به گزارش خبرگزاری سلامت، دکتر شاهین یاراحمدی در جلسه آموزشی کانون پزشکان طرح ملی غربالگری کم کاری تیروئید با اشاره به موفقیت چشمگیر این برنامه گفت: طرح غربالگری کم کاری تیروئید در نوزادان یکی از موفق ترین و موثرترین مداخلات بهداشت عمومی در کشور محسوب می شود و اجرای دقیق آن باعث کاهش بار و کیفیت زندگی کودکان در خانواده ها و بهبود کیفیت زندگی کودکان شده است.
وی افزود: در طول اجرای این برنامه ملی بیش از 6 هزار مرکز نمونه گیری در کشور فعال است و تمامی نوزادان اعم از ایرانی و غیر ایرانی بدون استثنا غربالگری می شوند. در حالی که در بسیاری از کشورها این خدمات فقط برای شهروندان قانونی ارائه می شود.
آموزش و هم افزایی دانش؛ محور اصلی جلسه
مدیر برنامه ملی غربالگری کم کاری تیروئید نوزادان با بیان اینکه هدف اصلی این جلسه آموزش و بازآموزی دستورالعمل های به روز برنامه است، اظهار داشت: پزشکان کانونی در انتقال دانش و ارتقای کیفیت اجرای برنامه نقش اساسی دارند. پیش بینی می شود پس از این جلسه آموزش ها در سطح دانشگاه ها، مراکز بهداشتی و درمانی و حتی بخش خصوصی گسترش یابد تا تمامی پزشکان کشور بتوانند بر اساس دستورالعمل های یکسان و علمی به تشخیص و درمان بیماران بپردازند.
وی خاطرنشان کرد: یکی از ویژگی های این برنامه تداوم و پایداری آن در تمامی شرایط است. به گونه ای که در زمان شیوع بیماری کووید 19، اجرای برنامه حتی برای یک روز متوقف نشد و به هیچ شاخصی آسیب نرسید.
فرآیند اجرایی و پوشش سراسری
دکتر یاراحمدی به تشریح روند اجرای برنامه پرداخت و گفت: نمونه برداری از پاشنه پای نوزادان در روز سوم تا پنجم تولد انجام می شود و در صورت نیاز نمونه برداری بر اساس دستورالعمل کشوری تکرار می شود. نمونه ها پس از خشک شدن بر روی کاغذ مخصوص، به آزمایشگاه های غربالگری منتقل می شوند و در صورت مشاهده نتایج مشکوک، بلافاصله فراخوان داده شده و آزمایشات تاییدی انجام می شود.
وی افزود: در حال حاضر حداقل یک آزمایشگاه غربالگری در تمامی استان ها فعال است و سه آزمایشگاه نیز به دلیل جمعیت زیاد در تهران در حال فعالیت هستند. تشخیص نهایی و شروع درمان نیز توسط پزشکان متخصص انجام می شود.
نوزادان نارس؛ گروهی با اهمیت ویژه در غربالگری
مدیر برنامه ملی غربالگری کم کاری تیروئید نوزادان یادآور شد: نوزادان نارس به دلیل احتمال بیشتر بیماری چهار بار غربالگری می شوند و تجربه نشان داده است که هیچ یک از مراحل نباید حذف شود. زیرا در هر لحظه امکان شناسایی چیزهای جدید وجود دارد.
وی گفت: غربالگری منظم برای نوزادان بستری در بیمارستان ها نیز انجام می شود تا از فراموشی این دسته از بیماران جلوگیری شود.
ارزیابی مستمر، عامل موفقیت مستمر برنامه است
دکتر یاراحمدی با تاکید بر نقش ارزیابی و پایش مستمر در حفظ کیفیت برنامه گفت: طرح غربالگری نوزادان کم کاری تیروئید با توجه به نظارت و بازنگری منظم دستورالعمل ها توانسته است ثبات خود را طی دو دهه گذشته حفظ کند و به یکی از الگوهای موفق نظام سلامت تبدیل شود.
وی افزود: در نبود نظام ارزشیابی منظم، بهترین برنامه ها نیز اثربخشی خود را از دست می دهند، اما در این برنامه بازنگری مستمر علمی و مدیریتی منجر به تداوم موفقیت شده است.
چالش ها و برنامه های آینده
وی با اشاره به برخی چالش های اجرایی گفت: تحریم ها در سال های اخیر تامین مواد مصرفی استاندارد، کاغذ صافی، کیت و مواد اولیه را با مشکل و گرانی مواجه کرده است. همچنین افزایش چشمگیر جمعیت نوزادان غیر ایرانی و ناتوانی خانواده آنها در پرداخت هزینه غربالگری فشار زیادی را وارد کرده است.
دکتر یاراحمدی ادامه داد: در این زمینه مذاکراتی با یونیسف، کمیساریای عالی پناهندگان، موسسات خیریه و دانشگاه ها برای تامین منابع مالی پایدار برای پوشش این گروه ها انجام شده است.
وی با اشاره به ضرورت ادغام برنامه های غربالگری نوزادان گفت: در آینده نزدیک برنامه های غربالگری نوزادان شامل اختلالات متابولیک، شنوایی، بینایی، زردی و بیماری های سیانوتیک قلبی در قالب یک پنل جامع و زیر چتر مدیریتی برای ارتقای پوشش و کیفیت خدمات برگزار می شود.
تاکید بر اهمیت تغذیه حاوی ید در دوران بارداری
دکتر یاراحمدی کاهش مصرف نمک یددار در جامعه را یکی از عوامل افزایش ابتلا به کم کاری تیروئید در نوزادان دانست و گفت: در سال های اخیر تحت تاثیر تبلیغات غیرعلمی، مصرف نمک یددار کاهش یافته که این امر منجر به کاهش دریافت ید در مادران باردار شده است. به همین دلیل پیگیری برای تهیه و توزیع قرص اسید فولیک و مولتی ویتامین های یددار در بین زنان باردار در دستور کار قرار گرفته است.
مدیر طرح ملی غربالگری کم کاری تیروئید نوزادان در پایان خاطرنشان کرد: اجرای این طرح با پوشش گسترده کشوری از بروز عقب ماندگی ذهنی و اختلالات رشدی پیشگیری کرده است و از نظر انسانی و اقتصادی یکی از موفق ترین مداخلات بهداشت عمومی در کشور و در سطح جهانی محسوب می شود.
