به گزارش خبرگزاری سلامت، در راستای دغدغه‌های ملی و منطقه‌ای برای ارتقای سلامت جمعیت سالمند، پژوهش‌های پیشگامانه دکتر نکو پناهی، متخصص غدد و پزشک پژوهشگر، استادیار بخش غدد بیمارستان شریعتی دانشگاه علوم پزشکی تهران و معاون پژوهشی پژوهشکده متابولیک و پژوهشکده اختلالات متابولیک و پژوهشکده متابولیک و پژوهشکده اختلالات غدد غدد درون‌ریز، پژوهشکده متابولیک و پژوهشکده متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی شریعتی انجام شد. بر اساس داده های دقیق برنامه سلامت سالمندان بوشهر، تصویر نگران کننده ای از اثرات جسمانی پوکی استخوان ارائه کرده است. اصلاح سیاست های سلامت در سطح کلان ضروری است تا با اتخاذ تصمیمات صحیح از تداوم افت کیفیت زندگی زنان مبتلا به پوکی استخوان جلوگیری شود.
این مطالعه که با هدف شناسایی دقیق عوامل مؤثر بر شاخص‌های کیفیت زندگی در سالمندان جنوب ایران طراحی شد، به وضوح نشان داد که اگرچه پوکی استخوان یک تهدید عمومی است، اما زنان سالمند به‌طور نامتناسبی به دلیل عوامل بیولوژیکی و اجتماعی تحت تأثیر قرار می‌گیرند. در این گروه، کاهش تراکم استخوان نه تنها خطر شکستگی را افزایش می دهد، بلکه به طور مستقیم عملکردهای روزانه، تحرک و در نتیجه کیفیت فیزیکی زندگی آنها را ضعیف می کند.
دکتر نکو پناهی در تشریح یافته‌های خود اظهار داشت: «ما با یک زنگ خطر بالینی مواجه هستیم؛ این کاهش کیفیت زندگی فیزیکی زنان به طور مستقیم با هزینه‌های پزشکی طولانی‌مدت و کاهش استقلال فردی آنها در سال‌های پایانی زندگی مرتبط است.
نتایج نشان داد که افراد مبتلا به پوکی استخوان در شاخص‌های کیفیت زندگی فیزیکی نسبت به افراد بدون این بیماری امتیاز کمتری داشتند، در حالی که تفاوت معناداری در کیفیت زندگی روانی بین این دو گروه وجود نداشت.
داده‌های به‌دست‌آمده نشان داد که زنان سالمند بیشتر از مردان از کاهش عملکرد فیزیکی و محدودیت‌های حرکتی ناشی از پوکی استخوان رنج می‌برند. محققان تاکید می کنند که این وضعیت به طور مستقیم بر توانایی سالمندان در انجام فعالیت های روزانه، استقلال فردی و احساس رفاه آنها تأثیر می گذارد.
به گفته دکتر نکو پناهی، یافته‌های این پژوهش می‌تواند مبنایی برای برنامه‌ریزی پیشگیرانه ملی، طراحی مداخلات آموزشی و بازنگری در خدمات سلامت سالمندان باشد. سیاستگذاران نظام سلامت با تکیه بر چنین تحقیقاتی قادر خواهند بود به طور هدفمندتری راه بهبود کیفیت زندگی جسمانی و پیشگیری از ناتوانی های ناشی از پوکی استخوان را تعیین کنند.
بنابراین، داده‌های جمع‌آوری‌شده از بوشهر سندی استوار برای نهادهای سیاست‌گذار است تا با در نظر گرفتن حساسیت‌های جنسیتی در زمینه پوکی استخوان، منابع و مداخلات سلامت سالمندان را به سمت راه‌حل‌های مؤثرتر و پویاتر هدایت کنند.
از جمله محدودیت های تحقیق می توان به طراحی مقطعی مطالعه و تکیه آن بر داده های خود گزارشی اشاره کرد که مانع از نتیجه گیری علمی می شود. مجری طرح پیشنهاد کرده است که مطالعات مداخله ای و طولی در زمینه تأثیر درمان ها و برنامه های توانبخشی بر کیفیت زندگی سالمندان انجام شود. آنچه در زیر می آید گزیده ای از این تحقیق است:
پوکی استخوان کیفیت زندگی سالمندان به ویژه زنان را به شدت کاهش می دهد و این امر نیازمند توجه ویژه در مدیریت بالینی است.
سالمندان بالای 60 سال، بیماران پوکی استخوان، پزشکان (عمومی، ارتوپدی، روماتولوژی)، کارشناسان سلامت سالمندان، سیاست گذاران سلامت و پژوهشگران مرتبط مخاطبان اصلی این طرح تحقیقاتی هستند.
این مطالعه با استفاده از داده های بومی برنامه سلامت سالمندان بوشهر به بررسی دقیق رابطه بین پوکی استخوان و کیفیت زندگی پرداخته و یکی از مهمترین دستاوردهای آن شناسایی اثرات مختلف بر اساس جنسیت است.
سالمندان مبتلا به پوکی استخوان به خصوص زنان در انجام فعالیت های بدنی روزانه محدودیت بیشتری دارند. این امر بر اهمیت تمرکز مراقبت بر سلامت جسمانی تاکید می کند.
اولین اثر: تسهیل در ترویج برنامه های پیشگیری و درمان پوکی استخوان در سطح جامعه سالمندان.
اثر دوم: افزایش آگاهی و تمرکز نظام سلامت بر بهبود مستقیم کیفیت زندگی جسمانی زنان سالمند مبتلا به این بیماری.
این نتایج می‌تواند مبنایی برای اصلاح سیاست‌ها و تدوین برنامه‌های حمایتی هدفمندتر باشد، هرچند تاکنون هیچ تغییر مستقیمی در قوانین سازمان غذا و دارو ایجاد نشده است.
محدودیت های شواهد و جهت گیری های تحقیقاتی آتی
دکتر نکوپناهی محدودیت‌های تحقیق را در طرح مقطعی تشخیص داد که امکان استنباط علت و معلولی و ماهیت خود گزارشی داده‌ها را محدود می‌کند. بنابراین، تحقیقات آتی باید بر مطالعات طولی و مداخلات بالینی متمرکز شود تا تأثیرات درمان بر کیفیت زندگی را با دقت بیشتری اندازه گیری کند.
