آسیب های نظام سلامت کشور ناشی از آموزش بی کیفیت پزشکی – خبرگزاری مهر ایران و جهان
یداله سهرابی در گفتگو با خبرنگار مهر به چالش ها و پیامدهای افزایش ظرفیت رشته های پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و پیراپزشکی در دانشگاه های علوم پزشکی کشور اشاره کرد و گفت: افزایش ظرفیت در رشته های پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و پیراپزشکی بدون آماده سازی زیرساخت ها نه تنها نمی تواند مشکل جدی نظام سلامت را حل کند، بلکه می تواند مشکل جدی نظام سلامت را حل کند. اگر این کار با برنامه ریزی، تقویت بیمارستان های آموزشی، افزایش اعضای هیات علمی و بودجه همراه نباشد، کیفیت آموزش و حتی سلامت مردم را تحت تاثیر قرار می دهد.
رئیس شورای نظام پزشکی شهرستان نوشهر در خصوص مهمترین چالش آموزشی این تصمیم اظهار داشت: اولین و مهمترین چالش کمبود اعضای هیات علمی متخصص است. در بسیاری از دانشگاه ها، نسبت استاد به دانشجو در حال حاضر کمتر از استاندارد بین المللی است. زمانی که دانشجویان بیشتری وارد سیستم شوند اما استاد کافی نباشد، کیفیت آموزش عملی و بالینی کاهش می یابد. رشته‌هایی مانند پزشکی، دندانپزشکی و پیراپزشکی مهارت‌هایی در طبیعت هستند. آموزش مهارت بدون معلم متخصص عملا غیرممکن است.
سهرابی به مقوله زیرساخت ها و امکانات آموزشی تا چه اندازه می توان ظرفیت را افزایش داد اشاره کرد و گفت: بیمارستان های آموزشی، کلینیک های دندانپزشکی، آزمایشگاه های دارویی و مراکز مهارت آموزی ما ظرفیت افزایش دانشجو را ندارند.
وی ادامه داد: وقتی فضای آموزشی محدود می شود نتیجه این می شود که دانش آموزان فرصت کافی برای مشاهده و انجام کارهای عملی را ندارند. بیمار منابع کافی برای آموزش ندارد، کیفیت آموزش بالینی و مهارتی کاهش می یابد. در نهایت فارغ التحصیلانی خواهیم داشت که آمادگی کامل برای ورود به عرصه درمان را ندارند.
سهرابی در خصوص این افزایش ظرفیت و اینکه چه تاثیری بر کیفیت خدمات درمانی در آینده خواهد داشت، گفت: در صورت ناقص بودن آموزش ها در آینده با افزایش خطاهای پزشکی، دارویی و دندانپزشکی مواجه خواهیم شد. این موضوع فقط یک چالش تجاری نیست. موضوعی که مستقیماً بر سلامت افراد تأثیر می گذارد. باید بپذیریم که تحصیلات پزشک یا دندانپزشک کمی نیست. کیفیت هر مرحله از آموزش از اهمیت حیاتی برخوردار است.
وی در خصوص آینده شغلی فارغ التحصیلان در این شرایط افزود: بازار کار ظرفیت محدودی دارد. افزایش ظرفیت برنامه ریزی نشده می تواند پیامدهایی مانند اشباع بازار در رشته های دندانپزشکی و برخی رشته های پیراپزشکی، کاهش درآمد و نارضایتی شغلی، رقابت شدید برای ورود به رشته تخصصی و افزایش مهاجرت به مشاغل غیر مرتبط را به همراه داشته باشد.
سهرابی ادامه داد: افزایش تعداد پزشکان عمومی بدون فکر به ظرفیت تخصص ها باعث طولانی شدن روند ورود به تخصص و سرگردانی تعداد زیادی از پزشکان جوان می شود.
وی در پاسخ به این سوال که برخی معتقدند افزایش ظرفیت برای جبران کمبود پزشک ضروری است، گفت: مشکل کشور کمبود پزشک نیست؛ بلکه مشکل کشور کمبود پزشک نیست. مشکل توزیع نابرابر پزشکان است. بسیاری از مناطق محروم بیمارستان، تجهیزات، کارکنان پشتیبانی یا امنیت شغلی کافی ندارند. بنابراین حتی اگر تعداد پزشکان افزایش یابد، باز هم این مناطق خالی خواهند ماند. راه حل بهبود زیرساخت ها و تقویت سیستم ارجاع و بیمه هاست نه افزایش شتابان ظرفیت.
عضو شورای عالی نظام پزشکی در پاسخ به این سوال که آیا این سیاست می تواند بر مهاجرت نخبگان تاثیر بگذارد، افزود: قطعا. زمانی که اساتید و پزشکان متخصص احساس کنند که کیفیت آموزش در خطر است و ارزش حرفه ای آنها نادیده گرفته می شود، تمایل به مهاجرت افزایش می یابد. از سوی دیگر، دانشجویانی که آینده شغلی نامشخصی را پیش روی خود می بینند، بیش از گذشته به فکر مهاجرت خواهند بود.
سهرابی راهکار ارائه شده برای عبور از این وضعیت را ذکر کرد و گفت: راه حل اصلی این است که کیفیت را فدای کمیت نکنیم. پیشنهاد می کنم ابتدا زیرساخت ها ایجاد شود، اعضای هیأت علمی افزایش یابد، بیمارستان های آموزشی تجهیز شود، توزیع عادلانه پزشکان و پیراپزشکان در کشور بهبود یابد، نظام ارجاع و پرونده الکترونیک سلامت تکمیل شود، سپس در صورت نیاز واقعی، ظرفیت ها به تدریج و هدفمند افزایش یابد. این مسیر درستی است که هم به نفع مردم و هم به نفع نظام سلامت است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: افزایش ظرفیت علوم پزشکی تصمیمی است که باید با دقت و بر اساس شواهد علمی اتخاذ شود. باید با نگاه کارشناسی، علمی و مسئولانه آینده سلامت کشور را بسازیم. کیفیت آموزش و مهارت پزشکان، دندانپزشکان، داروسازان و نیروهای پیراپزشکی یک سرمایه ملی است. نباید با تصمیمات عجولانه به خطر افتاد.
