به گزارش خبرگزاری مهر، خلیل علی محمدزاده با اشاره به کاهش شاخص رشد سالانه جمعیت ایران به ۰.۶ تا ۰.۷ درصد از رشد شکاف بین استان ها خبر داد و گفت: استان های سیستان و بلوچستان و هرمزگان بیشترین رشد را دارند در حالی که استان هایی مانند لرستان و خراسان شمالی با رشد منفی یا نزدیک به صفر مواجه هستند.
رئیس اتاق فکر سلامت جمعیت و خانواده نسبت به نرخ باروری هشدار داد و گفت: نرخ کل باروری به ازای هر زن بین 1.6 تا 1.77 فرزند است و 23 استان کشور زیر حد جایگزینی قرار دارند.
وی همچنین بیان کرد: در حال حاضر 8 درصد جمعیت ایران 65 سال به بالا هستند و پیش بینی می شود سالمندی در سال 1450 به 20 تا 32 درصد افزایش یابد.
یکی از اعضای فرهنگستان علوم پزشکی کاهش بعد خانوار به میانگین 3.1 نفر را نشان از تغییر الگوهای خانوادگی و اجتماعی دانست و گفت: 77 درصد جمعیت در مناطق شهری زندگی می کنند. 17 درصد جمعیت کشور در تهران زندگی می کنند.
علی محمدزاده با تاکید بر سرعت بی سابقه سالمندی در ایران هشدار داد: ایران با کاهش نرخ باروری و افزایش امید به زندگی یکی از سریع ترین روند سالمندی را در جهان تجربه می کند. این امر فشار زیادی را بر سیستم های بهداشتی، درمانی و بازنشستگی وارد می کند.
وی چالش دیگر را کاهش جمعیت در سن کار عنوان کرد و گفت: کاهش نرخ رشد جمعیت و جمعیت در سن کار می تواند منجر به کمبود نیروی کار و کندی رشد اقتصادی شود.
رئیس اتاق فکر سلامت جمعیت و خانواده با اشاره به قانون حمایت از خانواده و جوانان گفت: به نظر می رسد مشکلات اقتصادی (از جمله بیکاری، تورم و هزینه های زندگی) و تغییر سبک زندگی تاثیر این سیاست ها را کاهش داده است.
علی محمدزاده تاکید کرد: نسل کنونی تنها بهای نرخ کاهش باروری در دهه های گذشته را نمی پردازد. هزینه های میانسالی خود را نیز پرداخت می کند. امروز جمعیت میانسال ایران باید همزمان بار مضاعف را به دوش بکشد.
وی در تشریح پیامدهای اقتصادی آن هشدار داد: افزایش سن باعث کاهش سرعت موتور محرک اقتصاد می شود. رشد جمعیت شاغل کند شده است و افراد مسن مالیات کمتری می پردازند. مطالعات نشان میدهد که افزایش جمعیت سالمندان تأثیر منفی قابلتوجهی بر رشد اقتصادی در بلندمدت دارد.
وی افزود: هزینه های نظام سلامت به دلیل بیماری های مزمن مرتبط با سالمندی به شدت افزایش می یابد. در عین حال بار مراقبت از سالمندی افزایش یافته و صندوق های بازنشستگی با کسری بودجه مواجه هستند.
علی محمدزاده همچنین نسبت به تعمیق شکاف اجتماعی هشدار داد و گفت: درآمد سالمندان پس از بازنشستگی معمولا ثابت و محدود است. تحقیقات نشان می دهد که نابرابری درآمدی با افزایش سن سرپرست خانوار افزایش می یابد. رشد جمعیت سالمند به خودی خود می تواند نیروی بالقوه ای برای افزایش نابرابری و گسترش فقر در کشور باشد.
رئیس اندیشکده سلامت جمعیت و خانواده به راهکارهای پیشنهادی پژوهشهای این حوزه اشاره کرد و گفت: افزایش بهرهوری نیروی کار از طریق سرمایهگذاری در آموزش و مهارتآموزی، اصلاح ساختاری نظام بازنشستگی و سلامت برای ایجاد نظامهای با ثبات مالی و افزایش مشارکت اقتصادی بهویژه با تسهیل ورود و ماندگاری بیشتر زنان در بازار کار از جمله اقدامات ضروری و ضروری است.
وی راهبرد اصلی معکوس کردن روند پیری را جوان سازی جمعیت دانست و سه محور کلیدی در این رابطه و چالش های پیش رو را تشریح کرد.
وی سیاستهای حمایتی و تشویقی مستقیم از جمله اجرای کامل قوانین موجود از جمله پرداخت سبد غذایی، گسترش پوشش بیمهای، مرخصی زایمان و تسهیلات مسکن را اقدامی مهم برشمرد، اما تصریح کرد: قانون مصوب سال 1400 به دلیل کمبود اعتبارات و اجرا نشدن کامل از جمله پرداخت ناکافی این دکتر و استاد دانشگاه، به عنوان راهکار دوم اقتصادی و معیشتی برشمرد. اشتغال، تامین مسکن ارزان قیمت، کنترل تورم و افزایش امنیت اقتصادی برای خانواده ها ضروری است.
وی افزود: در این مسیر با چالش های جدی از جمله مشکلات ساختاری اقتصاد، نرخ بالای بیکاری به ویژه در بین جوانان و فارغ التحصیلان و بی ثباتی اقتصادی که از موانع اصلی است، مواجه هستیم.
علی محمدزاده بر فرهنگ سازی و اصلاح سبک زندگی به عنوان محور سوم تاکید کرد و افزود: ترویج ازدواج آسان و به موقع، بازتعریف ارزش خانواده های پرجمعیت در رسانه ها، کاهش تجمل گرایی و کاهش فشار اجتماعی و روانی بر زوجین در این حوزه گنجانده شده است.
وی وضعیت فعلی را نامطلوب ارزیابی کرد و توضیح داد: میانگین سن ازدواج در تهران رو به افزایش است و به 32 سال رسیده است.
رئیس اندیشکده سلامت خانواده و جمعیت در جمع بندی سخنان خود، جوان سازی جمعیت در ایران را یک راهبرد بلندمدت معرفی کرد و گفت: موفقیت این راهبرد در گرو هماهنگی دقیق سیاست های جمعیتی و اصلاحات اقتصادی و ترویج سبک زندگی سالم است. در صورت تحقق، می تواند به موتور قدرتمندی برای اقتصاد و فرهنگ تبدیل شود، اما در غیر این صورت، بدون شک بر مشکلات فعلی و آینده خواهد افزود.
