درمان قطعی زانو درد: راهکارهای موثر برای کاهش درد و بهبود عملکرد زانو
زانوها از مهم‌ترین مفاصل بدن هستند و نقش اساسی در حرکت و فعالیت‌های روزمره ما ایفا می‌کنند. بیشترین بار وزن ما روی زانوها سوار است. به همین دلیل، زانو درد یکی از مشکلات بسیار شایع مربوط به مفاصل و استخوان‌هاست که می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شده باشد. این درد واقعا آزاردهنده است ولی خبر خوب اینکه درمان قطعی زانو درد با راهکارهای مؤثر امکان‌پذیر است. اگر دوست دارید بدانید چطور می‌توانید زانو درد را درمان کنید، این مطلب را بخوانید.
دلایل زانو درد چیست؟
اولین گام برای درمان زانو درد، درک علت ایجاد شدن آن است. زانو از استخوان، غضروف، رباط و تاندون تشکیل شده است. بنابراین درد زانو به وارد آمدن فشار یا آسیب‌دیدگی یکی از این اجزا مربوط می‌شود. برخی از علل زانو درد عبارت‌اند از:
- آرتروز زانو که به‌معنای ساییدگی غضروف زانو است؛
- پارگی رباط یا مینسک؛
- التهاب تاندون‌ها به‌دلیل کار کشیدن بیش‌ازحد از آنها؛
- اضافه‌وزن که به زانوها فشار وارد می‌کند؛
- ضعف عضلات اطراف زانو ازجمله عضلات چهارسر ران.
تشخیص این علل به روش‌های مختلفی مثل معاینه فیزیکی و ام‌آر‌آی (MRI) انجام می‌شود که برای آن باید به متخصص ارتوپد مراجعه کنید یا اینکه از خدمات ویزیت آنلاین نظیر خدماتی که سایت‌هایی مثل دکترساینا ارائه می‌دهند استفاده کنید.
راهکارهای مؤثر برای درمان زانو درد
مدیریت زانو درد هم با راهکارهای خانگی مثل ورزش، زانوبند، غذاهای مفید و کنترل وزن امکان‌پذیر است و هم در موارد پیشرفته آن، با روش‌های درمانی مثل فیزیوتراپی یا حتی جراحی قابل درمان است. در ادامه به برخی از این راهکارها اشاره می‌کنیم:
۱. متد رایس (RICE)
این راهکار برای درمان زانو درد حاد است؛ یعنی زمانی که به‌شکل ناگهانی مشکلی برای زانوی شما پیش آمده است و می‌خواهید آن را برطرف کنید. چهار روش آن عبارت‌اند از:
- استراحت (Rest): برای جلوگیری از بدتر شدن آسیب، فعالیتی را که باعث درد شده است متوقف کنید و استراحت کنید.
- یخ (Ice): روز اول پس از آسیب، هر ساعت به‌مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه کمپرس سرد با کیسه یخ روی زانو قرار دهید ولی پس از روز اول، هر سه تا چهار ساعت یخ را بگذارید. یخ نباید مستقیم روی پوست باشد؛ یعنی آن را در حوله یا پارچه بپیچید.
- فشرده‌سازی (Compression): فشرده‌سازی باعث می‌شود جریان خون به زانوی آسیب‌دیده شما کمتر شود تا تورم کاهش یابد. یک بانداژ دور زانوی خود بپیچید.
- بالا نگه‌داشتن زانو (Elevation): زانوی خود را بالاتر از سطح قلب خود نگه دارید (روی کوسن، پتو یا بالش بگذارید).
۲. فعالیت بدنی
ورزش می‌تواند آرتروز زانو را که یکی از شایع‌ترین علل درد زانو است به تأخیر بیندازد. کالج روماتولوژی آمریکا (ACR) و بنیاد آرتروز (AF)، ورزش‌کردن برای زانو درد را مؤثرترین راه می‌دانند. پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، شنا، یوگا و تای‌چی از جمله فعالیت‌های مفید برای زانو درد هستند.
۳. تمرینات تقویتی
تقویت عضلات بالای پا مثل عضلات چهارسر ران و همسترینگ می‌تواند برای محافظت از مفصل زانو مفید باشد. این عضلات در طرفین و جلوی ران‌ها قرار دارند. مشاوره با یک فیزیوتراپیست برای انجام صحیح این تمرینات کمک‌کننده است. برخی از این تمرینات شامل موارد زیر هستند:
- در حالت خوابیده یا نشسته، یک پا را صاف کنید و بالا ببرید؛
- یک پا را روی پله بگذارید، سپس پای دیگر را روی همان پله بگذارید. دوباره پایین بیایید و همین حرکت را تکرار کنید؛
- روی صندلی بنشینید و سپس بایستید. به‌مدت یک دقیقه و به‌آرامی این حرکت را تکرار کنید. از دست‌هایتان کمک نگیرید؛
- یک صندلی را نگه دارید و چمباتمه بزنید تا کاسه زانو انگشت‌های پایتان را بپوشاند. این کار را ۱۰ بار انجام دهید.
۴. مدیریت وزن
یکی از عوامل اصلی تشدید زانو درد، چاقی و اضافه‌وزن است. هر یک کیلوگرم اضافی از وزن شما فشار چندبرابری به زانوها وارد می‌کند. یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید و به‌شکل منظم ورزش کنید. درصد بالایی از زانودردها با کاهش وزن برطرف‌شدنی هستند.
