سلامت جو ، هفته ملی دیابت از هفدهم تا بیست و سوم آبان ماه سال 1404 با هدف پیشگیری و کنترل این بیماری برگزار می شود تا شاید بهانه ای باشد برای آشنایی با این بیماری «شیرین» که طعم تلخ آن گریبان هر مبتلایی را می گیرد.
در سال 2022، مجمع جهانی بهداشت پنج هدف جهانی را در زمینه مراقبت از دیابت تا سال 2030 تصویب کرد که این اهداف شامل تشخیص 80 درصد بیماران، کنترل بهینه قند خون و فشار خون در 80 درصد افراد تشخیص داده شده، دریافت استاتین توسط 60 درصد افراد بالای 40 سال و 100 درصد افراد مبتلا به دیابت نوع 1 و کنترل قند خون قابل دسترسی به ابزار سنجش قند خون هستند.
استرس شغلی، ساعات کار طولانی و تبعیض می تواند بر درمان و مدیریت دیابت تأثیر بگذارد.
در حال حاضر بیش از نیم میلیارد نفر در جهان با دیابت زندگی می کنند.
آمار دیابت در ایران
بر اساس آمار رسمی وزارت بهداشت، شیوع دیابت در جمعیت بزرگسال کشورمان 14.2 درصد است که بالاتر از میانگین جهانی است.
در ایران بیش از 9 میلیون نفر در مرحله پیش دیابت هستند و سالانه حداقل 500 هزار نفر به جمعیت دیابتی کشور اضافه می شود.
در کشور ما حداقل 14 درصد از جمعیت بالای 25 سال مبتلا به دیابت هستند و تعداد آنها بیش از 7.5 میلیون نفر تخمین زده می شود و اگر افراد مبتلا به عدم تحمل گلوکز (پیش دیابت) را به این آمار اضافه کنیم، تعداد افراد دیابتی و پیش دیابتی به حدود 20 میلیون نفر بالای 25 سال می رسد. این بدان معناست که بیش از 20 میلیون نفر بالای 25 سال مبتلا به دیابت یا در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند.
دیابت نوع 1 و 2
دیابت نوع 1 اغلب در کودکان و نوجوانان رخ می دهد. دیابت نوع 1 در اثر تخریب سلول های تولید کننده انسولین در یک فرآیند خودایمنی ایجاد می شود. به گونه ای که بدن سلول های انسولین ساز را دشمن می شناسد و این سلول ها از بین می روند. در چنین شرایطی این افراد باید انسولین تزریق کنند.
دیابت نوع 2 ارثی است و افرادی که پدر، مادر، برادر یا خواهرشان دیابت دارند، احتمالا در معرض خطر هستند.
کم تحرکی، عادات غذایی، زندگی شهری و کم تحرکی؛ باعث افزایش وزن و چاقی می شود در حالی که دیابت نوع 2 و چاقی ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند. چاقی باعث اضافه وزن و سلول های بیشتر می شود، در حالی که میزان انسولین در بدن کاهش می یابد. زمانی که بدن چاق است، میزان انسولین تولید شده پاسخگوی نیاز بدن نیست و باعث افزایش قند خون می شود.
بی اختیاری ادرار، بدخلقی، حالت تهوع و استفراغ، بی هوشی از علائم دیابت نوع 1 هستند. همچنین ممکن است فردی در حین کاهش وزن، پرخوری کند. بی حالی و بیهوشی از علائم دیابت نوع 1 است و حتی ممکن است فرد به کما برود. دیابت نوع 1 یک بیماری پر سر و صدا در نظر گرفته می شود و به راحتی قابل تشخیص است. در عین حال، دیابت نوع 2 هیچ علامتی ندارد. شایع ترین علامت دیابت نوع 2 “بدون علامت” است. اکثر افراد مبتلا به دیابت نوع 2 زمانی متوجه می شوند که به بیماری ناشی از دیابت مبتلا می شوند.
دیابت فقط یک «بیماری قندی» نیست و اگر به آن مبتلا شویم و نتوانیم آن را کنترل کنیم، کم کم به بیماری های خطرناک دیگری نیز مبتلا خواهیم شد.
عوارض دیابت
علائم اولیه دیابت به صورت پری ادرار و نوشیدنی کامل در شخص ظاهر می شود. عدم تشخیص و درمان دیابت در درازمدت تقریباً همه اندام های بدن را تحت تأثیر قرار می دهد. مهم ترین تاثیر بر قلب، احتمال سکته قلبی و مرگ است میر خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را افزایش می دهد.
نارسایی کلیه، ایجاد مشکلات در شبکیه چشم و اختلال بینایی فرد مبتلا که حتی در درازمدت باعث نابینایی می شود، از جمله عوارض دیابت است. همچنین دیابت بر اعصاب محیطی اثر می گذارد و باعث درد، سوفل، گزگز و علائم حسی در دست و پا می شود و در نهایت می تواند به وضعیتی منجر شود که به خصوص انتهای اندام تحتانی فرد مبتلا آسیب دیده و به دلیل اختلال عصبی، درد ناشی از زخم احساس نشود و زخم دیر تشخیص داده شود. نارسایی عروقی ناشی از دیابت نیز می تواند عاملی برای عدم التیام مناسب زخم ها باشد و منجر به زخم پای دیابتی شود که در صورت عدم درمان به موقع ممکن است منجر به قطع اندام شود.
