به گزارش خبرنگار اجتماعی سلامت جو ، تغییر سبک زندگی مردم و ماهیت بیماری ها و افزایش بار بیماری های مزمن، مقوله سلامت را به یکی از مهم ترین مسائل جوامع بشری امروز تبدیل کرده است، به همین دلیل تامین سلامت اعضای جامعه یکی از مهمترین شاخص های مقایسه نظام های سیاسی است. در نظر گرفته شده است
به عقیده بسیاری از کارشناسان حوزه سلامت و با توجه به تجربیات بسیاری از کشورهای پیشرفته، طبقه بندی خدمات سلامت و اجرای برنامه پزشکی خانواده می تواند راه حل اصلی بسیاری از مشکلات بهداشتی و درمانی در جهان باشد. سازمان بهداشت جهانی همچنین تاکید دارد که پزشکی خانواده زمینه ساز ارتقای کیفیت خدمات سلامت و ایجاد عدالت در نظام سلامت است.
طب خانواده چیست؟
طب خانواده نوعی پزشکی است که در آن پزشکان در تماس مستقیم با خانواده ها هستند. این پزشکان علاوه بر درمان بیماری ها به سلامت جسمی و روحی افراد تحت نظر و پیشگیری از بیماری ها در این افراد توجه می کنند و به همین دلیل کمک زیادی به کاهش هزینه های درمانی در نظام سلامت می کنند.
2 دهه تاخیر در اجرای سراسری طب خانواده
برنامه ریزی برای اجرای برنامه پزشکی خانواده در ایران به حدود دو دهه قبل برمی گردد، در سال 1392 بود که پیش نویس آیین نامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع (ارجاع بیمار از پزشک خانواده به سطوح بالاتر مراقبین سلامت) تدوین شد. در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور. تبدیل شد.
اکنون مسعود بیزیکیان؛ رئیس جمهور در اولین گفت و گوی تلویزیونی با مردم، برنامه پزشکی خانواده را منجر به ایجاد عدالت در دسترسی مردم به خدمات سلامت دانسته و به نظر می رسد دولت چهاردهم نیز قصد دارد بر توسعه طب خانواده در حوزه سلامت تمرکز کند. کشور
به همین ترتیب با دکتر ابراهیم نوری گوشکی; متخصص طب خانواده برای پرداختن به چالش های اجرای برنامه پزشکی خانواده در ایران گفتگویی داشتیم که مشروح این گفتگو را در ادامه می خوانید:
تسنیم: اجرای طب خانواده چه سودی برای نظام سلامت دارد؟
در برنامه پزشک خانواده، مراقبت های بهداشتی مرکز فعالیت های پزشک تلقی شده و هدف کلی آن حفظ و ارتقای سطح سلامت جامعه و ارائه خدمات بهداشتی در بسته تعریف شده است. فرد، خانواده و جامعه را بدون در نظر گرفتن تفاوت در سن، جنسیت، ویژگی های اقتصادی، اجتماعی و خطر بیماری پوشش می دهد.
امروزه بر همگان روشن شده است که راهبرد پزشکی خانواده یک راهبرد اساسی برای تامین سلامت و حقوق افراد جامعه است. از دیدگاه سازمان جهانی بهداشت، پزشک خانواده مرکز تلاش های جهانی برای ارتقای کیفیت، هزینه، اثربخشی و عدالت در نظام سلامت است. طرح پزشک خانواده به عنوان یک طرح ملی سلامت و سلامت، یک برنامه راهبردی کامل و جهانی است که برای حل مشکلات حوزه سلامت در راستای تحقق عدالت در سلامت با تبدیل نظام درمان محور به نظام سلامت محور تعریف شده است. .
در واقع پزشک خانواده با حاکمیت نظام واحد با رویکرد جامعه محور و خانواده محور، در صدد اصلاح اقتصاد سلامت و کاهش سردرگمی بیماران و دوباره کاری پزشکی است.
