از زندان تا زندگی؛ روایات امید در مراکز درمانی اچ آی وی – خبرگزاری مهر ایران و جهان

خبرگزاری مهر – گروه سلامت: در سال های اخیر، پیشرفت های چشمگیری در درمان HIV صورت گرفته است. این پیشرفت و دانش روزآمد در مورد اچ من او و اپیدمیولوژی عفونت آن به دلیل مشاوره HIV است. یعنی علم آنقدر پیشرفت کرده است که افراد می توانند با این بیماری زندگی کنند و با ظهور درمان های جدید درمان شوند.

مراکز مشاوره بیماری های رفتاری در سراسر کشور تحت پوشش دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی می باشد. فعالیت این مراکز در زمینه ایدز و بیماری های مقاربتی است. آموزش رایگان، مشاوره و آزمایش تشخیص اچ آی وی، خدمات کاهش آسیب های ناشی از اعتیاد (توزیع سرنگ، سوزن) از جمله خدمات ارائه شده در این مراکز است.

در همین راستا خبرنگار مهر با تنی چند از مسئولین و بیماران مبتلا به ایدز در خصوص این مرکز و نحوه فعالیت آن به گفت و گو پرداخت.

اولین مرکز تحقیقات ایدز

لادن عباسیان متخصص بیماری های عفونی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران گفت: اولین مرکز تحقیقات ایدز در ایران در سال 1383 با هدف انجام تحقیقات تخصصی و حمایت علمی از برنامه های کنترل دارو، حمایت از درمان و پیشگیری تأسیس شد که در بیمارستان امام خمینی تهران مستقر است. ماموریت اصلی این مرکز تولید شواهد علمی برای پایش و مدیریت وضعیت بیماران و همچنین کمک به سایر مراکز تحقیقاتی مرتبط در کشور است.

وی ادامه داد: علاوه بر این مرکز، مراکز مشاوره و درمان HIV نیز وظیفه ارائه خدمات پزشکی و حمایت روانی از بیماران را بر عهده دارند. درمان این بیماری عمدتاً بر اساس داروهای خوراکی است. به طوری که بیمار روزانه یک تا سه قرص مصرف می کند. در سال های اخیر قرص های ترکیبی در ایران عرضه شده است که به بیمار اجازه می دهد به جای چند قرص در روز فقط از یک قرص استفاده کند. این داروها عوارض جانبی قابل توجهی ندارند و می توانند ویروس HIV را در مدت زمان کوتاهی سرکوب کنند. اگرچه در برخی کشورها داروهای تزریقی دوره ای نیز ارائه می شود، اما در حال حاضر داروهای خوراکی در ایران موجود است.

پیشگیری از ایدز

عباسیان اذعان داشت: داروهای ایدز علاوه بر درمان برای پیشگیری از ابتلا به HIV نیز استفاده می شود. افرادی که رفتار پرخطر داشتند و از وسایل حفاظتی استفاده نمی کردند می توانند به مراکز مشاوره مراجعه کرده و با مصرف روزانه یک قرص از ابتلا به عفونت پیشگیری کنند. حتی اگر فردی در سه روز گذشته پرخطر رفتار کند، می‌توان داروی پیشگیرانه دریافت کرد و به مدت یک ماه آن را مصرف کرد تا احتمال ابتلا کاهش یابد.

وی افزود: درمان اچ آی وی یک درمان مادام العمر است و بیمار باید به طور مداوم به مصرف دارو ادامه دهد. اما دوره مصرف دارو در پیشگیری کوتاهتر است و بر اساس فاصله زمانی رفتارهای پرخطر و احتمال ابتلا تعیین می شود.

عباسیان تصریح کرد: این مرکز با وجود ساختار دانشگاهی در چارچوب ساعات اداری فعالیت رسمی دارد. اما اعضای تیم تحقیقاتی در خارج از وقت اداری نیز به طور مستمر برخی از امور پژوهشی را پیگیری می کنند. تعداد پرسنل رسمی پژوهشگاه حدود 10 نفر است اما دامنه همکاری بسیار گسترده تر است و محدود به این ستاد نمی شود.

وی ادامه داد: علاوه بر نیروهای رسمی، گروه بزرگی از متخصصان و پژوهشگران دانشگاهی از دانشگاه ها و مراکز مختلف کشور به صورت پاره وقت با این مرکز همکاری می کنند. برخی از این افراد خارج از ساختار رسمی مرکز هستند و در پروژه های تحقیقاتی مشترک شرکت می کنند. به این ترتیب مجموعه همکاری های علمی و بین دانشگاهی تیم تحقیقاتی مرکز را بسیار گسترده تر از نیروی کار رسمی آن کرده است.

