الهه جعفرزاده: شیمی درمانی یکی از روش های درمان سرطان است که با استفاده از یک یا چند داروی شیمی درمانی انجام می شود. شیمی درمانی معمولا با هدف درمان سرطان با استفاده از ترکیبی از داروها و یا با هدف افزایش عمر بیمار، جلوگیری از گسترش سرطان و رفع برخی از علائم سرطان انجام می شود.
تاریخچه شیمی درمانی
شیمی درمانی اولین بار در آغاز قرن بیستم توسعه یافت، اگرچه در ابتدا به عنوان یک درمان سرطان در نظر گرفته نمی شد. طی مطالعات و مشاهدات به‌دست‌آمده در طول جنگ جهانی دوم، مشخص شد که تعدادی از افرادی که از لنفوم (نوعی سرطان گلبول‌های سفید خون) رنج می‌بردند، وقتی در معرض نیتروژن خردل قرار گرفتند، با تنفس این گاز به طور موقت بهبود یافتند. و تعداد گلبول های سفید افزایش یافته و به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.
این یافته محققان را بر آن داشت تا بررسی کنند که آیا می توان از گاز خردل برای جلوگیری از رشد سلول هایی که به سرعت تقسیم می شوند مانند سلول های سرطانی استفاده کرد یا خیر.
در دهه 1940، دو فارماکولوژیست برجسته، آلفرد گیلمن و لوئیس گودمن، اثرات درمانی گاز خردل را در درمان لنفوم بررسی کردند و دریافتند که توده های تومور بیماران طی چند هفته پس از درمان به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. این آغاز استفاده از عوامل سیتوتوکسیک برای درمان سرطان بود. مطالعه اولیه در سال 1943 انجام شد و نتایج آن در سال 1946 منتشر شد.
استفاده از نیتروژن خردل برای لنفوم ها در ایالات متحده آمریکا پس از انتشار مقاله در سال 1946 رایج شد. از آن زمان، جستجو برای داروهای ضد سرطان ادامه یافته است و هدف شیمی درمانی از تسکین علائم به درمان سرطان تغییر یافته است.
مزیت عمده شیمی درمانی توانایی آن در درمان سرطان گسترده یا متاستاتیک است، در حالی که جراحی و پرتودرمانی محدود به درمان سرطان هایی است که محدود به مناطق خاصی هستند.
داستان اولین شیمی درمانی
پس از جنگ جهانی دوم، رویکرد مدرن تری برای شیمی درمانی مورد بررسی قرار گرفت. یک آسیب شناس از دانشکده پزشکی هاروارد به نام “سیدنی فاربر” اثرات ضد سرطانی اسید فولیک – یک ویتامین ضروری در متابولیسم DNA – را مورد مطالعه قرار داد.
او متوجه شده بود که اگر اسید فولیک به بیماران مبتلا به کم خونی ناشی از سوء تغذیه تجویز شود، خون آنها به حالت عادی باز می گردد.
برای اولین بار، فاربر مقداری اسید فولیک را به گروهی از کودکان مبتلا به سرطان خون (سرطان خون) تزریق کرد که باعث بدخیم شدن سرطان شد. اقدام فاربر باعث خشم پزشکان اطفال بیمارستان شد، اما یک سوال مهم ذهن او را به خود مشغول کرد: “اگر یک داروی ضد فولات باعث کاهش ذخایر اسید فولیک در خون شود، آیا می تواند سرطان خون را نیز مهار کند؟”
اولین فردی که این داروی ضد فولات به نام آمینوپترین (اولین داروی شیمی درمانی) را دریافت کرد، یک کودک دو ساله مبتلا به سرطان خون به نام رابرت سندلر بود که امیدی به زنده ماندن نداشت. اما خوشبختانه مصرف این دارو باعث کاهش سرطان این پسر دو ساله شد و امیدی به درمان سرطان با این روش جدید وجود دارد.