تسنیم: با وجود مزایای فراوان اجرای این برنامه، در دولت های مختلف شاهد بوده ایم که مسئولان نظام سلامت و حتی روسای جمهور قول اجرای برنامه پزشکی خانواده را داده اند اما این برنامه هنوز آنطور که باید اجرایی نشده است. چالش اصلی اجرای پزشکی خانواده چیست؟
در حال حاضر پس از گذشت بیست سال از قوانین کشوری مبنی بر الزام دولت ها به اجرای طب خانواده، همچنان شاهد هزینه های سرسام آور دارو و درمان، پرداخت مستقیم از جیب مردم، سردرگمی مردم در چرخه ارجاع و عدم موفقیت دولت ها هستیم. اجرای برنامه پزشکی خانواده علت شکست پزشکی خانواده در دو دهه اخیر را می توان موارد مختلفی دانست. دلیل اول این است که دولت ها به قوانین موجود پایبند نیستند. دلیل دوم این است که در حوزه سیاست گذاری کلان سلامت، سیستم پایداری وجود ندارد تا با تغییر دولت ها و افراد، رویکردهای آن تغییر نکند و با وجود اجرای طرح های پایلوت، الزامات کشوری برنامه وجود نداشته باشد. به عنوان 01 و 02 در فارس و مازندران.
در این میان نباید نقش تضاد منافع را نادیده گرفت، تضاد منافع در سطوح سیاستگذاری تا محیطی ترین سطوح گاهی منجر به عدم اجرای صحیح برنامه می شود، مثلاً وزرای بهداشت و درمان. یا معاونین رئیس جمهور یا هر مسئولی که در بخش دولتی و خصوصی کار می کند و منافع آنها در صورتی که با اجرای برنامه گره بخورد و اجرای پزشک خانواده منجر به درآمد معینی برای آنها شود ممکن است در اجرای برنامه اختلال ایجاد کنند. این برنامه
چالش دیگری که باعث عدم اجرای پزشکی خانواده در کشور شده است، وجود مشکلات در سطوح مدیریتی است. نبود اتاق فکر و عدم استفاده از دانش و فناوری متخصصان این برنامه از جمله مواردی است که اجرای طرح طب خانواده را با مشکل مواجه کرده است.
یکی دیگر از دلایل مهم را می توان عدم تحقق تعرفه خدمات سلامت دانست.
تسنیم: با توجه به چالش هایی که شما اشاره کردید، به نظر می رسد علاوه بر مشکلات مدیریتی، نبود برخی زیرساخت ها نیز منجر به عدم اجرای صحیح برنامه پزشکی خانواده شده است؛ اما به نظر می رسد با توجه به مشکلاتی که در این زمینه وجود داشته باشد، برنامه های پزشکی خانواده به درستی اجرا نشود. در حال حاضر چه زیرساخت هایی برای اجرای پزشکی خانواده نیاز است؟
یکی از مهم ترین زیرساخت های لازم برای اجرای طب خانواده، تامین منابع مالی پایدار است. بودجه مورد نیاز برای اجرای این برنامه باید به طور دقیق مشخص و درج شود. آموزش پزشکان و سایر نیروی انسانی مورد نیاز طبق پروتکل های اجرایی برنامه پزشکی خانواده نیز از دیگر نیازهایی است که در زمینه اجرای برنامه وجود دارد.
زیرساخت دیگری که مورد نیاز است فرهنگ سازی گسترده مردم و ارائه دهندگان خدمات است زیرا بدون جلب اعتماد عمومی و اقناع اذهان مردم، اجرای چنین برنامه هایی بسیار دشوار خواهد بود.
یکی از چالش هایی که اجرای برنامه پزشکی خانواده را با چالش هایی مواجه کرده است، عدم وجود سازوکار مشخص، برنامه ریزی شده و شفاف برای اجرای برنامه است و از این رو باید سازوکار اجرای برنامه به وضوح مشخص شود. همچنین با توجه به اینکه در هر دولتی برنامه پزشکی خانواده مشمول تغییراتی خواهد بود، باید در رأس قوه یک نهاد سیاست گذاری پایدار سلامت تشکیل شود تا با تغییر دولت ها برنامه پزشکی خانواده به بیراهه نرود.
