مجید داوری کارشناس اقتصاد دارو و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: اقدامات درمانی و پیشگیرانه از جمله واکسیناسیون باید با محدودیت منابع و بر اساس ارزیابی های اقتصادی و فناوری بهداشتی انجام شود. در این ارزیابی ها تناسب هزینه با نتایج مداخله مانند افزایش امید به زندگی بیماران سنجیده می شود. شاخصی به نام“سالهای زندگی با کیفیت” (QALY) برای این ارزیابی ها استفاده می شود.
این کارشناس افزود: در مطالعات انجام شده، واکسن HPV برای گروه سنی 12 سال در ایران مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که این واکسن با توجه به شیوع نسبتاً پایین بیماری در کشور و هزینه های مربوط به واکسیناسیون عمومی مقرون به صرفه نیست. وی تاکید کرد: برای حفاظت از تعداد محدودی از افراد در معرض خطر باید جمعیت زیادی واکسینه شوند که هزینه زیادی دارد.
بیش از 90 درصد از بیماران HPV خود به خود بهبود می یابند
وی همچنین تصریح کرد: بیش از 90 درصد مبتلایان به ویروس HPV خود به خود بهبود می یابند و تنها درصد کمی از آنها ممکن است به سرطان مبتلا شوند. این در حالی است که روش های جایگزین مانند آموزش عمومی و غربالگری می تواند به طور قابل توجهی موثر و کم هزینه باشد.
این کارشناس در پایان تاکید کرد: سن کمتر برای واکسیناسیون می تواند نتایج بهتری داشته باشد اما حتی در گروه سنی 12 سال که جزو پایین ترین گروه های سنی است، این واکسن برای ایران مقرون به صرفه نیست. همچنین با افزایش سن، اثربخشی اقتصادی واکسن کاهش می یابد.
ضرورت اولویت بندی در نظام سلامت
هیئت داوران با تاکید بر لزوم اولویت‌بندی اقدامات درمانی و پیشگیرانه در نظام سلامت، اعلام کرد بر اساس مطالعات انجام شده، واکسیناسیون عمومی علیه ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) در ایران مقرون به صرفه نیست.
وی بیان کرد: در ارزیابی های اقتصادی از شاخص هایی مانند «سال های عمر تعدیل شده با کیفیت به دست آمده» (QALY) و آستانه مقرون به صرفه بودن برای سنجش اقدامات درمانی و پیشگیرانه استفاده می شود. با توجه به شیوع HPV در ایران، واکسیناسیون عمومی این بیماری به دلیل هزینه های بالا توصیه نمی شود.
شاخص های اقتصادی تعیین کننده اثربخشی واکسن ها
به گفته این کارشناس؛ در مطالعه ای که بر روی یک جمعیت 12 ساله در ایران انجام شد، دو سناریو دو دوز و سه دوز واکسن HPV مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با توجه به شیوع نسبتا کم بیماری و هزینه بالای واکسیناسیون نسبت به نتایج به دست آمده، این اقدام از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست.
وی تاکید کرد: تفاوت واکسن با درمان این است که واکسن به افراد سالم تزریق می شود و جمعیت زیادی باید واکسینه شوند تا از تعداد محدودی از افراد در معرض خطر محافظت شود. بنابراین هزینه این اقدام در شیوع کم بیماری توجیه اقتصادی ندارد.
آموزش و غربالگری؛ جایگزین های موثر برای واکسیناسیون
وی در پایان کارآزمایی خاطرنشان کرد: برای کاهش خطرات مرتبط با HPV، آموزش و ارتقای آگاهی عمومی در خصوص رعایت اصول بهداشتی و روابط جنسی ایمن به همراه غربالگری می تواند نقش موثری در کنترل این بیماری داشته باشد.
وی توصیه کرد که اقدامات آموزشی برای ارتقای آگاهی عمومی در مورد سلامت و پیشگیری از عفونت HPV و همچنین برنامه های غربالگری منظم می تواند به عنوان جایگزین موثر مورد استفاده قرار گیرد.
