن ها نه تنها درمانی است، بلکه می تواند مسیر درمان را تغییر داده و در برخی موارد بیماری را پنهان کند.

وی با اشاره به اینکه بیشتر مسکن ها بدون نسخه در داروخانه ها (داروهای OTC) موجود است، گفت: داروهایی مانند استامینوفن، ایبوپروفن، ژلوفن، دیفن هیدرامین از جمله داروهای پرمصرف هستند که متاسفانه در بسیاری از خانه ها بدون تجویز پزشک مصرف می شود. در حالی که هر دارویی در صورت مصرف مداوم می تواند عوارض خطرناکی داشته باشد.

این داروساز تاکید کرد: در کشورهای پیشرفته دریافت دارو حتی داروهای ساده منوط به معاینه دقیق و تجویز پزشک است. از سوی دیگر، سهولت دسترسی به دارو در ایران باعث شده تا داروخانه ها به جای مراکز بهداشتی، به نوعی داروخانه تبدیل شوند. هر داروخانه ای در دنیا باید با حضور داروساز فعال باشد تا ضمن ارائه مشاوره از مصرف نادرست یا بیش از حد داروها جلوگیری شود.

احمدی مصرف همزمان چند مسکن را یکی از معضلات رایج در جامعه دانست و هشدار داد: هرگز نباید چند مسکن را همزمان مصرف کرد. این نه تنها شدت تسکین را افزایش نمی دهد، بلکه به سیستم گوارش، کبد و کلیه آسیب جدی وارد می کند. گاهی اوقات بیماران فکر می‌کنند که مصرف چند دارو باعث بهبودی سریع‌تر آنها می‌شود، در حالی که این امر عوارض جانبی خطرناک‌تری نسبت به خود درد دارد.

وی درباره منشا اثر مسکن ها توضیح داد: هیچ دارویی وجود ندارد که بتواند دقیقاً روی نقطه خاصی از بدن اثر بگذارد. مسکن ها به صورت پراکنده در بدن عمل می کنند و این باعث می شود عوارض جانبی آنها در سایر اندام ها مانند کلیه و کبد ظاهر شود.

به گفته وی، توسعه داروهای نقطه ای و هوشمند یکی از اهداف داروسازی مدرن است، اما هنوز تا رسیدن به آن مرحله فاصله داریم و قبل از استفاده از داروهای شیمیایی بهتر است از روش های طبیعی مانند دمنوش و گیاهان دارویی استفاده شود، زیرا این مواد معمولاً عوارض کمتری دارند.

وی یادآور شد: «گل گاوزبان» و سایر دمنوش های تسکین دهنده می تواند در بسیاری از موارد به عنوان یک مسکن طبیعی موثر باشد. استفاده از داروهای گیاهی نیز باید با آگاهی کامل از مواد تشکیل دهنده آنها و زیر نظر پزشک یا داروساز انجام شود.

احمدی با انتقاد از عملکرد برخی داروسازان گفت: فروش داروهای صنعتی یا شبه دارویی در آتاری تخلف محسوب می شود. داروخانه ها فقط مجاز به فروش گیاهان خام با اطلاعات دقیق هستند و نباید محصولات بسته بندی شده صنعتی را بفروشند. چنین محصولاتی باید فقط در داروخانه ها و تحت نظارت متخصصان مربوطه در دسترس عموم قرار گیرد.

وی بیان کرد: بیشتر مسکن ها را باید بعد از غذا یا با معده پر مصرف کرد زیرا در غیر این صورت ممکن است به دیواره معده آسیب بزند. توصیه ما همیشه این است که بدون مشورت با داروساز دارو مصرف نکنید.

احمدی درباره تفاوت مصرف دارو در سنین مختلف نیز اظهار کرد: مسکن ها برای کودکان، بزرگسالان و سالمندان کاملا متفاوت است. در کودکان معمولاً از شربت های کم دوز مانند ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده می شود، در حالی که اشکال قرص یا کپسول در بزرگسالان بیشتر است. تفاوت در دوز، سن، وزن و وضعیت جسمانی بیمار همیشه باید در نظر گرفته شود.

این عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان ایران با اشاره به جایگاه داروسازان در نظام سلامت تصریح کرد: داروخانه ها پایگاه های بهداشت عمومی هستند نه صرفاً محل فروش دارو. امروزه حدود 17000 داروخانه در سراسر کشور وجود دارد که هر کدام یک داروساز دارند. بیش از 35 هزار داروساز در کشور داریم که تعدادی از آنها به عنوان داروساز بالینی در دانشگاه ها و بیمارستان ها فعالیت می کنند.

احمدی با بیان اینکه هر داروساز در مشاوره دارویی نقش حیاتی دارد، خاطرنشان کرد: مراجعه به داروساز در داروخانه می تواند از بسیاری از خطاهای دارویی و مصرف نادرست دارو جلوگیری کند. همانطور که مراجعه به پزشک برای تشخیص ضروری است، مشورت با داروساز نیز بخشی از روند درمان محسوب می شود.