چالش دیگری که ممکن است مانع برنامه پزشکی خانواده شود، نبود پرونده الکترونیک سلامت است. در حال حاضر سامانه ها به روز بوده و از نظر سخت افزاری و نرم افزاری مشکلی ندارند اما به دلیل عدم اجرای کامل برنامه پزشکی خانواده مطابق با قوانین توسعه کشور به صورت یکپارچه و ملی ، سیستم ارجاع فقط در سیستم های سطح یک به صورت الکترونیکی انجام می شود، اما بازخوردی از سوی متخصص وجود ندارد به صورت الکترونیکی به پزشک ارجاع دهنده وجود ندارد.
تسنیم: یکی از موضوعاتی که به نظر می رسد اجرای این طرح را با چالش مواجه کند، تامین یا توزیع نیروی انسانی است. سرانه پزشک خانواده چقدر باید باشد؟
توزیع متناسب پزشکان در کشور و برنامه ریزی لازم برای مراکز آموزشی مورد نیاز و اولویت در راه اندازی مدارس تربیت پزشک و سایر اعضای تیم سلامت نیز از دیگر الزاماتی است که باید به آن توجه شود. طبق استانداردهای اتحادیه اروپا و سازمان بهداشت جهانی، برای هر 1500 نفر حداکثر یک پزشک خانواده مورد نیاز است که بر اساس استانداردهای ملی کشورهای توسعه یافته به ازای هر 3000 نفر یک پزشک خانواده قابل افزایش است.
تسنیم: در حال حاضر چند پزشک خانواده در کشور داریم؟
در حال حاضر پزشک خانواده در مناطق شهری در استان های فارس و مازندران اجرا می شود که 2 هزار پزشک خانواده برای این طرح داریم و 7 هزار پزشک خانواده روستایی نیز در کشور مشغول به کار هستند.
تسنیم: آیا در حال حاضر کمبود پزشک خانواده داریم؟
اگر جمعیت ایران را حدود 85 میلیون نفر در نظر بگیریم و بخواهیم به ازای هر 3 هزار نفر در کشور یک پزشک خانواده داشته باشیم، برای کل جمعیت کشور به حدود 28 تا 30 هزار پزشک خانواده نیاز داریم. این در حالی است که حدود 110 هزار پزشک عمومی در کشور وجود دارد و به همین دلیل از نظر تعداد پزشک مورد نیاز برای اجرای طب خانواده کمبودی نداریم اما می توان گفت توزیع آنها مناسب نیست.
تسنیم: آیا همه پزشکان عمومی بدون گذراندن دوره می توانند پزشک خانواده شوند؟
در حال حاضر اعلام شده است که پزشکان عمومی دوره های مربوط به پزشکی خانواده را نیز به مدت دو ماه می گذرانند، اما در واقع باید بدانیم که این دو ماه از نظر محتوا و مدت زمان برای تربیت خانواده متخصص کافی نیست. دکتر
در حال حاضر 220 متخصص طب خانواده داریم و این 220 نفر رزیدنتی سه ساله در رشته پزشکی خانواده را گذرانده اند که طبیعتاً کل جمعیت کشور را پوشش نمی دهد.
مشکلی که وجود دارد این است که از این تعداد متخصص به درستی استفاده نمی شود و در سیاست های برنامه پزشکی خانواده در وزارت بهداشت از نظرات این افراد متخصص در حوزه پزشکی خانواده استفاده نمی شود و نظرات از افرادی که در رشته های غیر مرتبط با پزشکی خانواده تحصیل کرده اند استفاده نمی شود. و تجربه مناسبی ندارند برای مشاوره استفاده می شود.
انتهای پیام/+