در سال 1948، این روش برای اولین بار در کودکان مبتلا به لوسمی لنفوبلاستیک حاد منجر به بهبودی شد و نشان داد که آنتی فولات ها پتانسیل بازگرداندن مغز استخوان طبیعی را دارند.
بنابراین کشف داروهای شیمی درمانی جدید و نجات تمامی افرادی که با این روش بهبود یافته اند را مدیون تلاش های این دانشمند بزرگ هستیم.
سیدنی فاربر
فاربر یک متخصص اطفال آمریکایی و دانشمندی مشهور در زمینه آسیب شناسی بیماری های کودکان بود. او به دلیل فعالیت در زمینه سرطان و استفاده از آنتاگونیست های اسید فولیک برای مبارزه با سرطان خون، که منجر به ساخت داروهای شیمی درمانی دیگر علیه سایر بدخیمی ها شد، پدر شیمی درمانی مدرن در نظر گرفته می شود.
شیمی درمانی چگونه کار می کند
داروهای شیمی درمانی معمولا به صورت غیر اختصاصی تزریق می شوند و در سراسر بدن پخش می شوند. این داروها اثر سیتوتوکسیک دارند و وارد سلول ها می شوند و با مهار میتوز و تقسیم سلولی و یا با ایجاد اختلال در ساختار و عملکرد DNA و جلوگیری از ترمیم و بازسازی DNA از تکثیر سلول های سرطانی و رشد و گسترش آنها جلوگیری می کنند. شیمی درمانی ممکن است با سایر درمان های سرطان مانند پرتودرمانی، جراحی و گرما درمانی ترکیب شود.
روش های شیمی درمانی باید در فواصل منظم تکرار شوند تا از رشد سریع و تکثیر سلول های سرطانی جلوگیری شود. این روش درمانی با استفاده از روش های زیر بر سلول های سرطانی تأثیر می گذارد:
- تخریب بخشی از سلول سرطانی
- توقف رشد سلول های سرطانی
- توقف تغذیه مورد نیاز سلول سرطانی
بسته به نوع سرطان و وضعیت فرد، داروها به صورت تزریقی (عضلانی، زیر جلدی، داخل وریدی، داخل نخاعی، تزریق داخل صفاقی، تزریق داخل شریانی) یا خوراکی (قرص، کپسول و شربت) تجویز می شوند.
گاهی اوقات بیمار نیاز دارد که تحت نظارت مداوم یک متخصص سرطان باشد. به همین دلیل در این شرایط نیاز به بستری شدن در بیمارستان خواهد بود. اما در برخی موارد بیمار می تواند داروها را در منزل دریافت کند و نیازی به مراجعه به بیمارستان نیست.
عوارض شیمی درمانی چیست؟
این نوع درمان همچنین ممکن است اثرات جانبی منفی بر روی سلول ها و بافت های سالم بدن مانند مغز استخوان، دستگاه گوارش و فولیکول های مو داشته باشد و منجر به ریزش مو، نارسایی مغز استخوان، سرکوب سیستم ایمنی، مشکلات پوستی، مشکلات ناخن و التهاب مخاطی شود. .
فولیکول‌های مو، پوست و سلول‌های پوشاننده دستگاه گوارش برخی از سریع‌ترین سلول‌های در حال رشد در بدن انسان هستند و بنابراین بیشترین حساسیت را نسبت به اثرات شیمی‌درمانی دارند. به همین دلیل است که بیماران ممکن است به ترتیب ریزش مو، بثورات و اسهال را تجربه کنند.
شایان ذکر است که در سال های اخیر پیشرفت درمان ها به منظور اثربخشی بیشتر و ایجاد عوارض کمتر هدفمندتر شده و این کار همچنان ادامه دارد.
منابع:
ottawacitizen
سلامتی
oncolink
۴۷۲۳۲
منبع:خبرآنلاین
