فناوری هسته ای، سلاحی جدید در تشخیص مرگبارترین سرطان جهان – خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان

خبرگزاری مهر – گروه سلامت: سرطان ریه هنوز یکی از مرموزترین و خطرناک ترین بیماری های قرن است. بیماری که اغلب در سکوت پیشرفت می کند و زمانی آشکار می شود که راه بازگشت سخت شده باشد. پزشکان می گویند نیمی از بیماران در مراحل پیشرفته به بیماری خود پی می برند و آگاهی اولیه مهم ترین سلاح در برابر این سرطان خاموش است.

در همین رابطه خبرنگار مهر با حسین کاظمی زاده، فوق تخصص ریه و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفتگو داشت

علائم سرطان ریه در مراحل اولیه چیست؟

کاظمی زاده: ریه ها معمولاً به دو نوع اصلی سلول های سرطانی ریه تقسیم می شوند، نوع اول سرطان ریه سلول غیر کوچک (NSCLC) است که حدود 85 درصد موارد را تشکیل می دهد و نوع دوم سرطان ریه سلول کوچک (SCLC) است که سریعتر رشد می کند و رفتار تهاجمی تری دارد و در بین افراد سیگاری شایع تر است.

علائم اولیه سرطان ریه معمولاً خفیف و تدریجی به نظر می رسد، شایع ترین علائم این بیماری شامل مواردی مانند سرفه های مداوم یا تغییر در الگوی سرفه های قبلی است. مخلوط کردن خون یا سرفه همراه با رگه های خون، تنگی نفس و خس خس سینه، درد قفسه سینه یا شانه، کاهش وزن بی دلیل و احساس خستگی شدید، درد استخوان و در برخی موارد تورم گردن.

البته هر سرفه مزمن به معنای سرطان ریه نیست. اما در افراد سیگاری وجود علائم فوق را باید جدی گرفت. توجه و معاینه اولیه در این گروه می تواند نقش مهمی در تشخیص به موقع بیماری داشته باشد.

علت سرطان ریه چیست؟

کاظمی زاده: مهمترین عامل خطر سیگار کشیدن است و طبق آمار 85 تا 90 درصد مبتلایان به سرطان ریه سابقه مصرف سیگار یا تماس با دود آن را دارند. علاوه بر سیگارهای سنتی، ویپ، غلاف و سیگارهای الکترونیکی نیز حاوی مواد سرطان زا هستند و می توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. حتی افرادی که خود سیگاری نیستند، اما در خانواده یا محیط کار در معرض دود سیگار هستند، در معرض خطر بیشتری هستند.

سرطان ریه یکی از جدی ترین تهدیدها برای سلامت عمومی است و شناخت علائم و عوامل خطر آن می تواند در پیشگیری و تشخیص زودهنگام آن موثر باشد. ترک سیگار و پرهیز از تماس با دود سیگار مهم ترین اقدام برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری کشنده است.

سرطان ریه همچنان یکی از شایع ترین و کشنده ترین سرطان ها در جهان است. این بیماری نه تنها در بین افراد سیگاری بلکه در بین افرادی که در معرض دود سیگار هستند نیز خطر بالایی دارد.

عوامل خطر سرطان ریه چیست؟

کاظمی زاده: سیگار همچنان عامل اصلی خطر ابتلا به سرطان ریه است، حتی افرادی که خود سیگاری نیستند، اما در معرض دود همسر یا سایر اعضای خانواده خود هستند، سیگاری های منفعل نامیده می شوند و در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این سرطان هستند.

یکی دیگر از عوامل خطر مهم تماس شغلی با مواد سرطان زا مانند آزبست، گاز است رادون و این فلزات سنگین هستند که می توانند احتمال تومورهای ریه را افزایش دهند.

یکی دیگر از عوامل مهم آلودگی هوای شهری است که به یکی از جدی ترین تهدیدات سلامت ریه در شهرهای پرجمعیت از جمله تهران تبدیل شده است. آلودگی هوا از نظر علمی به عنوان یکی از عوامل موثر در ایجاد سرطان ریه شناخته شده و نیازمند توجه ویژه مسئولان و برنامه ریزی جدی برای کاهش آلودگی است.

همچنین استعداد ژنتیکی و سابقه خانوادگی سرطان به همراه ابتلا به بیماری های مزمن ریوی فیبروز پنومونی یا التهاب مزمن ریه از دیگر عوامل خطر هستند.

روش های درمان سرطان ریه چیست؟

کاظمی زاده: درمان سرطان ریه بستگی به مرحله تشخیص دارد و پزشکان از روش های تصویربرداری پیشرفته برای تعیین پیشرفت آن استفاده می کنند.

جراحی: در مراحل اولیه، اگر بتوان توده سرطانی را برداشت، جراحی اولین گزینه درمانی است و می تواند منجر به بهبودی کامل بیمار شود.

شیمی درمانی: در مواردی که توده قابل عمل نباشد از شیمی درمانی برای کوچکتر کردن آن استفاده می شود و در برخی بیماران امکان جراحی وجود دارد.

رادیوتراپی: در بین بیماران، روشی موثر برای کوچک کردن توده و کنترل رشد سلول های سرطانی است.

