سلامت جو، وحید شایگان نژاد روز پنجشنبه در نخستین همایش علمی آلاینده های زیست محیطی و اثرات متقابل آنها بر سلامت جامعه که در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان برگزار شد، اظهار داشت: بر اساس آخرین آمار وزارت بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بالاترین ثبت (رجیستری) بیماران ام اس را نسبت به سایر دانشگاه های علوم پزشکی کشور دارد.
وی ادامه داد: آمار ما در اصفهان نشان دهنده شیوع بیش از 200 مورد در هر 100 هزار نفر است که بسیار نزدیک به آمار مناطق پرخطر در اروپا و آمریکای شمالی است.
متخصص مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی اصفهان خاطرنشان کرد: این موضوع نگران‌کننده است زیرا هر شب با موارد جدیدی از بیماران جوانی مواجه می‌شویم که زندگی آنها تحت تأثیر این بیماری قرار می‌گیرد.
شایگان نژاد افزود: اوج سن بیماران ام اس در ایران بین 30 تا 45 سال است که حدود یک دهه کمتر از میانگین جهانی 50 تا 60 سال است. این تفاوت می تواند به عوامل محیطی و سبک زندگی مربوط باشد.
وی به انجام پروژه تحقیقاتی با همکاری وزارت بهداشت در استان اصفهان اشاره کرد و گفت: این طرح با هدف بررسی علل شیوع بالای ام اس در اصفهان طراحی شده و تمامی پارامترهای محیطی، ژنتیکی و سبک زندگی از جمله آلودگی هوا، کیفیت آب، رژیم غذایی و آزمایش خون را بررسی می کند.
این پزشک متخصص ابراز امیدواری کرد تا یک تا دو سال آینده نتایج این طرح منتشر شود و به روشن شدن دلایل شیوع بالای ام اس در این منطقه کمک کند.
شایگان نژاد با اشاره به نمودارهای آماری اظهار داشت: با افزایش ناتوانی ناشی از ام اس، توانایی کار بیماران به شدت کاهش می یابد.
وی افزود: به عنوان مثال در مرحله ای که بیمار تنها می تواند 100 متر را به سختی راه برود شانس اشتغال وی به حدود 29 درصد کاهش می یابد و این موضوع مشکلات اجتماعی و اقتصادی زیادی را برای بیماران و خانواده هایشان ایجاد می کند.
این متخصص تاکید کرد: طراحی مشاغل با توجه به توانایی های بیماران برای ارتقای امید به زندگی و کیفیت زندگی آنها ضروری است.
شایگان نژاد با تاکید بر اهمیت پیشگیری، به مردم توصیه کرد از عوامل خطرزای محیطی مانند آلودگی هوا، استعمال دخانیات و استرس دوری کنند و از رژیم غذایی سرشار از ویتامین D استفاده کنند.
وی همچنین بر اهمیت تشخیص به موقع تاکید کرد و گفت: بسیاری از بیماران سال ها قبل از تشخیص علائم غیر اختصاصی مانند خستگی مزمن دارند. اگر در این مراحل مداخله کنیم، می توانیم پیشرفت بیماری را به تعویق بیندازیم.
متخصص مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی اصفهان ابراز امیدواری کرد: با پیشرفت تحقیقات و توسعه درمان های جدید از جمله واکسن های احتمالی برای کنترل ویروس های مرتبط با ام اس، بتوان گام های موثری در پیشگیری و درمان این بیماری برداشت.
شایگان نژاد همچنین با اشاره به ماهیت ام اس تصریح کرد: ام اس در اثر التهاب در مغز و نخاع ایجاد می شود و منجر به تخریب تدریجی سلول های عصبی می شود.
به گفته وی، این بیماری در ابتدا به صورت چرخه ای ظاهر می شود و علائمی مانند اختلال حرکتی، اختلالات حسی، تاری دید، عدم تعادل و سایر ناتوانی ها را به همراه دارد.