20 سال فعالیت باشگاه حمایت از مبتلایان به اچ آی وی

نسرین کردی مدیر باشگاه تخصصی حمایت از افراد مبتلا به اچ آی وی گفت: این باشگاه تخصصی حمایت از مبتلایان به اچ آی وی از سال 1384 فعالیت خود را آغاز کرد و با برگزاری کلاس های آموزشی، هنری و حرفه ای نقش مهمی در افزایش آگاهی بیماران و تقویت سلامت روان آنها ایفا می کند. در این مرکز، شرکت‌کنندگان در مورد ماهیت بیماری، شیوه‌های مراقبت از خود و راه‌های پیشگیری از انتقال اطلاعات می‌آموزند تا بتوانند زندگی ایمن‌تر و سالم‌تری داشته باشند.

کردی تصریح کرد: با توجه به توضیحات مسئولان این باشگاه تمرکز اصلی فعالیت ها بر توانمندسازی افراد، کاهش ترس و انگ اجتماعی و کمک به بازسازی ارتباط مردم با خود است. هدف باشگاه این است که بیماران بدانند “اچ آی وی پایان زندگی نیست” و با مدیریت صحیح بیماری می توان زندگی عادی و فعالی داشت.

وی افزود: این باشگاه علاوه بر برگزاری دوره های آموزشی تخصصی در مورد این بیماری، دارای بخش هنری و واحد حرفه آموزی نیز می باشد تا افرادی که می خواهند زمان بیشتری را در محیط حمایتی مرکز سپری کنند، بتوانند مهارت های جدیدی را بیاموزند و برای ورود موثرتر به جامعه آماده شوند.

کردی خاطرنشان کرد: بسیاری از افراد در اولین مراجعه با احساس ناامیدی شدید یا حتی افکار خودکشی مواجه می شوند اما پس از آشنایی با خدمات باشگاه و دریافت آموزش های لازم متوجه می شوند که می توانند مانند دیگران زندگی کنند و فردی مفید و موثر در جامعه باشند. وی تاکید می کند: برای ارزیابی تاثیر این فعالیت ها بر افزایش پذیرش بیماری و امید به زندگی باید نظر افراد مبتلا را جویا شد. اما تجربه دو دهه کار نشان می دهد که آموزش و حمایت مستمر نقش بسزایی در بهبود وضعیت روحی و کیفیت زندگی آنها داشته است.

داستان یک فرد مبتلا به HIV از زندان تا شروع درمان

یک فرد مبتلا به اچ آی وی در روایت سال های سخت خود می گوید؛ سال هایی که با زندان، اعتیاد و بیماری شروع شد، اما وقتی وارد مرکز حمایت و درمانی شد، زندگی اش تغییر کرد.

او توضیح می دهد که در سال ۱۳۷۹ در زندان به دلیل مصرف مواد مخدر و تزریقات مفاصل مشکوک به ابتلا به اچ آی وی شده است و در همان زمان نتیجه آزمایش ابتلای او را تایید می کند. او حدود 11 سال در زندان بود و در سال 2004 آزاد شد. در حالی که او علاوه بر اچ‌آی‌وی، به سل نیز مبتلا بود و خود را «مرده متحرک» توصیف می‌کند.

این فرد پس از آزادی با وضعیت جسمانی بسیار بدی وارد باشگاه حمایت از اچ آی وی شد و از همان زمان روند درمان را آغاز کرد. او می‌گوید: «واقعاً نمی‌دانستم قرار است دوام بیاورم یا نه. احساس می کردم دیگر نمی توان به من اعتماد کرد و امیدی به زندگی ندارم، اما از زمانی که به اینجا آمدم تحت درمان قرار گرفتم و اینکه امروز زنده هستم بهترین گواه بر تأثیر این مرکز است.

به گفته وی حضور در این باشگاه نقطه عطفی در زندگی او بوده است. او توضیح می دهد که از سال 2006 به طور جدی درمان را ادامه داده، دوستان جدیدی پیدا کرده و حتی توانسته برای خود شغلی پیدا کند. او از موفقیت برخی دیگر از اعضای باشگاه می گوید. کسانی که توانسته اند زندگی جدیدی بسازند و حتی ازدواج کنند.

این فرد 52 ساله با بیان اینکه نگاهش به زندگی در این مرکز تغییر کرده است، تاکید می کند: احساس می کنم سال ها در فریزر بودم و هیچ درکی از دنیا نداشتم. در اینجا یاد گرفتم که چگونه دیدگاه خود را نسبت به زندگی تغییر دهم. من دوستان واقعی نداشتم، اما اکنون خوشحالم که اینجا را پیدا کردم.