درمان هدفمند (Target Therapy): در این روش سلول های سرطانی از نظر جهش های ژنتیکی خاص مورد بررسی قرار می گیرند و داروهای مربوط به همان جهش به طور انتخابی برای بیمار تجویز می شود تا فقط سلول های سرطانی مورد هدف قرار گیرند.

ایمونوتراپی (ایمنی درمانی): این روش با تنظیم سیستم ایمنی بدن، توانایی آن را در تخریب سلول های سرطانی افزایش می دهد و در درمان سرطان های پیشرفته استفاده می شود.

نقش انرژی هسته ای در تشخیص سرطان چیست؟

کاظمی زاده: در سال های اخیر پیشرفت علم پزشکی و فناوری هسته ای نقش مهمی در تشخیص دقیق سرطان ها و استفاده از رادیوداروها و ایزوتوپ های هسته ای مانند تکنسین علامت گذاری کنید در روش هایی مانند PET Scan و SPECT به تعیین دقیق گسترش سرطان ریه به سایر اندام ها کمک می کند.

اسکن حیوان خانگی (PET-CT Scan) یکی از کاربردی ترین روش های مبتنی بر انرژی هسته ای است که برای ارزیابی پیشرفت سرطان ریه و سایر انواع سرطان ها از جمله تیروئید، سینه و پروستات استفاده می شود. همچنین در برخی سرطان ها مانند سرطان تیروئید از ید رادیواکتیو (I-131) به عنوان درمان مکمل استفاده می شود.

سیگار و آلودگی هوا دو عامل اصلی و قابل پیشگیری سرطان ریه هستند. تشخیص زودهنگام، درمان به موقع و آگاهی از علائم هشدار دهنده می تواند تاثیر بسزایی در کاهش مرگ و میر ناشی از این بیماری داشته باشد.

چگونه از سرطان ریه پیشگیری کنیم؟

کاظمی زاده: مهمترین راه پیشگیری از سرطان ریه، ترک کامل سیگار از جمله سیگار و قلیان است. قلیان برخلاف تصور عموم به دلیل حجم بالای دود و مواد سمی می تواند حتی از سیگار هم خطرناکتر باشد.

علاوه بر ترک سیگار، اجتناب از قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا یکی از اقدامات مهم در کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه است. استفاده از ماسک های تنفسی مناسب در هوای آلوده و کاهش حضور در مناطق صنعتی یا پرتردد توصیه می شود.

تغذیه سالم در پیشگیری نیز نقش دارد. مصرف میوه ها، سبزیجات تازه و غذاهای غنی از آنتی اکسیدان ها به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند و می تواند در مقابله با آسیب های سلولی موثر باشد.

غربالگری سرطان ریه چقدر اهمیت دارد؟

کاظمی زاده: یکی از اقدامات مهم برای تشخیص زودهنگام سرطان ریه غربالگری منظم در افراد در معرض خطر است. افرادی که بیش از 20 پاکت سیگار در سال (در طول زندگی خود) مصرف کرده اند و بالای 55 سال سن دارند، باید تحت نظر پزشک با استفاده از روش های تصویربرداری مانند سی تی اسکن با دوز پایین غربالگری شوند.

تشخیص سرطان ریه در مراحل اولیه می تواند منجر به درمان موفقیت آمیز و امکان جراحی برای توده های سرطانی شود. به عنوان مثال، اگر فردی در پاسخ به سوال پزشک اعلام کند که در طول عمر خود حدود 30 پاکت سیگار کشیده است، جزو گروه پرخطر است و باید برای غربالگری مراجعه کند.

مراقبت از بیماران مبتلا به سرطان ریه چگونه است؟

کاظمی زاده: افراد مبتلا به سرطان ریه علاوه بر پرهیز کامل از مصرف دخانیات، باید به چند نکته اساسی در زندگی روزمره خود توجه کنند، از جمله رعایت رژیم غذایی سالم سرشار از پروتئین، میوه و مایعات کافی، انجام تمرینات تنفسی و فیزیوتراپی برای بهبود عملکرد ریه، مصرف منظم داروهای تجویز شده توسط پزشک متخصص و دریافت مشاوره روانشناختی برای افزایش طول عمر و تاثیر بهتر؛ همچنین توجه به آلودگی هوا و اجرای برنامه های گسترده برای کنترل آن از سوی مسئولان امر نقش حیاتی در کاهش شیوع سرطان ریه دارد.

آیا پیوند ریه برای افراد مبتلا به سرطان ریه امکان پذیر است؟

کاظمی زاده: پیوند ریه در بیماران مبتلا به سرطان ریه انجام نمی شود، این روش فقط برای افراد مبتلا به بیماری های مزمن یا فیبروز ریه ها استفاده می شود. وجود هر نوع سرطان در بدن اعم از سرطان ریه یا سرطان های دیگر، پیوند ریه را ممنوع و غیرممکن می کند، زیرا احتمال بازگشت تومور پس از پیوند وجود دارد.

ترک سیگار و قلیان، کاهش قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا، مصرف آنتی اکسیدان ها و غربالگری منظم مهم ترین راه های کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه است. همچنین توجه به تغذیه، ورزش، سلامت روان و پیگیری مداوم درمان ها می تواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا کمک کند.