این پزشک متخصص افزود: اگر بیماری به درستی کنترل نشود پس از حدود 25 سال ممکن است 60 تا 65 درصد بیماران به مرحله ای برسند که نیاز به استفاده از ویلچر داشته باشند. این امر منجر به ناتوانی شدید و کاهش کیفیت زندگی می شود، به طوری که در برخی موارد وضعیت بیمار از نظر کیفیت زندگی بدتر از مرگ توصیف می شود.
وی افزود: ام اس معمولا در سنین 20 تا 40 سالگی ظاهر می شود که دوران پربار و فعال زندگی افراد است. این بیماری اثرات مخربی بر زندگی شخصی و خانوادگی بیماران دارد، به ویژه در سنین پایین که افراد در اوج فعالیت اجتماعی و اقتصادی هستند.
شایگان نژاد با اشاره به آمارهای جهانی گفت: شیوع ام اس در مناطق شمالی اروپا، کانادا، اسکاندیناوی، انگلیس و بخش هایی از آمریکا بیشتر است. به عنوان مثال در آلمان شیوع این بیماری به حدود 300 مورد در هر 100000 نفر رسیده است که بالاترین میزان جهانی را نشان می دهد.
به گفته وی، ام اس در خاورمیانه در کشورهایی مانند اسرائیل نیز شیوع بالایی دارد و در برخی مناطق خاص مانند ایالت ها یا شهرهای خاصی در کشورها، شیوع ام اس به دلایل محیطی و ژنتیکی متفاوت است.
ذرات معلق در هوا با افزایش بیماران ام اس در اصفهان رابطه مستقیم دارد
این متخصص مغز و اعصاب تاکید کرد: ام اس حاصل ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. حدود 75 درصد از خطر ابتلا به این بیماری به عوامل ژنتیکی مربوط می شود، اما عوامل محیطی نقش تعیین کننده ای در بروز و شدت بیماری دارند.
شایگان نژاد آلودگی محیط زیست را یکی از عوامل مهم دانست و گفت: آلودگی هوا به ویژه در مناطقی که بیش از سه سال در معرض آلودگی شدید قرار دارند، خطر ابتلا به ام اس و شدت بیماری را افزایش می دهد.
وی بیان کرد: تحقیقات انجام شده در اصفهان نشان داده است که ذرات معلق در هوا با افزایش شیوع ام اس ارتباط مستقیم دارد.
متخصص بیماری های اعصاب دانشگاه علوم پزشکی اصفهان افزود: کمبود ویتامین D به دلیل کاهش قرار گرفتن در معرض نور خورشید یا رژیم غذایی نامناسب یکی از عوامل خطر مهم است.
وی پیشنهاد کرد: غنی سازی مواد غذایی مانند شیر و آب با ویتامین D می تواند به پیشگیری کمک کند.
شایگان نژاد با بیان اینکه برخی ویروس ها در بیش از 80 درصد بیماران ام اس شناسایی شده و نقش مهمی در تحریک سیستم ایمنی و بروز بیماری دارند، به اهمیت سبک زندگی در بیماری ام اس اشاره کرد و گفت: مصرف سیگار، الکل، قهوه و حتی استرس مزمن می تواند خطر ابتلا به ام اس را افزایش دهد.
به گفته این متخصص چاقی در سنین نوجوانی به ویژه در دختران می تواند خطر ابتلا را در افراد با زمینه ژنتیکی افزایش دهد.
وی افزود: نوبت کاری و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مانند حلال های صنعتی نیز از دیگر عوامل خطر ابتلا به ام اس است.
سلامت جو، در پایان این همایش دبیرخانه دائمی همایش سلامت و محیط زیست استان اصفهان با حضور استاندار، مدیرکل مدیریت بحران استانداری و تعدادی از اساتید دانشگاه علوم پزشکی و فعالان محیط زیست و سلامت رونمایی شد.
