پیشگیری از بیماری HPV؛ غربالگری یا واکسیناسیون؟ – خبرگزاری مهر اخبار ایران و جهان

محمد احسانی کیا کارشناس اقتصاد سلامت در گفتگو با خبرگزاری مهر گفت: واکسن. گارداسیلیکی از بحث برانگیزترین موضوعات حوزه سلامت در کشور با هدف پیشگیری از ابتلا به این ویروس است پاپیلوم ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) و کاهش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم سالهاست که در محافل علمی و رسانه ای مطرح شده است. اما آیا این واکسن باید به صورت جهانی در کشور اجرا شود؟ برای پاسخ به این سوال باید ابعاد مختلف علمی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی این موضوع بررسی شود.

نگاهی به جنبه درمانی واکسن گارداسیل

وی افزود: بر اساس تحقیقات علمی واکسن گارداسیل تاثیر قابل توجهی در پیشگیری از برخی از گونه های پرخطر HPV دارد که می توانند منجر به سرطان دهانه رحم شوند. با این حال، متخصصان تاکید می کنند که تنها تعداد محدودی از سویه های این ویروس (کمتر از 10 مورد) سرطان زا هستند و لزوما همه سویه های HPV خطرناک نیستند. همچنین، حتی با سویه های پرخطر، ویروس باید 10 سال یا بیشتر در بدن باقی بماند تا سرطان ایجاد کند.

غربالگری؛ یک راه حل موثرتر و کم هزینه تر

احسانی کیا ادامه داد: یکی از نکات کلیدی در سیاست درمانی این است که به جای تمرکز بر واکسیناسیون همگانی، می توان از روش های غربالگری و مداخلات درمانی ساده تری استفاده کرد. غربالگری سالانه زنان از طریق تست پاپ اسمیر و HPV می تواند به شناسایی زودهنگام موارد مثبت کمک کند. هزینه این روش ها بسیار کمتر از واکسیناسیون جهانی است و با درمان های رایج مانند لیزر قابل انجام است. فریز کنید برش یا برداشتن قسمت های آسیب دیده از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد.

موضوع مقرون به صرفه بودن واکسن گارداسیل

وی ادامه داد: یکی از مهم ترین چالش های واکسیناسیون است گارداسیل در ایران موضوع مقرون به صرفه بودن آن است. در شرایطی که کشور با محدودیت های بودجه ای مواجه است، باید بررسی شود که آیا هزینه های سنگین واردات و اجرای واکسیناسیون همگانی می تواند تاثیر متناسبی در کاهش نرخ سرطان دهانه رحم داشته باشد یا خیر؟ مطالعات نشان داده است که در ایران، میزان شیوع HPV و سرطان دهانه رحم کمتر از بسیاری از کشورهای دیگر به ویژه در منطقه خاورمیانه است. طبق آمار، ایران یکی از کمترین نرخ‌های شیوع این ویروس را دارد.

آمار شیوع و استنادات نادرست

این کارشناس اقتصادی گفت: بسیاری از مطالعاتی که بر شیوع بالای HPV در ایران تاکید دارد، بر اساس داده های جمع آوری شده از دفاتر و آزمایشگاه های خاص است که نمی تواند معرف جامعه عمومی کشور باشد. آمارهای جهانی و منطقه ای نشان می دهد که میزان شیوع این ویروس در ایران بسیار کمتر از حد بحرانی است. به همین دلیل استناد به آمارهای نادرست می تواند منجر به سیاست های اشتباه شود.

جنبه های فرهنگی و اجتماعی واکسیناسیون

به گفته وی؛ اجرای واکسیناسیون همگانی علاوه بر جنبه های اقتصادی، نیازمند توجه به جنبه های فرهنگی و اجتماعی نیز می باشد. در بسیاری از نقاط کشور، آگاهی عمومی در مورد این واکسن پایین است و ممکن است پذیرش اجتماعی کافی برای اجرای آن وجود نداشته باشد. از سوی دیگر، بار مالی واردات واکسن و اجرای فراگیر آن نیز می تواند فشار مضاعفی بر خانواده ها و نظام سلامت کشور وارد کند.

راه حل های جایگزین و اولویت بندی در سلامت

احسانی کیا ادامه داد: باید در سیاست های درمانی اولویت بندی درستی انجام شود. این منابع به جای صرف بودجه های کلان برای واکسیناسیون جهانی HPV، می تواند صرف کنترل سایر سرطان های شایع تر مانند سرطان ریه و سینه شود که بار مالی و جانی بیشتری را بر کشور تحمیل می کند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: واکسن گارداسیلاگرچه از نظر بالینی موثر است، اما برای اجرای همگانی آن در کشور، باید همه جوانب از جمله مقرون به صرفه بودن، شیوع واقعی بیماری، پذیرش اجتماعی و محدودیت منابع مالی کشور در نظر گرفته شود. به نظر می رسد در شرایط کنونی روش های ساده غربالگری و مداخلات درمانی گزینه های بهتری برای کنترل HPV و کاهش میزان سرطان دهانه رحم در ایران باشد.