خوب است با یک پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید. او می‌تواند به شما در برنامه‌ریزی برای رژیم غذایی مناسب کمک کند.
۵. دارودرمانی
اگر به آرتروز زانو مبتلا باشید، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مثل ایبوپروفن و ناپروکسن، داروی کپسایسین موضعی و سایر داروها می‌توانند به درد زانو ناشی از آرتروز کمک کنند. برخی از آنها را می‌توان بدون نسخه تهیه کرد اما برخی دیگر حتما باید با تجویز پزشک ارتوپد مصرف شوند. در موارد شدید ممکن است ارتوپد تزریق استروئید به مفصل را توصیه کند.
۶. ماساژ درمانی
ماساژ درمانی حتی اگر خودتان هم آن را انجام دهید می‌تواند به تسکین زانودرد کمک کند. به این صورت عمل کنید:
- دست‌ها را به‌صورت شل مشت کنید، با هر دو دست ۱۰ بار به قسمت بالایی، پایینی و میانی ران ضربه بزنید. سه‌بار این کار را تکرار کنید.
- درحالی‌که پاها صاف روی زمین هستند، بنشینید و پاشنه دستتان را روی بالای ران قرار دهید. آن را تا زانو بکشید و رها کنید. می‌توانید برای قسمت‌های بیرونی و داخلی ران هم این حرکت را انجام دهید. ۵ بار تکرار کافی است.
- چهار انگشت را به بافت زانو (همه اطراف زانو) فشار دهید و پنج بار به بالا و پایین حرکت دهید.
- کف دست را روی ران قرار دهید، به پایین ران، روی زانو و به‌سمت بالای ران بکشید.
نکته اول: ماساژ برای درمان آرتروز زانو کاری انجام نمی‌دهد؛ حداقل شواهد کافی برای تأثیر آن وجود ندارد.
نکته دوم: روش‌هایی مانند آروماتراپی با روغن‌های اسانسی، گرمادرمانی و سرمادرمانی برای درمان دردهای خفیف زانو شاید تسکین‌دهنده باشد اما زانو درد شدید را رفع نمی‌کنند.
۷. فیزیوتراپی
فیزیوتراپی برای آرتروز زانو یا بهبود آسیب‌دیدگی زانو روش بسیار مؤثری است. فرقی نمی‌کند به‌صورت حضوری نزد پزشک ارتوپد رفته باشید یا از خدمات ویزیت آنلاین ارتوپد استفاده کنید؛ در هر صورت اگر پزشک تشخیص دهد که به چند جلسه فیزیوتراپی نیاز دارید، شما را ارجاع خواهد داد. فیزیوتراپیست حرکات کششی و تمریناتی را به شما نشان می‌دهد که عضلات اطراف زانوی آسیب‌دیده شما را تقویت می‌کند.
فیزیوتراپی شامل ماساژدرمانی برای کاهش تنش عضلانی و بهبود گردش خون، الکتروتراپی با استفاده از پالس‌های جریان الکتریکی برای کاهش درد و التهاب و تمرینات اصلاحی برای بهبود زانو و کاهش فشار بر مفصل است.
علاوه بر این، فیزیوتراپیست ممکن است استفاده از زانوبندهای طبی یا کفی‌های مخصوص را به شما برای توزیع بهتر وزن و کاهش فشار توصیه کند.
۸. جراحی زانو
بیشتر افراد مبتلا به درد زانو نیازی به جراحی ندارند. در موارد نادر که واقعا راهی برای درمان قطعی زانو درد وجود ندارد، جراحی زانو پیشنهاد می‌شود. رایج‌ترین نوع جراحی زانو آرتروسکوپی زانو است. جراح چند برش کوچک در پوست اطراف زانو به وجود می‌آورد و سپس یک ابزار مخصوص به نام آرتروسکوپ را وارد مفصل زانوی شما می‌کند. آرتروسکوپ شامل یک دوربین و یک چراغ است که به جراح اجازه می‌دهد آسیب‌های داخل زانو را ببیند و ترمیم کند. ممکن است برای ترمیم رباط آسیب‌دیده، شکستگی استخوان یا آرتروز شدید این روش مؤثر باشد.
آرتروپلاستی یا جایگزینی مفصل زانو روش دیگری است که در آن با جراحی، یک ایمپلنت مصنوعی (پروتز) به‌جای مفصل زانو قرار می‌دهند. اینکه به کدام نوع جراحی نیاز دارید به علت درد و قسمت‌های آسیب‌دیده زانوی شما بستگی دارد.
کلام آخر
هرچند بسیاری از موارد زانو درد را می‌توان با روش‌های خانگی و غیرجراحی بهبود بخشید، اما مشاوره با یک پزشک ارتوپد حضوری یا ارتوپد آنلاین می‌تواند جلوی آسیب‌های احتمالی و تشدید مشکل را بگیرد. ممکن است درد زانوی شما روش‌های درمانی پیشرفته‌تری بخواهد یا شاید آسیبی دیده باشد که با درمان‌های خانگی بدتر شود. اگر مراجعه حضوری برایتان دشوار است، امروزه امکان دسترسی به متخصصان در فضای اینترنت و خدمات ویزیت آنلاین وجود دارد که فرایند دریافت مشاوره برای درمان قطعی زانو درد را آسانتر کرده است. کافی است به پلتفرم‌هایی مثل دکترساینا مراجعه کنید و با خدمات آنها در این زمینه آشنا شوید.
