به گزارش خبرنگار اجتماعی سلامت جو ، در روز جهانی معلولیت که هر ساله در سوم دسامبر برگزار می شود، توجه جهانیان به مسائل و چالش های افرادی که با انواع معلولیت دست و پنجه نرم می کنند جلب می شود. این روز فرصتی برای افزایش آگاهی عمومی در مورد حقوق و نیازهای افراد دارای معلولیت و ارتقای پذیرش و مشارکت کامل آنها در جامعه است.
در حالی که در بسیاری از نقاط جهان از جمله کشور ما گام های مثبتی برای بهبود وضعیت معیشتی معلولان برداشته شده است، اما همچنان موانع زیادی بر سر راه رسیدن به وضعیت مطلوب درمانی و توانبخشی معلولان وجود دارد.
به مناسبت روز جهانی معلولان با جناب آقای دکتر محمد صیادنصیری رئیس بیمارستان توانبخشی رفضه گفتگویی داشتیم که مشروح آن را در ادامه می خوانید:
تسنیم: آقای دکتر اولاً تعریف از معلولیت چیست؟
ناتوانی به معنای هر نوع نقص یا اختلال در بدن است که باعث ایجاد مشکل و اختلال در ارتباط فرد و محیط شود.
این تعریف نشان می دهد که ناتوانی یک اختلال چند وجهی است و سه جنبه اصلی ناتوانی شامل اختلال در ساختار یا عملکرد بدن یا توانایی های ذهنی مانند از دست دادن اندام مانند از دست دادن چشم یا از دست دادن حافظه و ثانیا محدود کردن توانایی فرد است. انجام فعالیت‌های مختلف مانند ناتوانی در راه رفتن، توانایی محدود در صحبت کردن و ثالثاً توانایی محدود در تعامل و برقراری ارتباط با محیط و افراد در فعالیت‌های روزمره مانند توانایی محدود در کار و کار، محدود بودن فعالیت های اجتماعی و یا حتی دسترسی به خدمات پزشکی خواهد بود یعنی ناتوانی اختلالی است که کارکردهای اساسی فرد را در زندگی شخصی تا کارکردهای پیچیده اجتماعی تحت تأثیر قرار می دهد.
رویکرد مراقبت و توانبخشی به ناتوانی، طبق همین تعریف، رویکردی چند بعدی و پیچیده است. اختلالات مختلف چه ژنتیکی و چه اکتسابی می تواند فرد را در دوره های مختلف زندگی خود ناتوان کند. ناتوانی‌ها ممکن است به دلیل اختلالاتی که در بدو تولد وجود دارند و سپس به تدریج توانایی‌های جسمی یا شناختی را در طول زندگی مختل می‌کنند، مانند بیماری‌های ژنتیکی یا اختلالات مادرزادی که ممکن است در اثر مواجهه مادر با عفونت‌ها یا داروها در دوران بارداری ایجاد شوند. بودن
همچنین، ناتوانی ممکن است به دلیل اختلالات مربوط به رشد و تکامل باشد که در دوران کودکی خود را نشان می دهد، مانند اوتیسم.
گاهی اوقات علل ناتوانی، تصادفات و صدماتی است که در کشور ما از اهمیت ویژه ای برخوردار است، مانند ضربه مغزی و ضایعات نخاعی که در تصادفات جاده ای رخ می دهد. کشور ما در این زمینه آمار بالایی دارد.
گاهی اوقات، یک بیماری مزمن مانند دیابت در درازمدت فرد را به آرامی در معرض محدودیت هایی مانند از دست دادن بینایی یا از دست دادن اندام قرار می دهد که ممکن است به دلیل دیابت ایجاد شود. بیماری های عصبی یا بیماری های مغز و سیستم عصبی به تنهایی باعث ایجاد بخش عمده ای از ناتوانی های اکتسابی مانند ام اس در جوانان و سکته مغزی در سالمندان می شود که از مهم ترین علل ناتوانی در دنیا و کشور ما هستند. بیمارستان رفیده مسئولیت خطیری در ارائه خدمات به بیماران معلول مغز و اعصاب دارد.
تسنیم: میزان معلولیت در کشور ما چقدر است؟
سازمان بهداشت جهانی می گوید حدود 15 درصد از جمعیت جهان دارای معلولیت هستند. یعنی از هر شش نفر یک نفر در تعریف معلولیت گنجانده شده است. اگر سالمندانی که دارای اختلالات مرتبط با افزایش سن هستند را به این آمار اضافه کنیم، این میزان به 20 درصد از جمعیت جهان می رسد. قابل ذکر است که 80 درصد از معلولان در کشورهای در حال توسعه زندگی می کنند که نشان می دهد اکثر معلولان در جهان به خدمات و ابزار توانبخشی دسترسی ندارند.
آمارها نشان می دهد که متاسفانه میزان معلولیت در دنیا رو به افزایش است. به عنوان مثال، در سال 1990 سازمان بهداشت جهانی تعداد افراد دارای معلولیت را 540 میلیون نفر اعلام کرد، اما این رقم اکنون به بیش از یک میلیارد رسیده است. این افزایش ممکن است ناشی از عوامل مختلفی مانند رشد جمعیت، افزایش امید به زندگی، افزایش آگاهی و تشخیص بیشتر معلولیت ها باشد.
