ماجرای شناسایی اولین مورد ایدز در کشور و پرونده خونهای آلوده

تسنیم: آیا شرکت فرانسوی از آلودگی داروها به ایدز اطلاعی داشت؟

در آن زمان در برخی از مراکز جمع آوری خون و پلاسما در ازای دریافت پول از مردم خون و پلاسما دریافت می کردند و در نتیجه ممکن بود افرادی که برای دریافت پول مراجعه می کردند به بیماری ایدز مبتلا شده باشند و همین موضوع باعث آلودگی شده است. فرآورده های خونی مبتلا به ایدز

در همان سال ها جامعه علمی آمریکا به کشف جدیدی در مورد داروهای غلیظ از جمله داروهای هموفیلی دست یافت و متوجه شد که اگر داروهای ساخته شده از فرآورده خونی را حرارت دهیم، ویروس های موجود در آن از جمله ایدز از بین خواهند رفت. در آن زمان آمریکایی ها این نکته مهم علمی را با محافل علمی فرانسه در میان گذاشتند و به فرانسوی ها اطلاع دادند که این داروها برای اطمینان از کشته شدن همه ویروس ها و به صفر رساندن احتمال ابتلا به ویروس ایدز ضروری است. در معرض گرما قرار دهید آمریکا اعلام می کند که این فناوری را کشف کرده و مایل است آن را به فرانسه بفروشد. فرانسوی ها این فناوری گرمایش دارو را می خرند اما مرتکب بی اخلاقی بزرگی می شوند که می توان از آن به عنوان رسوایی بزرگ شرکت فرانسوی نام برد. در واقع شرکت مریو این بی اخلاقی را انجام می دهد و این شرکت پس از اطلاع از خطرناک بودن داروها به آمریکا، اجازه مصرف داخلی این داروهای آلوده را در فرانسه نمی دهد و از توزیع آنها در فرانسه جلوگیری می کند، اما با علم به اینکه ممکن است اگر این داروها به ویروس ایدز آلوده باشد، به 10 کشور دیگر از جمله ایران صادر می کند. به عبارت دیگر، در جریان پرونده فرآورده های خونی آلوده، دو رسوایی اخلاقی در فرانسه رخ داد، یکی نقض قوانین دریافت خون از افراد سالم و دیگری اینکه شرکت مریو پس از اطلاع از آلوده بودن داروهایش به ایدز، بدون کسی بداند که داروی خود را به ده کشور از جمله ایران صادر کرده است.

تسنیم: اولین بیماری که فرآورده خونی آلوده دریافت کرد و به ایدز مبتلا شد چه کسی بود؟

اولین بیمار شناسایی شده در ایران، پسر 6 ساله مبتلا به هموفیلی بود که به ایدز مبتلا شد و فوت کرد.

تسنیم: چه شد که ماجرای بیماران هموفیلی و ایدز آنها در دهه شصت رسانه و دادگاه شد؟

شکایت بیماران هموفیلی از سال ۱۳۷۶ شروع شد و پس از آن که چندین هزار نفر از این بیماران طی حادثه تلخ دیگری به هپاتیت C مبتلا شدند. به نظر من مقام معظم رهبری بیشترین نقش را در پیگیری این پرونده داشتند. در آن زمان پدری که دو فرزند مبتلا به هموفیلی داشت و هر دو مبتلا به ایدز بودند و متاسفانه یکی از آنها فوت کرده بود و دیگری زنده بود، نامه ای به مقام معظم رهبری نوشت و از ایشان کمک خواست. رهبری دستور پیگیری این نامه را دادند و موانعی که بر سر راه پیگیری این موضوع بود برطرف شد.

تسنیم: در آن زمان دادگاه برای بیماران هموفیلی که در اثر مصرف دارو ناخواسته به ایدز مبتلا شده بودند چه تصمیمی صادر کرد؟

دادگاه به موضوع رسیدگی کرد و در نهایت پس از کش و قوس های فراوان، حکمی به نفع بیماران هموفیلی در مراجع قضایی صادر شد که بر اساس آن دولت موظف به پرداخت خسارت مادی و معنوی به این بیماران شد. 250 نفر به ایدز مبتلا شدند و نزدیک به 200 نفر جان باختند و در نهایت دولت غرامت این بیماران و جهیزیه آنها را پرداخت کرد.

این در حالی بود که محصولات آلوده شرکت فرانسوی مریوی به جز ایران به کشورهای دیگر صادر شده بود و حدود 10 کشور دیگر نیز این فرآورده های خونی آلوده را دریافت کرده بودند و بیماران هموفیلی آنها مبتلا به ایدز بودند و برخی از این کشورها حکم عراق غرامت دریافت کرده است.

تسنیم: آیا همچنان می توان از این شرکت فرانسوی مطالبه و خسارت دریافت کرد؟

متأسفانه این پرونده آنقدر دستخوش گذر زمان شده است که شاید نتوان آن را در سطح بین المللی مطرح و پیگیری کرد.

تسنیم: به نظر شما طرح موضوع مبتلا شدن بیماران هموفیلی به ویروس اچ آی وی در دهه شصت چقدر در آگاهی جامعه نسبت به این بیماری نقش داشت؟

روز جهانی ایدز یک رویداد بین المللی است که در واقع مردم جهان بدون توجه به اینکه چه کسی و به چه دلیل مبتلا به ایدز است، سعی می کند به بهبود شرایط درمان کمک کند. ایران از منظر اجتماعی یکی از پیشتازان رفع انگ تبعیض از بیماران ایدز بوده است. یعنی در سال‌هایی که موضوع ایدز در کشور با موانع و تابوهای خاصی مواجه بود، بیماران هموفیلی که به فرآورده‌های خونی مبتلا شده بودند، باعث شد تا موضوع این بیماران با صراحت بیشتری مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

اول از همه باید باور کنیم و باور داشته باشیم که آنچه باعث شیوع ایدز در جهان شده است به دلیل انتقال جنسی آن است. یعنی این انتقال از طریق روابط جنسی خارج از خانواده. مردم یاد می گیرند که چندین شریک جنسی ممکن است باعث انتقال بیماری شوند. تلاش ما این بود که ادبیات مورد استفاده در این زمینه درست و عاری از انگ و تبعیض باشد.

برای اینکه گرفتار چنین موردی نشویم باید اطلاعات بیشتری در این زمینه به جوانان بدهیم. جوانان، به ویژه پسران و دخترانی که وارد دوران بزرگسالی می شوند، باید اطلاعات کافی در مورد ایدز و سایر بیماری های شایع مانند HPV و تبخال تناسلی دریافت کنند. یعنی اداره بهداشت ما باید به این حوزه توجه جدی داشته باشد، جوانان ما مراقب باشند و به این موضوع مراجعه کنند.

انتهای پیام/