وی با بیان اینکه ابتدا از سر ناچاری به این مرکز آمدم و به بیمارستان معرفی شدم، اما نتیجه فراتر از حد انتظارش بوده است، می گوید: الان سالم هستم، مداوام را مرتب انجام می دهم و واقعا خوشحالم که این مکان را پیدا کردم.

از فلج ناگهانی تا بهبود وضعیت جسمی و روحی

یک فرد مبتلا به اچ‌آی‌وی می‌گوید که حدود هفت تا هشت ماه پیش با بی‌حسی و فلج پایش به بیمارستان منتقل شد. وضعیتی که او را از کمر به پایین ناتوان کرده بود. به گفته وی، در همان زمان پزشکان پس از انجام آزمایشات، ابتلای وی به اچ آی وی را اعلام کردند.

او درباره لحظه اطلاع از بیماریش توضیح می دهد: وقتی فهمیدم مریض هستم خیلی حالم بد شد. خیلی افسرده بودم و اصلا نمی توانستم این شرایط را باور کنم.

این بیمار اکنون در حال گذراندن مراحل درمانی است و درباره تغییرات مثبت در سلامتی خود می گوید: اکنون که تحت درمان هستم، حالم خیلی بهتر شده است. من در اینجا دوستان زیادی پیدا کردم و پزشکان واقعاً به من کمک کردند.

به دلیل نداشتن همراه یا مراقب دائمی، او مجبور است با تلاش شخصی پاهای خود را برای حفظ تحرک خود حرکت دهد: کسی نیست که به من کمک کند راه بروم، بنابراین باید خودم پاهایم را حرکت دهم تا بتوانم دوباره راه بروم.

مرکز خدمات بیماران HIV با بیش از 20 سال سابقه

معصومه فرخ آشتیانی رئیس مرکز مشاوره و متخصص و فلوشیپ عفونی اچ آی وی گفت: بزرگترین و اولین مرکز مشاوره بیماری های رفتاری و بیماران اچ آی وی بیش از 20 سال است که فعالیت دارد و امروزه به عنوان یکی از شناخته شده ترین مراکز تخصصی کشور در زمینه تشخیص، درمان و مشاوره شناخته می شود. این مرکز علاوه بر بیماران بومی، به دلیل خدمات گسترده و رایگان، بازدیدکنندگان زیادی از سراسر ایران دارد.

وی اذعان داشت: در این مرکز بیمارانی که به اچ آی وی مبتلا شده اند به طور مستمر برای ویزیت پزشک متخصص، مشاوره، انجام آزمایشات دوره ای و دریافت دارو مراجعه می کنند. تمامی این خدمات آزمایشگاهی و تحویل دارو به صورت کاملا رایگان ارائه می شود.

فرخ آشتیانی بیان کرد: گروه دیگر مراجعان افرادی هستند که برای انجام تست تشخیصی، دریافت داروی پیشگیری (پیشگیری) و یا مشاوره اولیه به مرکز مراجعه می کنند. با توجه به شناخته شده بودن این مجموعه، بیماران حتی از سایر شهرها و استان ها برای دریافت خدمات تخصصی به این مرکز مراجعه می کنند.

وی در ادامه گفت: تعداد مراجعه بیماران برای انجام آزمایش، مشاوره و خدمات درمانی معمولا بین 50 تا 60 نفر و بیشتر است. این حجم بالای مراجعه نشان دهنده نقش محوری مرکز در شبکه خدمات HIV کشور است.

نقش مشاوره در روند درمان و سلامت روان

فرخ آشتیانی تصریح کرد: یکی از مهم ترین قسمت های این مرکز مشاوره تخصصی است. بسیاری از افراد با اطلاع از این بیماری دچار شوک، اضطراب شدید و بحران های روانی می شوند. مشاوران مرکز به بیماران کمک می کنند تا مرحله پذیرش بیماری را طی کرده و برای شروع درمان آماده شوند.

وی افزود: پس از شروع درمان، بیمار باید به طور مرتب پیگیری شود. اگر فردی داروهای خود را به طور منظم مصرف کند، پس از حدود شش ماه، بار ویروسی کاهش می یابد و به سطح کنترل شده می رسد. در این مرحله بیمار می تواند بدون انتقال ویروس به همسر یا فرزندش زندگی عادی داشته باشد، ازدواج کند و حتی صاحب فرزند شود.

فرخ آشتیانی خاطرنشان کرد: در حال حاضر این مرکز بیش از 2 هزار پرونده فعال دارد. بیمارانی که به طور منظم برای دریافت دارو و پیگیری های درمانی مراجعه می کنند. این مرکز یکی از مهم ترین پایگاه های ارائه خدمات درمانی و حمایتی به بیماران HIV در کشور است.