شایع ترین عوارض مصرف زیاد آنتی بیوتیک ها – خبرگزاری مهر اخبار ایران و جهان

شیرین افهمی، متخصص پیشگیری و کنترل عفونت، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به افزایش جهانی مقاومت میکروبی گفت: پس از کشف پنی سیلین، بشر تصور می کرد که می تواند بر میکروب ها غلبه کند، اما به زودی مشخص شد که میکروارگانیسم ها در سال های اولیه قادر به تبدیل شدن مجدد به میکروارگانیسم ها و آنتی بیوتیک ها نیستند. بالا، اما امروزه با افزایش بیماری هایی که بیماران را مجبور به بستری شدن در بیمارستان، روش های درمانی تهاجمی، شیمی درمانی یا استفاده از داروهای بیولوژیک می کند، عفونت های فرصت طلب بسیار شایع تر شده است.

وی ادامه داد: از آنجایی که بیماران بیشتر از گذشته به مراکز درمانی مراجعه می کنند و با انواع آنتی بیوتیک ها مواجه می شوند، مقاومت میکروبی سریعتر ایجاد شده و راحتتر منتقل می شود. به خصوص در بخش هایی مانند بخش های آی سی یو و بخش های جراحی که احتمال انتقال آن زیاد است و شدت مقاومت در برخی از میکروارگانیسم ها به حدی است که تقریباً به اکثر کلاس های آنتی بیوتیک ها مقاوم شده اند.

ضرورت آموزش از سنین پایین

وی بیان کرد: یکی از ابزارهای اصلی مقابله با این پدیده آموزش است و آموزش باید از دوران کودکی شروع شود، زیرا بسیاری از رفتارهای درمانی در همان سنین شکل می گیرد و وقتی کودک مشاهده می کند که والدین با دیدن تب یا علائم ساده تنفسی از پزشک درخواست آنتی بیوتیک می کنند، این باور در او شکل می گیرد که هر علامتی نیاز به مصرف آنتی بیوتیک دارد.

آنتی بیوتیک فقط در صورت لزوم

افهمی بیان کرد: هر بار مصرف آنتی بیوتیک این احتمال را ایجاد می کند که میکروب از طریق جهش ژنتیکی یا مکانیسم های مقاومتی نسبت به دارو مقاوم شود و به همین دلیل دارویی که بار اول موثر بوده ممکن است در مواجهه بعدی پاسخ ندهد.

وی افزود: آنتی بیوتیک تنها زمانی باید تجویز شود که عفونت قطعی باشد. به عنوان مثال، بیماری که سوزش سر دل دارد و آزمایش کشت وجود میکروب را تأیید می کند، نیاز به درمان دارد، اما بسیاری از عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی ماهیت ویروسی دارند و نیازی به آنتی بیوتیک ندارند و درمان علامتی کافی است.

وی تاکید کرد: تجویز دارو باید بر اساس نظر پزشک باشد نه توصیه اطرافیان یا درخواست مستقیم بیمار و باید به این موضوع توجه شود.

نقش پزشکان، داروسازان و صنعت داروسازی

وی گفت: در بحث مصرف آنتی بیوتیک سه بازیگر مهم وجود دارد. پزشکان، داروسازان و شرکت های داروسازی و داروهای استاندارد و موثر تولید و عرضه شود و فروش دارو بدون نسخه کنترل شود. به گفته وی، پزشکان به دلیل تب یا علائم جزئی نباید تحت فشار انتظارات بیماران آنتی بیوتیک تجویز کنند.

مصرف آنتی بیوتیک در دام و طیور

وی با اشاره به استفاده از آنتی بیوتیک ها در مرغداری ها و دامداری ها افزود: ورود این داروها به زنجیره غذایی انسان باعث ایجاد مقاومت در بدن انسان و سایر موجودات می شود و باید اصلاح و نظارت جدی در این بخش صورت گیرد.

افهمی گفت: آنتی بیوتیک ها می توانند میکرو فلور طبیعی روده را از بین ببرند و باعث اسهال شدید، کم آبی بدن و عفونت های جدی شوند. وی افزود: برخی داروها می توانند باعث واکنش های شدید پوستی، حالت تهوع، درد شکم، حساسیت به نور، کاهش سلول های خونی، آسیب کبدی و کلیوی شوند و حتی بیمار را به نارسایی کلیوی سوق دهند.

وی در پایان گفت: خوشبختانه با اقدامات وزارت بهداشت و دانشگاه ها در حوزه بهداشت، درمان و تحقیقات، میزان رشد مقاومت میکروبی نسبت به گذشته کاهش یافته و آگاهی مردم نسبت به این موضوع افزایش یافته است.