کشور ما نیز از این روند مستثنی نیست. آمارهای سازمان بهزیستی نشان می دهد که حدود 11 میلیون نفر در کشور معلول هستند و سالانه بین 40 تا 60 هزار نفر به این جمعیت اضافه می شود.
تسنیم: بیشتر معلولیت ها در کشور ما اکتسابی است یا مسائل ژنتیکی و مادرزادی؟
در کشور ما 60 درصد معلولیت ها ناشی از عوامل اکتسابی است و تنها 40 درصد دارای زمینه ژنتیکی هستند. از آنجایی که برخی عوامل مانند تصادفات جاده ای در کشور ما آمار بالایی دارند، درصدی از معلولیت های اکتسابی قابل پیشگیری هستند.
تسنیم: یکی از موضوعاتی که در کشور ما آمار بالایی دارد، تصادفات جاده ای است که منجر به معلولیت می شود. آیا آماری از آسیب های ناشی از تصادفات جاده ای در کشور دارید؟
به عنوان مثال سالانه حدود 2500 بیمار جدید ضایعه نخاعی داریم که نیمی از آنها ناشی از تصادفات جاده ای است و این مشکلات قابل کنترل و کاهش است.
تسنیم: با توجه به آمار بالای تصادفات و حوادث در کشورمان و در نتیجه نیاز به خدمات توانبخشی برای معلولان و معلولان ناشی از این حوادث، به نظر شما آیا وزارت بهداشت توجه کافی به توسعه توانبخشی داشته است. تخت؟
توانبخشی یکی از پایه های اصلی مراقبت از معلولان است. توانبخشی به افراد کمک می کند تا به حداکثر ظرفیت های جسمی، شناختی و ذهنی خود دست یابند و به سمت یک زندگی مستقل و معنادار حرکت کنند. این در حالی است که در نظام سلامت کشور ما به توانبخشی توجه کافی نمی شود و تمرکز بیشتر بر روی درمان است. همچنین با کمبود مراکز جامع توانبخشی و کمبود تخت توانبخشی بیمارستانی در کشور مواجه هستیم. آمار ارائه شده از سوی متولیان این حوزه نشان می دهد که تعداد تخت های توانبخشی بیمارستانی در کشور به شدت کم است و به چند هزار تخت توانبخشی بستری دیگر نیاز داریم.
مشکل اینجاست که بیمارستان توانبخشی رفضه به عنوان تنها بیمارستان دولتی توانبخشی کشور با تنها 80 تخت فعال نمی تواند پاسخگوی این حجم بالای افراد نیازمند به خدمات توانبخشی باشد. بین نیازهای واقعی جامعه معلولان و توانخواهان کشور و خدماتی که در حال حاضر ارائه می شود فاصله قابل توجهی وجود دارد. این عدم تطابق نظام سلامت کشور با نیازهای روزافزون جامعه معلولان قابل توجه است. مراکز جامع توانبخشی که خدمات سرپایی ارائه می کنند نیز در کشور محدود هستند و تعداد زیادی از این مراکز که خدمات چندتخصصی ارائه می کنند نداریم.
تسنیم: چرا با کمبود شدید تخت و خدمات توانبخشی تخصصی در این زمینه در کشور مواجه هستیم؟
دلایل مختلفی باعث این وضعیت شده است. ما سیستم مناسبی برای ارائه خدمات توانبخشی در کشور نداریم. بسیاری از خدمات توانبخشی از پوشش بیمه ای کافی برخوردار نیستند، تعرفه ها واقعی نیستند و متخصصان توانبخشی به طور عادلانه توزیع نمی شوند. این مسائل باعث شده که نتوانیم در حوزه توانبخشی به عدالت برسیم. این آمار نیاز به توسعه تخت ها و مراکز جامع توانبخشی را در کشور نشان می دهد.
تسنیم: وزارت بهداشت برای افزایش دسترسی معلولان و آسیب دیدگان سوانح به خدمات توانبخشی چه اقداماتی باید انجام دهد؟
وزارت بهداشت دو سال پیش تصمیم گرفت که پنج درصد از تخت های بیمارستان های دولتی به تخت های توانبخشی اختصاص یابد. اگر این تصمیم به طور کامل اجرا می شد، می توانستیم بین ۷ تا ۸ هزار تخت توانبخشی در کشور داشته باشیم. این می تواند به استانداردهای مورد نیاز برای ارائه خدمات توانبخشی نزدیک تر شود. متاسفانه این طرح در سطح کشور به طور کامل پیگیری نشده است زیرا تخت های توانبخشی درآمدزایی ندارند و بیمارستان ها با مشکل مالی مواجه هستند. در صورت اجرایی شدن این تصمیم می توانیم بسیاری از مشکلات مربوط به توانبخشی را به خصوص برای افرادی که نیاز به توانبخشی دارند حل کنیم.
انتهای پیام/
