کاهش یادگیری در کودکان؛ وقتی آموزش های «فقط شنیداری» جواب نمی دهد – خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان

به گزارش خبرگزاری مهر، داوود فتحی روانشناس کودک و نوجوان به تحلیل دلایل ضعف تمرکز و یادگیری کودکان در آموزش صرفا شنیداری پرداخت و راهکارهایی را برای خانواده ها ارائه کرد.

وی با اشاره به یک اصل مهم در تعلیم و تربیت بیان کرد: اساساً در فرآیند تدریس بیش از 70 تا 80 درصد یادگیری از طریق دیدن امکان پذیر است. اگر معلم فقط پشت میز بنشیند و بدون استفاده از روش های مختلف صحبت کند، در واقع فقط 13-14 درصد از ظرفیت یادگیری را استفاده می کند. بنابراین، زمانی که اجزای بصری در تمرین وجود نداشته باشند، بازده تمرین به شدت کاهش می یابد.

این روانشناس با اشاره به تجربه آموزش مجازی در دوران کرونا افزود: در آن دوره علیرغم تلاش معلمان، یادگیری به شکل مطلوبی انجام نشد زیرا فقط قسمت صوتی فعال بود. آمارهای غیررسمی حاکی از ترک تحصیل حدود سه میلیون دانش آموز در آن ایام است که بخش قابل توجهی از آن ناشی از ضعف ذاتی آموزش صرفا شنیداری مجازی است.

فتحی در پاسخ به این سوال که آیا زیرساخت های فعلی برای آموزش آنلاین مناسب است، اذعان داشت: حتی با وجود پیشرفت های فنی، ذهن و سلول های عصبی ما هنوز آمادگی کامل برای پذیرش 100 درصد آموزش آنلاین را ندارند. عوامل متعددی در این امر نقش دارند: خستگی مغز به دلیل نور صفحه نمایش و پردازش اطلاعات دیجیتال، وجود محرک های رقابتی در خانه (مانند تلویزیون)، کاهش تعاملات اجتماعی چهره به چهره، و ضعف خودتنظیمی در کودکانی که ممکن است به طور غیررسمی مطالعه کنند.

این کارشناس با اشاره به لزوم بازنگری در نظام آموزشی کشور گفت: به عنوان یک روانشناس با سی سال سابقه تدریس می گویم استفاده از هوش مصنوعی، محیط دیجیتال و روش های مختلف آموزشی آینده انکارناپذیر آموزش است. سوال کلیدی این است: آیا روش های فعلی مدارس، نوجوان را برای ورود به دنیای بزرگسالی آماده می کند؟ آیا از نظر اقتصادی، اجتماعی و مهارتی می تواند روی پای خود بایستد؟ پاسخ اغلب منفی است و این نشان دهنده نیاز مبرم به بازنگری در محتوا، موضوعات و روش های آموزشی است.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر عدم تمایل برخی از کودکان به مدرسه، دلایل مختلفی را وجود اختلالات یادگیری تشخیص داده نشده که باعث ناکامی و تحقیر مکرر می شود، روش های سنتی و خسته کننده تدریس که جذابیتی ندارد و تفاوت امکانات و روش های مدرسه برشمرد. مدارس خصوصی برای رقابت باید جذابیت های بیشتری ایجاد کنند که در بسیاری از مدارس دولتی دیده نمی شود.

فتحی توصیه های کاربردی برای خانواده ها در شرایط کنونی ارائه کرد و گفت: خانواده ها می توانند با ایجاد «ایستگاه درس ثابت» در خانه به بهبود تمرکز کودک کمک کنند. این فضا باید نور کافی، سکوت نسبی و عاری از محرک های مزاحم مانند اسباب بازی یا تلفن همراه داشته باشد. وسایل مدرسه باید سازماندهی شده و در دسترس باشد. ایجاد استراحت های فعال و تفریحات بین درس ها و همچنین در نظر گرفتن یک سیستم پاداش برای تمرکز و یادگیری موثر بسیار مفید است. والدین با نظارت غیرمستقیم و ایجاد فضای حمایتی می توانند نقش مهمی در ارتقای کیفیت یادگیری حتی در آموزش آنلاین داشته باشند.

وی در گفت و گو با رادیو تاک خاطرنشان کرد: همچنین تقویت مهارت های فراشناختی در کودکان مانند خود نظارتی و یادداشت برداری فعال بسیار موثر است. یادمان باشد که حدود 80 تا 90 درصد آموزش ها غیررسمی و غیرعمدی است و فضای مجازی نقش زیادی در این آموزش دارد، بنابراین کیفیت محیط خانه و تعاملات خانوادگی اهمیت بیشتری پیدا کرده است.